Frankofon Cezayir Edebiyatında Bir Tarihsel Roman Örneği: Dounia

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 328 - 338, 28.08.2021

Ayşe Tomat Yılmaz

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.912589

Öz

Frankofon Cezayir Edebiyatı’nın dikkat çeken kadın yazarları arasında yer alan Fatima Bakhaï, yapıtlarında genellikle Cezayir tarihinin belirli bir dönemini kaleme alır. 1995 yılında yayımladığı Dounia adlı romanında da 1829-1833 yılları arasında Cezayir’de gerçekleşen tarihsel olayları süredizinsel olarak öyküler. Dounia adındaki bir Cezayirli kızın yaşamına koşut olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun Cezayir’de egemen olduğu dönemin sonlarını, Fransız sömürgecilerin bölgeyi ele geçirme girişimlerini ve bununla birlikte ülkede ortaya çıkan Fransızlar ve Cezayirliler arasındaki çekişmeleri betimler. Gerek tarihsel gerekse kurmaca kişileri aracılığıyla Cezayir’deki tarihi ve toplumsal olayları anlatır. Kısacası, bir yandan ülkesinde yaşanan tarihsel değişimleri öykülerken diğer yandan da Dounia’nın, ailesinin ve Cezayir halkının gündelik yaşamlarını, gelenek ve göreneklerini aktarır. Böylelikle, Bakhaï yalın bir biçemle kaleme aldığı söz konusu yapıtı aracılığıyla okurlarını Cezayir tarihi içerisinde yolculuğa çıkartır. Nitekim, tarihsel ve toplumsal gerçeklikleri konu edinen bu romanın tarihsel roman türünün birçok niteliğini barındırdığı açıktır. Bu bağlamda, söz konusu çalışma, Fatima Bakhaï’nin gerçeklik ile kurmacayı başarılı bir biçimde harmanladığı Dounia adlı romanını George Lukacs’ın Tarihsel Roman’ı bağlamında çözümlemeyi amaçlar.

Anahtar Kelimeler

Frankofon Cezayir Edebiyatı, Tarihsel Roman, Fatima Bakhaï, Dounia, George Lukacs.

An Example of Historical Novel in Francophone Algerian Literature: Dounia

Öz

Fatima Bakhaï, one of the prominent female writers of Francophone Algerian literature, usually writes a certain period of Algerian history in her works. She also tells the historical events that took place in Algeria between 1829-1833 in her novel entitled Dounia, published in 1995. She describes the end of the period of Ottoman Empire rule in Algeria, the attempts of the French colonists to capture the region and the conflicts between the French and Algerians that arose in the country in parallel with the life of an Algerian girl named Dounia. She narrates the historical and social events in Algeria through both historical and fictional characters. In short, she, on the one hand, tells the historical changes in her country. On the other hand, she describes the daily lives, traditions and customs of Dounia, her family and Algerian people. Thus, Bakhaï takes his readers on a journey through the history of Algeria through the work in question, which she wrote in a simple style. Indeed, it is clear that this novel, which deals with historical and social realities, contains many characteristics of the historical novel. In this context, this study aims to investigate Fatima Bakhaï’s novel titled Dounia, in which she successfully blends reality and fiction, in the context of George Lukacs’s Historical Novel.

Anahtar Kelimeler

Francophone Algerian Literature, Historical Novel, Fatima Bakhaï, Dounia, George Lukacs

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2006). Bakı–1501 Romanının Tarihsel Boyutu Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 1-17.
• Attouche, K. (2010). Une conteuse à l’image de nos grands-mères. https://www.djazairess.com/fr/letemps/48687 adresinden 10/03/2021 tarihinde alındı.
• Aytaç, G. (1999). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. Ankara: Gündoğan.
• Aytaç, G. (2016). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. İstanbul: Doğu-Batı.
• Aytaç, G. (2019). Karşılaştırmalı edebiyat bilimi. Ankara: Doğu Batı.
• Bakhaï, F. (1995). Dounia. Paris: L’Harmattan.
• Doğan, M. C. (2000). Tarihî romanın dinamikleri ve son onbes yılın tarihî romanları. Türk Yurdu dergisi Türk Romanı Özel Sayısı, 20(153-154), 140-157.
• Eraydın Argunşah, H. (1190). Türk Edebiyatında Tarihî Roman. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göğebakan, T. (2000). Tarihsel Romanda Kişiler Sorunu. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, (12), 115-123.
• Kavas, A. (2017). Geçmişten günümüze Afrika. İstanbul: Kitabevi.
• Kavas, A. (2015). Osmanlı-Afrika ilişkileri. İstanbul: Kitabevi.
• Kuran, E. (1957). Cezayir’in Fransızlar Tarafından İşgali Karşısında Osmanlı Siyaseti. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Lukacs, G. (2008). Tarihsel Roman. İsmail Doğan (Çev.). Ankara: Epos.
• Piquet, V. (1948). Autour des monuments musulmans du Maghreb: esquisses historiques. 3. Maroc. Paris: G.-P. Maisoneuve.
• Tilbe, A. & Civelek, K. (2006). Nedim Gürsel’in Resimli Dünyasına Tarihsel Bir Yaklaşım. Nedim Gürsel'e Armağan Edebiyatta 40 yıl. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi, 83-107.
• Yassıtepe Ayyıldız, E. (2017). Tarihsel Romandan Örnekler: “Turgut Reis” ve “Egyptienne”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 57(2), 1491-1502.