Examining the Effect of Parents on Children’s Career Choices in the Context of Class Positions

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 62, 189 - 204

Emine Akçelik , Alkan Üstün

Öz

This article delves into the social mobility strategies employed by parents and their descendants from diverse social classes in structuring educational pathways and vocational choices across successive generations. The study relies on qualitative data from in-depth interviews conducted in Ankara with 24 parents and 18 offspring. Data analysis reveals that the strategies parents and their offspring embrace are intricately shaped by their social class positions and the cultural, social, and economic capital available to the latter. Labourer families grappling with cultural capital limitations exhibit constrained guidance to their offspring. In contrast, self-employed professional families actively deploy their comprehensive cultural capital to perpetuate privileged class positions across generations. Business owners or commercial entrepreneurs, characterised by a distinctive outlook, view education as a pathway to attain heightened social status rather than as a means of upward mobility. To address the inequalities uncovered in this research, establishing counselling centres for families to guide how to mentor their children and for the children themselves to facilitate the discovery of their abilities and interests could offer a solution toward mitigating these inequalities.

Anahtar Kelimeler

Social Class, Social Mobility, Status, Stratification

Ebeveynlerin Sınıfsal Konumlarının Çocukların Kariyer Seçimleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışma, toplumsal sınıf konumlarını sürdürme ve yükseltme stratejisi olarak farklı sınıf konumlarındaki ebeveynler ve evlatlarının eğitim sürecini ve meslek seçimini nesiller boyunca nasıl örgütlediklerini incelemektedir. Araştırma, Ankara'da ikamet eden 24 ebeveyn ve 18 evlatla yürütülen derinlemesine görüşmeler yoluyla derlenen nitel verilere dayanmaktadır. Verilerin analiz sonucuna göre; ebeveynler ve evlatları tarafından benimsenen stratejiler, toplumsal sınıf konumları ve evlatlar için sunulmuş olan kültürel, sosyal ve ekonomik kaynaklar tarafından şekillenmektedir. İşçi sınıfına mensup aileler kültürel kaynak yetersizliğinden dolayı evlatlarına neredeyse hiç rehberlik sağlayamazken, profesyonel mesleklere sahip aileler tüm kültürel kaynaklarını, ayrıcalıklı sınıf konumlarının nesiller boyunca yeniden üretilmesi için seferber etmektedirler. Ticaret erbabı ailelerde ise eğitim, bir hareketlilik merdiveni olarak değil, bir statü kazanma aracı olarak talep edilmektedir. Çalışmada ortaya koyulan sosyal eşitsizlikleri azaltmaya katkı sunmak amacıyla, hem çocuklarına nasıl rehberlik edebilecekleri konusunda ailelere yardımcı olabilecek hem de çocukların kendi yetenek ve ilgi alanlarını keşfetmelerini kolaylaştıracak danışma merkezlerinin oluşturulması, bir politika önerisi olarak sunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Sınıf, Toplumsal Hareketlilik, Statü, Tabakalaşma

Kaynakça

• 6, P. & C. Bellamy (2012), Principles of Methodology: Research Design in Social Science, London: Sage Publications.
• Aral, S. (1980), “Social Mobility in Turkey”, in: E. Özbudun & A. Ulusan (der.), The Political Economy of Income Distribution in Turkey, New York: Holmes and Meier Pub. Inc.
• Bayındır, G. & B. Kara (2022), “Eğitimde Toplumsal Tabakalaşma: Ayrıcalıklıların Eğitimi Üzerine Çok Boyutlu Sosyolojik Bir Analiz”, Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 5(3), 69-128.
• Bourdieu, P. & J.C. Passeron (2015), Varisler: Öğrenciler ve Kültür, L. Ünsaldı & A. Sümer (çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. & L. Wacquant (2016), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, N. Ökten (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (1984), Distinction: A Social Critique of Judgement of Taste, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Bourdieu, P. (1987), “What Makes a Social Class? On the Theoretical and Practical Existence of Groups”, Berkeley Journal of Sociology, 32, 1-18.
• Breen, R. & J.H. Goldthorpe (2001), “Class, Mobility and Merit: The Experience of Two British Birth Cohorts”, European Sociological Review, 17(2), 81-101.
• Breen, R. (2017), “Neo-Weberci Sınıf Analizinin Esasları”, Ü. Akıncı (çev.), in: E.O. Wright (ed.), Sınıf Analizine Yaklaşımlar, V.S. Öğütle (çev. ed.), İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Creswell, J.W. (2016), Nitel Araştırma Yöntemleri, A. Bacanak (çev.), M. Bütün & S.B. Demir (çev. ed.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gök, M. (2016), “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Tabakalaşma”, in: L. Sunar (ed.), Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik, İstanbul: Matbu Kitap.
• Goldthorpe, J.H. (2000), “Outline of a Theory of Social Mobility”, in: On Sociology: Numbers, Narratives and the Integration of Research and Theory, Oxford: Oxford University Press.
• Gouldner, A. (1979), The Future of Intellectuals And The Rise of The New Class, New York: The Seabury Press.
• Gürbüz, S. & F. Şahin (2018), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Jourdain, A. & S. Naulin (2016), Pierre Bourdieu’nin Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları, Ö. Elitez (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marshall, G. (2009), Sosyoloji Sözlüğü, O. Akınhay & D. Kömürcü (çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Özdemir, C. (2020), “Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Hareketliliğin Meslekler Üzerinden Ölçümü”, Journal of Economy Culture and Society, (Özel Sayı), 59-77.
• Sayer, A. (2017), Sosyal Bilimde Yöntem Realist Bir Yaklaşım, S. Gürses (çev.), İstanbul: Küre Yayınları.
• Şengönül, T. (2008), “Sosyal Sınıf Kökeni, Eğitimsel Kazanım ve Dikey Sosyal Hareketlilik İlişkisi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 80, 1-26.
• Sönmez, A. (2007), “The Transformation of Occupational Structure and Chances for Mobility in Turkey in the Context of Studies on Social-Class Mobility”, Bilig, 41, 175-204.
• Swartz, D. (2015), Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Uz, S. (2022), “Yükseköğretim Mezunu Gençlerin İstihdamı Üzerine Sosyolojik Bir Analiz”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 26(3), 557-576.
• Willis, P. (2016), İşçiliği Öğrenmek, Sınıf İşçilik ve Eğitim: İşçi Çocukları Nasıl İşçi Oluyor, D. Elhüseyni (çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
• Wright, E.O. (2016), Sınıflar, S. Toral (çev.), İstanbul: NotaBene Yayınları.