Dialogue with Literary Predecessors: Benden Önce Bir Başkası

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 316 - 318, 23.06.2020

Ahmet Duran Arslan

Öz

Anahtar Kelimeler

criticism, essay, modern turkish literature

Edebî Seleflerle Diyalog: Benden Önce Bir Başkası

Öz

Nurdan Gürbilek’in yazılarında sık sık gönderme yapılan isimlerin başında gelir Walter Benjamin ve Orhan Koçak. Yazar, bu iki ismin deneme ve eleştiri türlerindeki yetkinliğini metinlerinde daima vurgular. Mesela Benjamin için şöyle der: “Şeyleri derin bir bağlama yerleştiren bir üslup kurmaktan çok, tekil olanı konuşturmaya adamıştır Benjamin denemelerini.” (2016, s. 137) Ya da kuramsal çözümlemeyle denemeciliği ustaca bir araya getirdiğini düşündüğü Koçak için şunları kaydeder: “Hemen her yazısında, düşüncenin direnç kazanabilmesinin koşulunun kendi acziyle yüzleşebilmesi olduğunda ısrar etti.” (s. 217) Ardından da yine Benjamin’e dönerek aktarır: “Muhtemelen hiç kimse iktidarsızlık yaşamadığı bir şeyde asla ustalaşamaz.” (s. 218) İlginç olan, Gürbilek’in Benjamin ve Koçak hakkındaki bu sözlerinin kendisi için de söylenebileceğidir. Çünkü o da, çoğul’un değil tekil’in, ses’in değil sessiz’in payını arar. Yoğun zihinsel mesailer neticesinde ulaştığı kuramsal analizlerini bir distilasyon ustası gibi damıtarak, incelterek yazısının içine katar ve eleştiri ile denemenin el ele tutuştuğu türlerarası metinler üretir. Ayrıca -aynı Benjamin ve Koçak gibi- “kuvvetli düşünceler”e erişebilmenin yolunun acziyetle yüzleşmekten geçtiğini bilerek zihnini çelişki ya da çatışmaların üzerine sürer ve “bilinmeyen sular”ın kaçınılmaz ikilemi olan tekinsizliğe ve çekiciliğe talip olur.

Anahtar Kelimeler

Deneme, Eleştiri, Modern Türk Edebiyatı, Dünya Edebiyatı, Nurdan Gürbilek

Kaynakça

• Gürbilek, Nurdan (2016). Benden Önce Bir Başkası. İstanbul: Metis.