Endgame Oyununun Sartre'ın "Başkası İçin Varlık" Konsepti Işığında Analizi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 473 - 482, 30.08.2022

Sevcan Işık , Rızkan Tok

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1116352

Öz

Beckett oyunlarında, karakterler kendi varoluşlarını gerçekleştirmek için büyük ölçüde birbirlerine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu durum, Fransız yazar Jean Paul Sarter’ın varoluşu bir tür ıstırapla özdeşleştiren varoluşçu felsefesi ile ilişkilendirilmeye müsaittir. Örneğin Beckett'ın Endgame oyununda her karakterin varlığını kanıtlamak için bir diğerine ayna olarak ihtiyaç duyması, ‘öteki'nin varlığı’ sorununu açıklığa kavuşturmak için Sartre'ın 'başkaları için varlık' kavramını ortaya koyduğu Varlık ve Hiçlik adlı kitabından hareketle tartışılabilir. Ancak ‘başkası için varlık’ kavramının bir başka yönü daha vardır. Bu durum ise kişinin bakışının ötekini nesneleştirmesi şeklinde açıklanabilir ve bilhassa çıkar üzerine şekillenen ilişkilerde kaçınılmaz olarak çatışmalara neden olur. Sartre, kişinin tıpkı karşısındakine bakan gibi bakılanın da özgür bir bilinç olduğunun farkında olması gerektiğini öne sürer. Ancak bu şekilde, bireyler arasındaki ilişkiler karşılıklı saygı ve anlayış içeren bir ilişkiye dönüşür. Sadece bu tür ilişkilerde insanlar birbirlerinin aynası olabilir ve varoluşlarını gerçekleştirmede birbirlerine yardımcı olabilirler.

Anahtar Kelimeler

J. P. Sartre, Endgame, Başkası için varlık

A Sartrean Analysis of Endgame Under the Light of Sartre's Concept of Being-for-Others

Öz

The idea that existence is a kind of anguish is expressed by French author, Jean Paul Sartre whose existentialist philosophy can be associated with Beckett’s plays in which characters are substantially in need of one another to realize their existence. For example, in Beckett’s Endgame, the fact that each character needs the other as his mirror to prove his existence can be discussed with reference to Sartre’s book, Being and Nothingness, in which Sartre puts forward the concept of ‘being for others’ in order to clarify the problem of ‘the existence of the Other’. However, there is also another aspect of being-for-others concept, that is, making object the other of one’s gaze. This is inevitably resulted in conflicts in relationships which are based on interests. Sartre suggests that one should be aware of the fact that the other is also a free consciousness just like the one who looks at the other. Then, the relationships between individuals turn into one that include mutual respect and understanding. In these sorts of relationships, people can become the mirrors of each other and help each other in realizing their existence.

Anahtar Kelimeler

J. P. Sartre, Endgame, Being for others

Kaynakça

• Akgündüz, Ö, G. (2013). Sartre’ın Özgürlük Etiğinin Oluşumu. Yayımlanmış doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Beckett, S. (1958). Endgame. Grove Press.
• Bernasconi, R. (2007). How to Read Sartre. Norton & Company.
• Detmer, D. (2008). Sartre Explained: From Bad Faith to Authenticity. Open Courth Publishing Company.
• Özdemir, G, A. (2016). Özün Ötesinde Ötekine Açılım. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(29), s. 70-89
• Sartre, J.-P. (1989). No Exit and Three Other Plays. Vintage Books.
• Sartre, J.-P. (2003). Being and nothingness (H. E. Barnes, Trans.; 2nd ed.). Routledge.
• Sartre, J.-P. (1992). Notebooks For An Ethics (Pellauer, D. Trans.), The University of Chicago Published.
• Sartre, J.-P. (1996). Hope Now, The 1980 Interviews Jean Paul Sartre and Benny Levy (Hoven, V, A. Trans.). The University of Chicago Press.
• Sartre, J.-P. (1974). The Writings of J. Paul Sartre, vol.1 (Contat, M. & Rybalka, M. Eds.), (McCleary, Richard C., Trans.) Evanston: Northwestern University Press.