Mecdi Sadreddin’in Cennet Hanım Romanında Yaşam(ın) Kıyısında Gezmenin Dayanılmazlığı

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 807 - 829, 30.12.2022

Nurcan Şen

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1195469

Öz

Gazeteci yazar Mecdi Sadreddin Sayman, uzun yıllar İkdam gazetesinin Ankara muhabirliğini yapar. Dönemin usta gazetecilerinden olan Mecdi Sadreddin 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Barış Anlaşması’nın 23 Nisan-17 Temmuz 1923 tarihleri arasında yapılan 2. Dönem Lozan Konferansı’na katılır. 22 Ocak 1924 tarihinde Uşşakîzâde Muammer Bey’in Göztepe’deki köşkünde Mustafa Kemal Atatürk başkanlığındaki toplantıya davet edilen Mecdi Sadreddin, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir dönüm noktası olan Lozan Barış Anlaşması’na tanıklık eder. Sayman’ın edebiyat alanında da önemli eserleri vardır. Bir İdam Mahkûmu İle Mülâkât, Kanlı Eldiven, Belâlı Murat onun uzun hikâyeleridir. Sayman’ın, Hüseyin Rahmi, Celal Sâhir, Aka Gündüz ve Ahmed Hikmet gibi dönemin önemli dört şair ve yazarıyla yaptığı röportajları ise Sevdiklerimiz -1- adıyla kitaplaştırılmıştır. Cennet Hanım Sayman’ın tek romanıdır. Basın yayın hayatıyla bu kadar uğraşan ve edebî eserleri olan Mecdi Sadreddin Sayman hakkında Türk edebiyatında çalışma olmaması büyük bir eksikliktir. Cennet Hanım romanı gerek kurgusu, gerek hayatı aktarışı gerekse insan ilişkilerini işleyişi açısından dikkate değerdir. Cennet Hanım, hayatını evlâdına adayan bir annenin fedakârlıklarını, ölümün pençesindeki bir gencin aşklarını, sorumsuz bir babanın pişmanlıklarını konu edinen ve tüm bunları yirmi beş yıllık bir zaman dilimine yayarak sunan bir romandır. Eser, ismini Cennet Hanım’dan alsa da Cennet Hanım’ın oğlu Bülent romanda daha fazla öne çıkarılır. Romanın üçüncü bölümünün tamamen Feridun Bey’e ayrılmış olması eserin merkeze üç kişiyi alarak şekillendirildiğini gösterir. Mecdi Sadreddin’in Cennet Hanım romanındaki karakterler sürekli yaşamın sınırlarını zorlayarak hayatın kıyılarında gezerler. Bu noktada yazar/anlatıcı romanda kurguladığı sahnelerle adeta yaşam alanının daralmaması, duyu ve algılarının körelmemesi için yaşamın sınırlarının zorlanması gerektiğini savunur.

Anahtar Kelimeler

Mecdi Sadreddin, Cennet Hanım, yaşamın sınırları, doyum, hastalık.

The Irresistibility of Wandering around the Shores of Life in Mecdi Sadreddin's Novel: Cennet Hanım

Öz

Journalist and writer Mecdi Sadreddin Sayman has been the Ankara correspondent of the newspaper İkdam for many years. Mecdi Sadreddin, one of the master journalists of the period, attended the 2nd Term Lausanne Conference held between April 23 and July 17, 1923, of the Lausanne Peace Agreement signed on July 24, 1923. Mecdi Sadreddin, who was invited to the meeting chaired by Mustafa Kemal Atatürk at Uşşakîzâde Muammer Bey's mansion in Göztepe on January 22, 1924, witnesses the Lausanne Peace Agreement, an important turning point in the history of the Turkish Republic. Sayman also has important works in the field of literature. Bir İdam Mahkumu , Mülakat, Kanlı Eldiven and Belalı Murat are his long stories. Interviews of the Sayman with four important poets and writers of the period, such as Hüseyin Rahmi, Celal Sâhir, Aka Gündüz and Ahmed Hikmet, were published in a book called Sevdiklerimiz -1-. Cennet Hanım is Sayman's only novel. It is a great deficiency that there is no study in Turkish literature about Mecdi Sadreddin Sayman, who is so busy with the press and publishing life and has literary works. The novel of Cennet Hanım is remarkable in terms of both its fiction, its transmission of life and its functioning of human relations. Cennet Hanım is a novel about the sacrifices of a mother who dedicates her life to her child, the loves of a young man in the grip of death, and the regrets of an irresponsible father, and presents all of these over a period of twenty-five years. Although the work takes its name from Cennet Hanım, Cennet Hanım's son Bülent is more prominent in the novel. The fact that the third part of the novel is completely devoted to Feridun Bey shows that the work is shaped by taking three people in the center. The characters in Mecdi Sadreddin's novel Cennet Hanım are constantly pushing the limits of life and wandering around the shores of life. At this point, the author/narrator argues that the limits of life should be pushed so that the living space is not narrowed and his senses and perceptions are not dulled with the scenes he fictionalizes in the novel.

Anahtar Kelimeler

Mecdi Sadreddin, Cennet Hanım, the limits of life, satisfaction, illness

Kaynakça

• Eagleton, Terry, (2011), Postmodernizmin Yansımaları, (çev. Mehmet Küçük), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Eagleton, Terry, (2011), William Shakespeare, (çev. A. Cüneyt Yalaz), İstanbul, Boğaziçi Yayınevi.
• Evans, Dylan, (2019), Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü, (çev. Turgay Sivrikaya-Umut Yener Kara), İstanbul, Islık Yayınları.
• Fink, Bruce, (2016), Lacancı Psikanalize Bir Giriş, (çev. Özgür Öğütcen), İstanbul, Encore Yayınları.
• Freud, Sigmund, (2009), Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd, (çev. Ali Babaoğlu), İstanbul, Metis Yayınları.
• Freud, Sigmund, (2010), Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası, (çev: Banu Büyükkal, Saffet Murat Tura,) İstanbul, Metis Yayınları.
• Freud, Sigmund, (2011), Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası, (çev: Banu Büyükkal, Saffet Murat Tura), İstanbul, Metis Yayınları.
• Grozs, Elizabeth, (2019),Jacques Lacan Feminist Bir Giriş, (çev. Özde Çakmak), İstanbul, Otonom Yayınları.
• Mecdi Sadreddin (1927), Cennet Hanım. İstanbul, Akşam Matbaası.
• Mecdi Sadreddin (1928), Bir Îdâm Mahkûmu İle Mülâkât, Ankara: Hâkimiyet-i Milliye Matbaası.
• Mecdi Sadreddin(1928), Belâlı Murat, Bir Îdam Mahkûmu İle Mülâkât, Ankara, Hâkimiyet-i Matbaası.
• Mecdi Sadreddin(1928), Kanlı Eldiven, Bir Îdam Mahkûmu İle Mülâkât, Ankara, Hâkimiyet-i Milliye Matbaası.
• Mecdi Sadreddin, (1929), Sevdiklerimiz -1-, İstanbul, Milliyet Matbaası.
• Öğütcen, Özgür, (2021) Lacancı Başlangıçlar, Klinikten Politikaya Lacancı Psikanaliz, İstanbul, Beyoğlu Kitabevi.
• Reik, Theodor, (2009), Cinslerin Duygusal Farklılıkları, Aşk ve Şehvet Üzerine, (çev. Ali Kılıçlıoğlu), İstanbul, Say Yayınları.
• Rıcoeur, Paul, (2006), Yoruma Dair, Freud ve Felsefe, (çev. Necmiye Alpay), İstanbul, Metis Yayınevi.
• Şapolyo, Enver Behnan, (1971), Türk Gazeteciliği Tarihi Ve Her Yönüyle Basın, İstanbul, Çağlayan Basımevi
• Tura, Saffet Murat (2007), Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, İstanbul, Kanat Kitap.
• Zizek, Slavaj, (2011), Kırılgan Temas, (çev. Tuncay Birkan), İstanbul, Metis Yayınları.
• Zizek, Slovaj, (2012), Yamuk Bakmak, Popüler Kültürden Jaques Lacan’a Bir Bakış, (çev. Tuncay Birkan), İstanbul, Metis Yayınlar.
• Zupancic, Alenka, (2005), Gerçeğin Etiği, Kant, Lacan, (çev. Ahmet Süreyya Özcan), Ankara, Epos Yayınları.