Bağıntı Kuramı Kapsamında Diplomatik Çeviri

Yıl 2023, , 559 - 577, 25.02.2023

Okan Arslan

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1186543

Öz

Sözlü Çeviri, tarih boyunca öne çıkan bir faaliyet olmuştur. Diplomatik Çeviri ve tercümanlar da her zaman ülkeler ve halklar arasında iletişimi kolaylaştırmada önemli roller oynamıştır. Bu itibarla Diplomatik Çeviri, kadim anlaşmaların imzalanmasından kolonileşmeye ve modern zamanların müzakerelerine kadar geniş ölçekli dizi dönemde tarihin seyrini şekillendirmiştir. Tarihi bir bakış açısıyla tercümanlar uluslararası ilişkilere muazzam katkılar sunmuş ve halklar ve kültürler arasında doğru iletişimi sağlamışlardır. Bu çalışma, Çeviri Çalışmaları kapsamında bir çok kez incelenen, önde gelen bir iletişim kuramı olan ve geniş bir tanınırlığı bulunan Bağıntı Kuramıyla diplomasi arasındaki bağlantıyı derinlemesine incelemeyi amaçlamakta ve Kuramı Sözlü Çeviri çalışmalarına uyarlayarak bu alandaki bir boşluğu doldurmayı istemektedir. Çalışma, ‘Bağıntı Kuramı Diplomatik Çeviriye Nasıl Uygulanabilir?' şeklindeki araştırma sorusuna yanıt bulmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma dolayısıyla Bağıntı Kuramı ile Diplomatik çeviri arasındaki bağlantıya odaklanmaktadır. Çalışma, devam etmekte olan bir doktora tezinin bir parçası olması bakımından Bağıntı Kuramının Diplomatik Çeviriye uygulanabilirliği konusunda nihai yargılara varmaktan kaçınmaktadır. Çalışma ayrıca kendisini Kuramın diplomatik ortamda sözlü çeviri uygulaması, daha doğru bir ifadeyle Bağıntı Kuramının kuramsal varsayımlarının Diplomatik Çeviri ‘ye uygulanması üzerindeki muhtemel etkileriyle sınırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Diplomatik Çeviri, Bağıntı Kuramı, Sözlü Çeviri Çalışmaları, Kültürel Eşdeğerlik

Teşekkür

Prof. Dr. Aslı Özlem TARAKÇIOĞLU Hocam'a teşekkürlerimle...

Diplomatic Interpreting Within the Context of Relevance Theory

Öz

Diplomatic Interpreting has been an outstanding activity throughout history. Diplomatic Interpreting and interpreters have always played major roles in facilitating communication between nations and peoples. In this respect, Diplomatic Interpreting shaped the course of history during a wide range of periods ranging from the signing of ancient agreements to colonization and modern time negotiations. With a historical perspective, interpreters have made a tremendous contribution to international relations and ensuring accurate communication between the peoples and cultures. This study aims to delve into the interplay between the renowned Relevance Theory, as a leading communication theory which was on many occasions studied mostly within the scope of Translation Studies, and also intends to contribute to the filling of a vacuum in Interpreting Studies by adapting this theory to Interpreting Studies. It tries to find an answer to the research question of ‘How can the Relevance Theory be applied to Diplomatic Interpreting?’ This study will accordingly focus on the interplay between Relevance Theory and Diplomatic Interpreting. The study avoids reaching any final judgements as regards the scope that Relevance Theory can be applied to Diplomatic Interpreting as this study is part of an ongoing PhD dissertation. Besides, the study limits itself with studying the possible impacts that the Theory has on interpreting practice at a diplomatic setting; in other words, applying the theoretical assumptions of Relevance Theory to Diplomatic Interpreting.

Anahtar Kelimeler

Diplomatic Interpreting, Relevance Theory, Interpreting Studies, Cultural Equivalence.

Kaynakça

• Al-Jarrah,R.S., Abu-Dalu, A.M. & Obiedat, H. Hisham (2018). Translation of strategic ambiguity: A relevance-theoretical analysis. Poznań Studies in Contemporary Linguistics 54 (1). 1-35. https://doi.org/ 10.1515/psicl-2018–0001
• Al-Kharabsheh, A. (2017). Quality in consecutive interpreting: A relevance-theoretic perspective. Babel, 1 (63), 21-42. https:/doi.org/10.1075/babel/63.1.03alk
• Angelelli, C. V. (2004). Revisiting the interpreter’s role. John Benjamins Publishing Company.
• Baigorri-Jalon, J. (1984). From Paris to Nuremberg: The birth of conference interpreting. John Benjamins Publishing Company.
• Brown, K. (Ed.). (2006). The encyclopedia of language and linguistics. Elversier Ltd.
• Carston, R. (1998). “Informativeness, relevance and scalar implicature,” in Relevance Theory: Applications and Implications, eds R. Carston and S. Uchida (Amsterdam: John Benjamins), 179–236. https://doi.org/0.1075/pbns.37.11car Cole P., & J. L. Morgan. (1975). Syntax and semantics 3: Speech arts. New York Academic Press.
• Da Silveira, J.R.C. & Ibanos, A. (2014). Inferences in advertisements: Exemplifying with relevance theory. Linguagem em (Dis)courso. 14 (3), 531-543. https:/doi/org/10.1590/1982-4017-140305-0514
• Delisle, J. & Woodsworth, J. (Eds.). (2012). Translators through history. Benjamins Translation Company.
• Diriker, E. (Ed.) (2018). Türkiye’de sözlü çeviri: eğitim, uygulama ve araştırmalar. Scala Yayıncılık
• Diriker, E. (2005). Konferans çevirmenliği: Güncel uygulamalar ve araştırmalar. Scala Yayıncılık.
• Doğan, A. (2009). Sözlü çeviri çalışmaları ve uygulamaları. Hacettepe Yayınları.
• Gutt, E.A. (2010). Translation and relevance: Cognition and context. Routledge
• Gutt, E.A. (1990). A theoretical account of translation: Without a translation theory. Target: International Journal of Translation Studies. 2 (2) 135-164. https:// doi.org/10.1075/target.2.2.02gut.
• Horn, L.R. & Ward, G. (eds.) (2004). The handbook of pragmatics. Blackwell Publishing.
• İskit, T. (2015). Diplomasi tarihi, teorisi, kurumları ve uygulaması. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Karakoç, N.Y. (2015). Çeviri ve diplomasi. Çeviribilim.
• Kohn, K. & Kalina, S. (1996). The strategic dimension of interpreting. Meta, 1 (41), 118-138. https://doi.org/10.7202/003333ar
• Lacorte, M. (2014). The Routledge handbook of Hispanic allied linguistics. Routledge.
• Lepore, E., & Smith, B.C. (Eds.). (2008). The Oxford handbook of philosophy of language. Oxford University Press.
• Liu, C.W. & Zhang, G.Q. (2016). Translation of Chinese xiehouyu (sayings) and relevance theory. Across Languages and Cultures, 7 (1), 49-76. https://doi.org/10.1556/Acr.7.2006.1.4
• Minewaki, S., Shimada, K. & Endo, T. (2005). Interpretation of utterances based on relevance theory: Toward the formalization of implicature with the maximal relevance. Proceedings of the 9th Conference of the Pacific Association for Computational Linguistics (PACLING2005). 211-216.https://www.semanticscholar.org/paper/Interpretation-of-Utterances-based-on-Relevance-%3A-Minewaki-Shimada/f9255657d4791018e0563e750b806d4d33fa9ada#citing-papers. Pöchhacker, F. (1995). Simultaneous interpreting: A functionalist perspective. Hermes, Journal of Linguistics 14, 31-53. https://doi.org/10.7146/hjlcb.v8i14.25094 Roland, R. (1999). Interpreters as diplomats. A Diplomatic History of the Role of Interpreters in World Politics. University of Ottawa Press. Setton, R. (2010). From practice to theory and back in interpreting: The pivotal role of training. The Interpreters' Newsletter (15), 1-18. https://goo.gl/58A4gc
• Smith, K. (2002). Translation as secondary communication. The relevance theory perspective of Ernst-August Gutt. Acta Theologica Supplementum, 22 (1). 107-117. https:doi.org/10.4314/actat.v22i1.5456
• Sperber, D., & Wilson, D. (2002). Truthfulness and relevance. Mind, New Series. 443 (111), 583-632. https://doi.org/10.1093/mind/111.443.583.
• Sperber, D., & Wilson, D. (1995). Relevance: Communication and cognition. Blackwell Publishing.
• Stroinska, M., & Drzazga, G. (2018). Relevance theory, interpreting, and translation. Routledge.
• Su, J. (2019). The evolution and new dynamics of interpreting studies. U.S.-China Foreign Language, 7 (17), 311-317. https://doi.org/10.17265/1539-8080/2019.07.001
• Vandepitte. S. (2001). Anticipation in conference interpreting: A cognitive process. Revista Alicantina de Estodios Ingleses, (14). 323-335. https:// doi.org/10.14198/raei.2001.14.18 Vianna, B. (2005). Simultaneous interpreting: A relevance-theoretic approach. Intercultural Pragmatics, 2 (2), 169-190. https://www.academia.edu/22138640/Simultaneous_interpreting_A_relevance_theoretic_approach_2005
• Zhonggang, S. (2006). A relevance theory perspective on translating the Implicit Information in literary texts. Journal of Translation, 2 (2), 43-60. https://doi.org/10.54395/jot-xdhen