A Comparison of Language and Literary Style in George Orwell's Literary Masterpiece Animal Farm and its Turkish Translations

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 190 - 209, 27.04.2023

Zafer Sarı

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1253690

Öz

This study aims to compare the language and literary style in the literary masterpiece Animal Farm by George Orwell, one of the leading figures of 20th century English literature, and in two different Turkish translations. For this purpose, it has been tried to reveal how the language and style of the source text are, how they are transferred to the target texts, whether the literary personality of the author is reflected in the translated texts, and which translation theories of Chesterman and Pym these translations serve as an example of. In this context, twenty-one text units selected from the source and target texts have been analyzed in the light of translation theories. In the study, the 8th edition of the original work published in 2003 with the original name Animal Farm by Longman Pearson Publishing House has been used as the source text. As the target texts, the 3rd edition of the book in 1998, translated by Leyla Moralı and first published by İnkılâp Publishing House in 1974, and the 42nd edition of the book in 2014, which was translated by Celâl Üster and first published by Can Publishing in 2001, have been used. The research model of the study consists of document analysis, one of the qualitative research methods. As a result of the study, although figurative languages and metaphorical expressions are sometimes included in the novel, it is emphasized that a clear, direct and strong language is dominant in general. Moralı has remained faithful to the source text, tried to find the exact equivalent of a word said in the text as much as possible, and mainly produced translations that set an example for Pym's Natural Equivalence Theory. She has reflected the simplicity of the novel and the literary personality of the author to the translated text so much. On the other hand, Üster has preferred to convey the expressions in the source text not word for word, but with different words that overlap semantically, and mostly produced translations in accordance with Chesterman's Convergent Similarity Theory. Therefore, it cannot be said that Üster has remained faithful to the language and style of the source text.

Anahtar Kelimeler

Animal Farm, Translation analysis, Language and style, Similarity, Equivalence

George Orwell’in Edebî Başyapıtı Hayvan Çiftliği Romanı ve Türkçe Çevirilerindeki Dil ve Edebî Üslubun Karşılaştırılması

Öz

Bu çalışma 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen isimleri arasında yer alan George Orwell’in edebî başyapıtı Hayvan Çiftliği romanındaki ve iki farklı Türkçe çevirisindeki dil ve edebî üslubun karşılaştırılmasını amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda kaynak metnin dil ve üslubunun nasıl olduğu, erek metinlere nasıl aktarıldığı, yazarın edebi kişiliğinin çeviri metinlere yansıtılıp yansıtılmadığı ve yapılan çevirilerin Chesterman ile Pym’in çeviri kuramlarının hangisine örnek teşkil ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda kaynak ve erek metinlerden seçilen yirmi bir tane metin birimi çeviri kuramları ışığında analiz edilmiştir. Çalışmada kaynak metin olarak Longman Pearson yayınevi tarafından Animal Farm orijinal ismiyle 2003 yılında yayımlanan özgün eserin 8. baskısından yararlanılmıştır. Erek metinler olarak da çevirisi Leyla Moralı tarafından yapılan ve ilk olarak 1974 yılında İnkılâp Kitabevi tarafından yayımlanan kitabın 1998 yılındaki 3. baskısı ile Celâl Üster’in çevirmenliğini üstlendiği ve ilk olarak 2001 yılında Can Yayınları tarafından basılan kitabın 2014 yılındaki 42. baskısı kullanılmıştır. Çalışmanın araştırma modelini nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda romanda kimi zaman dil oyunlarına ve mecazi ifadelere yer verilse de genel anlamda açık, dolaysız ve güçlü bir dilin hâkim olduğu vurgulanmaktadır. Moralı, kaynak metne büyük ölçüde sadık kalarak metinde söylenen bir sözün mümkün olabildiğince birebir karşılığını bulmaya çalışmış ve ağırlıklı olarak Pym’in Doğal Eşdeğerlik kuramına örnek teşkil eden çeviriler meydana getirmiştir. Romanın yalınlığını ve yazarın edebi kişiliğini fazlasıyla çeviri metnine yansıtmıştır. Üster ise kaynak metindeki ifadeleri kelimesi kelimesine olduğu gibi değil de anlamsal olarak birbiriyle örtüşen farklı kelimelerle aktarma yoluna gitmiş ve çoğunlukla Chesterman’ın Aynı Noktada Birleşen Benzerlik kuramıyla uyuşan çeviriler ortaya koymuştur. Dolayısıyla Üster’in kaynak metnin dil ve üslubuna sadık kaldığı pek söylenememektedir.

Anahtar Kelimeler

Hayvan Çiftliği, Çeviri analizi, Dil ve üslup, Benzerlik, Eşdeğerlik, Animal Farm, Translation analysis, Language and style, Similarity, Equivalence

Kaynakça

• Abdi, Husnul ve Munandar, Aris (2019). The Translation of Idioms in George Orwell’s Animal Farm. Lexicon, 6(1), 38-50.
• Aksoy, Nüzhet Berrin (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Bassnett, Susan (2002). Translation Studies. Londra ve New York: Routledge.
• Bengi, Işın (1990). Çeviribilim, Çeviri Kuramı ve Sözdeçeviriler. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 107-117.