Geleceği Anlamlandırma Çabası Olarak Postnormal Zamanlar Teorisi ve Din

Yıl 2022, Sayı: 20, 65 - 73, 31.12.2022

Hatice Kanadıkırık

Öz

Duyularımızın bizlere sağladığı mantık konforunda ve yüzyıllarca süren düşünce geleneğinde gerçekliğin tutunduğu iki ana bağlam zaman ve mekândır. Zamanın ilerleyen yönündeki gizlilik, toplumdaki türlü politik veya sosyal konular için geleceği araştırmanın nesnesi haline getirmiştir. 20. yüzyılın son yarısından itibaren oluşmaya başlayan gelecek araştırmaları kendini bilim olarak kabul etmemekle birlikte interdsipliner bir araştırma alanıdır. Bu yeni araştırmalar geleceği öngörmekle gelecek bilgisini değil, şimdinin değerlendirme ve planlamasını amaçlıyor.
Pakistan'dan çocukken İngiltere'ye göçen Ziyaüddin Serdar, burada göçmen ve Müslüman kimliği ile yetişmiş bir yazardır. 80'li yıllardan itibaren gelecek araştırmaları ile ilgilenen Ziyaüddin Serdar 2010 yılında ilk defa, editörlüğünü yaptığı Futures dergisinde, Postnormal Zamanları ele almıştır. Postnormal zamanlar, temelini bilim tarihinden ve Kuhn’dan alan bir zeminde, esasını oluşturan kavram ve tezleri ile gelecek araştırmalarına ait bir teoridir. Teorinin temelinde normal olanın artık fayda sağlamayan, sonuçsuz veya kısır döngü haline gelebileceği fikri vardır.
Tebliğimizin hazırlanmasında nitel yöntem merkeze alınırken, gelecek araştırmaları trendlerinin nicel verileri çalışmaya dâhil edilmiştir. Henüz tamamlanmamış bir yüksek lisans tezinden uyarlanan bir çalışma olan tebliğimizde ana tezimiz, ‘bugünümüz yarınımızı oluşturur” olmuştur. Araştırmamın sonucunda senaryolar değerlendirildiğinde ‘eski ortodoksların öldüğü yeni ortodiksinin henüz doğmadığı’ bu postnormal ara dönemde Müslüman toplumlar olarak petrol ithalatı, turizm, Batı bilim anlayışı gibi bağımlı olduğumuz kaynaklardan ayrılmanın ve dünyadaki kültürel ekonomik veya politik seyri belirleyecek pozisyonları öncü olarak yakalamanın önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Belirsizlik, Cehalet, Din Sosyolojisi, Fütürizm, Gelecek Araştırmaları, Postnormal

Kaynakça

• [1] Z. Sardar, “Welcome To Postnormal Times,” Futures, Volume 42, Issue 5, s. 435-444, Haziran 2010. DOI:https://doi.org/10.1016/j.futures.2009.11.028
• [2] Z. Sardar, Gelecek. İstanbul: Mahya, 2013. (çev. Ö F. Şahin)
• [3] S. İnayetullah, İslam Ümmetinin Geleceği. İstanbul: İnkılab Yayınları, 1998. (çev. A. Yünsel, vd.)
• [4] Z. Sardar, “The Namesake: Futures; futures studies; futurology; futuristic; foresight—What’s in a name?” Futures, Volume 42, Issue 3, s. 177-184, Nisan 2010. DOI: https://doi.org/10.1016/j.futures.2009.11.001
• [5] Z. Sardar, “Postnormal Times Revisited,” Futures, Volume 67, s. 26-39. Mart 2015. DOI: https://doi.org/10.1016/j.futures.2015.02.003
• [6] T. Kuhn, Bilimsel Devrimlerin Yapısı. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2021. (çev. N. Kuyaş)
• [7] S. Funtowitcz and J. Ravetz, “Science for the Post-Normal Age,” Futures, Volume 25, Issue 7, s. 739-755. Eylül 1993. DOI: https://doi.org/101016/0016-3287(93)90022-L
• [8] Z. Sardar vd., Muslim societies in postnormal times: foresights for trends, emerging ıssues and scenarios. UK: International Institute of Islamic Thought, and Centre of Postnormal Policy & Futures Studies, 2019.
• [9] N. N. Taleb, Siyah Kuğu. İstanbul: Varlık Yayıncılık, 2021 (çev. A. Nazan)
• [10] Z. Serdar, Thomas Kuhn ve Bilim Savaşları. İstanbul: Everest Yay, 2001. (çev. E. Kılıç)
• [11] Total Registered Syrian Refugees, The Office of the High Commissioner for Human Rights, 15.05.2022. [Online]. Available: https://data.unhcr.org/en/situations/syria