Atasözlerinde Saldırgan Mizah Tarzının İşlevi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 74 - 85, 22.06.2018

Ahmet Akgöl

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.412605

Öz

Mizahi atasözlerinde varlığı oldukça dikkat çeken saldırgan
mizah tarzının atasözlerindeki işlevinin ne olduğunu ve atasözlerinde hangi
ilişkiler sonucu yaratıldığını anlamak için bu çalışmada atasözleri ve mizah
arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmaya dâhil edilen atasözleri Ömer Asım
Aksoy’un Deyimler ve Atasözleri 1 adlı eserinden örneklem yoluyla seçilmiş ve
çalışmanın amacı doğrultusunda incelenmiştir.

İnceleme aşamasında, saldırgan mizahın yaratılmasına sebep
olan eksiklikler tespit edilmiş ve mizahi unsurlar mizah kuramları bağlamında
değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler, eksikliklere ve mizah kuramlarına
göre ayrı ayrı sınıflandırılmıştır. Sınıflandırma sonucuna göre atasözlerindeki
saldırgan mizahın, işlevi ve hangi ilişkiler sonucu yaratıldığı tartışılmıştır.
Tartışma sonucuna göre atasözlerinde var olan saldırgan mizahın, atasözlerinin
taşıdığı mesaja dikkat çekmek, mesajın; anlaşılmasına, hatırlanmasına ve
aktarılmasına yardımcı olmak gibi bir işlevi olduğu ayrıca saldırgan mizahın
genellikle bir hayvan veya üreme ve boşaltım organlarıyla yapılan
ilişkilendirmeler başta olmak üzere; küçük düşürmeye dönük bir anlayışla
yaratıldığı tespit edilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Atasözleri, Saldırgan Mizah tarzı, Mizah, Ömer Asım Aksoy, Mizah kuramı

THE FUNCTION OF AGGRESSIVE HUMOUR STYLE IN PROVERBS

Öz

In this study, the relation between proverbs and humour was
examined to understand what the function of the aggressive humour style, which
takes attention in humorous proverbs, is in proverbs and how they are created
as a result of certain relations. The proverbs included in the study were
selected from the book “Proverbs and
Maxims 1” written by Ömer Asım Aksoy with random sampling method, and were
examined for the purpose of the study.

In the examination stage, the relation between humorous
elements and the missing points that caused the creation of aggressive humour
were determined, and the humorous elements were assessed in the context of
humour theories. The data were classified according to the missing points and
humor theories separately. According to the classification results, the issue
of after which relations the humorous elements were created and the function of
aggressive humor in proverbs were discussed. According to the discussion
results, it was determined that the aggressive humor in proverbs were created
for the purpose of highlighting the message carried by the proverbs; helping
the message to be understood, remembered and conveyed.  It was also determined that aggressive humor
is made by associating it with an animal or reproductive and excretory organs
for the purpose of attacking and humiliating someone. 

Anahtar Kelimeler

Proverbs, aggressive humor style, humor, theories of humor, relaxation theory, superio-rity theory

Kaynakça

• Aksan, D. (1996). Türkçenin Söz Varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Deyimler ve Atasözleri Sözlüğü 1. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Baudelaire, C. (1997). Gülmenin Özü. (İ. Yalçın, Çev.) İstanbul: İris Yayıncılık.
• Bergson, H. (2011). Gülme. (Y. Avunç, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü. Ankara: AKM Yayınları.
• Devellioğlu, F. (2010). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın kitabevi.
• Feingberg, L. (2004). Mizahın Sırrı. Millî Folklor(62), s. 10-113.
• Freud, S. (1999). Espiri Sanatı. (E. Alkan, Çev.) İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Kortantamer, T. (2007). Temmuzda Kar Satmak. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Morreall, J. (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak.(Ş. S. Kubilay Aysevener, Çev.) İstanbul.
• Ong, W. J. (2010). Yazılı ve Sözlü Kültür: Sözün Teknolojileşmesi.(S. P. Banon, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Oruç, Ş. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Mizah Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Ünivesitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 56-73.
• Oy, A. (1972). Tarih Boyunca Türk Atasözleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Öngören, F. (1983). Türk Mizahı ve Hicvi. Ankara : İş Bankası Yayınları.
• Özdolap, M. (2015). Mizah Tarzları ve Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.Bilim Üniversitesi. İstanbul
• Özünlü, Ü. (1999). Gülmecenin Dilleri.Ankara : Doruk Yayınları.
• Sanders, B. (2001). Kahkahanın Zaferi- Yıkıcı Tarih Olarak Gülme. (K. Atakay. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yerlikaya, E. E. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Mizah Tarzları İle Algılanan Stres, Kaygı ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi. Adana.
• TDK (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Basım evi.