WHY DO PEOPLE BECOME FOSTER PARENTS? BEING A FOSTER FAMILY WITH ITS PERCEIVED ADVANTAGES AND DISADVANTAGES

Yıl 2025, Cilt: 2025 Sayı: Aile Özel Sayısı Cilt -2, 589 - 612, 30.06.2025

Bedia Yıldırım

https://doi.org/10.21560/spcd.v2025i88554.1648778

Cited By: 1

Öz

In this study, it was aimed to determine the place of foster family practice in the society and the perceived advantages and disadvantages of the practice. In this context, the views of the participants on the subject were analyzed with phenomenological design, one of the qualitative research methods. The data collected with a semi-structured interview form were evaluated by content analysis method. As a result of the study, it was determined that the participants could not fully define the foster family practice, that they had the idea that the practice was beneficial when the benefit of the child was considered, but that they had opinions that the practice had disadvantages such as taking responsibility, economic conditions, trust and attachment, birth child and biological family problems, past experiences and traumas, and privacy. As a result, it is thought that awareness-raising studies and multidisciplinary studies are needed to eliminate the lack of knowledge of the participants, to increase the recognition of the system, to explain and eliminate the disadvantages identified.

Anahtar Kelimeler

Child , child in need of protection , family , foster family , adoption.

İNSANLAR NEDEN KORUYUCU AİLE OLUYOR? ALGILANAN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI İLE KORUYUCU AİLE OLMAK

Öz

Bu araştırmada koruyucu aile uygulamasının toplumdaki yeri ve uygulamaya yönelik algılanan avantaj ve dezavantajlarının neler olduğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, katılımcıların konuyla ilgili görüşleri nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen ile incelenmiştir. Yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, katılımcıların koruyucu aile uygulamasını tam olarak tanımlayamadıkları, çocuk yararı düşünüldüğünde uygulamanın yararlı olduğu fikrine sahip oldukları ancak uygulamanın sorumluluk alma, ekonomik şartlar, güven ve bağlanma, öz çocuk ve biyolojik aile sorunları, geçmiş yaşantı ve travmalar, mahremiyet gibi dezavantajlarının fazla olduğu yönünde görüşlerinin bulunduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak katılımcıların sahip olduğu bilgi eksikliklerinin giderilebilmesi ve sistemin tanınırlığının artırılabilmesi, belirlenen dezavantajlarının açıklanması ve ortadan kaldırılması için bilinçlendirilme çalışmalarına ve multidisipliner çalışmalara ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk , korunma ihtiyacı olan çocuk , aile , koruyucu aile , evlat

Kaynakça

• Baum, A. C., Crase, S. J., and Crase, K. L. (2001). Influences on the decision to become or not become a foster parent. Families in society, 82(2), 202-213. https://doi.org/10.1606/1044-3894.205
• Baysal, A. E. (2017). Koruyucu aile uygulamaları ve sonuçları: İstanbul örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bulut, M. (2022). Mâli Bakış Açısından Türkiye’de Koruyucu Aile Uygulaması. Anasay, (20), 97-122.
• Creswell, J. W. (2017) Research Design: Qualitative, quantitative and Mixed Methods Approaches (3rd Edition). USA: Sage.
• Dizman, H., Gürsoy, F. (2005). “İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıfa Devam Eden Anne Yoksunu Olan ve Olmayan Çocukların Saldırganlık Eğilimleri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:13, No:2. 437-446.
• Doğan, B. (2020). Alman çocuk koruma sisteminde Türkiyeli ailelerin kültür ve göç bağlamında koruyucu aile olma deneyimi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dorsey, S. S., Farmer, E. M., Barth, R. P., Greene, K. M., Reid, J. J., & Landsverk, J. (2008). Current status and evidence base of training for foster and treatment foster parents. Children and Youth Services Review, 30, 1403-1416. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2008.04.008
• Dubois-Comtois, K., Bernier, A., Tarabulsy, G. M., Cyr, C., St-Laurent, D., Lanctôt, A. S., ... and Béliveau, M. J. (2015). Behavior problems of children in foster care: Associations with foster mothers’ representations, commitment, and the quality of mother–child interaction. Child abuse and neglect, 48, 119-130. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2015.06.009
• Ekşi, A. (2004). Koruma altında çocuklar; dünyada beş kıtanın çeşitli ülkelerinin örnekleri- Koruma altında çocuklar-Şubat 2004 (Yayına hazırlayan Runa Uslu). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk/Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları, Yayın no: IX. No:6, 27-39.
• Erbay, E., ve Çalış, N. (2021). Türkiye’de koruyucu aile hizmetlerine yönelik uzman görüşleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40), 439-462. https://doi.org/10.46928/iticusbe.793311
• Farmer, E., Lipscombe, J., and Moyers, S. (2005). Foster carer strain and its impact on parenting and placement outcomes for adolescents. British Journal of Social Work, 35(2), 237-253.
• Hämäläinen, J. (2016). The origins and evolution of child protection in terms of the history of ideas. Paedagogica Historica, 52(6), 734-747.
• Hız, Ö. (2018). Türkiye’de çocuk refahı kapsamında koruyucu aile hizmeti Denizli ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• İzci, L. (2020). Türkiye ve İngiltere’de Koruyucu Aile Sisteminin Kar¬şılaştırması. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50): 140- 163. https://doi.org/10.48070/erusosbilder.740035
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. 27. Basım. Ankara: Nobel Akademik
• Karataş, K. (2007). Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2),7-22.
• Karatay, A. (2007). Cumhuriyet Dönemi Korunmaya Muhtaç Çocuklara İlişkin Politikaların Oluşumu (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keller, T. E., Wetherbee, K., Le Prohn, N., Payne, V., Sim, K., and Lamont, E. R. (2001). Competencies and problem behaviors of children in family foster care: Variations by kinship placement status and race. Children and Youth Services Review, 23(12), 915-940. https://doi.org/10.1016/S0190-7409(01)00175-X
• Kılınç, A.N. (2020). Türk Hukukunda Koruyucu Aile Sözleşmesi ve Koruyucu Aile ile Çocuk Arasındaki Hukuki İlişkinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28(3): 1217-1261. https://doi.org/10.15337/suhfd.741192
• Kibaroğlu, S. ve Zengin, O. (2024). Koruyucu aile olma şartı sağlayan eşlerin koruyucu aile hizmet modeline ilişkin görüşleri, Toplum ve Sosyal Hizmet, 35 (4), 661-683. https://doi.org/10.33417/tsh.1269615
• Klee, L. Kronstadt, D. and Zlotnick, C. (1997). Foster Care's Youngest: A Preliminary Report, American Journal of Orthopsyehiatry, 67, 290-299.
• Koçtürk, M. (2019). Koruyucu aile uygulamasının sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi: Kırıkkale örneği (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Kortenkamp, K. ve Ehrle, J. (2002). The Well-Being of Children Involved with the Child Welfare System: A National Overview. New Federalism: National Survey of America's Families, Series B, No. B-43.
• Koruyucu Aile Yönetmeliği (2012). Resmi Gazete, 14.12.2012, Sayı 28497, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2025
• Kuş, S. (2014). Koruyucu aile hizmeti ve toplumsal farkındalık: Çanakkale örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Küsmez, B. (2020). Korunma İhtiyacı Olan Çocuklar İçin Kurumsal ve Alternatif Hizmet Modelleri: Bir Değerlendirme. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS). 4(3): 201-225.
• Leathers, S. J. (2006). Placement disruption and negative placement outcomes among adolescents in long-term foster care: The role of behavior problems. Child abuse and neglect, 30(3), 307-324. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2005.09.003
• Li, D., Chng, G. S., and Chu, C. M. (2019). Comparing long-term placement outcomes of residential and family foster care: a meta-analysis. Trauma, Violence, and Abuse, 20(5), 653-664. Doi:10.1177/1524838017726427 MacGregor, T. E., Rodger, S., Cummings, A. L., and Leschied, A. W. (2006). The needs of foster parents: A qualitative study of motivation, support, and retention. Qualitative social work, 5(3), 351-368. https://doi.org/10.1177/1473325006067365
• Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Thousand Oaks: CA: Sage Publications.
• Miller, L. (2013). Adoption and Foster Family Care. W. Carey (Ed.), Development- Behavioral Pediadrics: Section 13.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımlar (Cilt I-II). Çev: Sedef Özge) İstanbul: Yayın Odası.
• Özbesler, C. (2009). Koruyucu aile hizmetlerinde değerlendirme süreci. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 16(16), 86-94. https://doi.org/10.21560/spcd.69682
• Sprince, J. (2000). Towards an integrated network. Journal of psychotherapy, 26 (3) 413-431
• Şimşek, Z., Erol, N., Öztop, D. ve Özcan, Ö. Ö. (2008). Kurum bakımındaki çocuk ve ergenlerde davranış ve duygusal sorunların epidemiyolojisi; ulusal örneklemde karşılaştırmalı bir araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(3), 235-246.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Koruyucu aile resmi internet sitesi. Strateji Geliştirme Başkanlığı. https://www.aile.gov.tr/sgbd Erişim Tarihi: 09 Şubat 2025
• Tezel, Z, Demirel, B, Şahin Kaya, Z (2018). Ailelerin koruyucu aile olmaya karar vermelerinde etkili olan etmenler ile koruyucu aile olmanın anlam ve önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(43), 15-36. https://doi.org/ 39955/504122
• UNHCR. (2012). Global Reports of 2011, 1 June 2012, http://www.unhcr.org, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2025 Üstüner, S.,
• Erol, N., Şimşek, Z. (2005). Koruyucu Aile Bakımı Altındaki Çocukların Davranış ve Duygusal Sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 12 (3), 130-140.
• Wulczyn, F., Daro, D., Fluke, J., Feldman, S., Glodek, C., and Lifanda, K. (2010). Adapting a systems approach to child protection: Key concepts and considerations. New york:
• UNICEF.http://www.unicef.org/protection/files/Adapting_Systems_Child_Protection_Jan__2010.pdf Erişim Tarihi: 20 Şubat 2025
• Yazıcı, E. (2014). Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Bakım Yönteminde Yeni Yaklaşımlar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 247-270.
• Yıldırım, A., Şimsek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, Ş. (2017). 2000’li Yıllarda Çocuk Koruma Sistemi İçinde Bakım Hizmetlerinin Genel Görünümü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(01), 87-110.
• Yıldırımalp, S., Hız, Ö. (2018). Türkiye’de Çocuk Refahı Bağlamında Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sunulan Bir Hizmet: Koruyucu Aile Hizmeti. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 95-114.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2009). Türkiye'de çocuk koruma sisteminin genel olarak değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(18), 43-58.
• Yurteri, A. ve Baran, G. (2015), “Kurum Bakımı Deneyimi Olan Kadınların Çocukluk Dönemi Kurum Yaşantıları: Nitel Bir Çalışma”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 26 (1), 23-44.