Dinleme Becerisinin Geliştirilmesinde Ailenin Rolü

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 29, 65 - 77, 01.06.2012

Yrd. Doç. Dr. Deniz Melanlıoğlu

Öz

Aile, çocukların yetiştirilmesi ve onların sosyal özellikler kazanmasından sorumludur. Eğitim faaliyetleri açısından düşünüldüğünde
de aile, en etkili eğitim kurumu olarak değerlendirilmektedir. Anne baba, ilk eğitim faaliyetini çocuğun ana dilini kazanması
sırasında gerçekleştirmektedir. Ailenin çocuğun dil gelişiminde model olduğu, ana dilinin tanımından da anlaşılmaktadır. Çocuk
doğduğu andan itibaren “dinleme” vasıtasıyla ana dili eğitimine başlar. İnsan hayatının büyük bir kısmını harcadığı dinleme,
sahip olunan en önemli ve temel beceri olmakla birlikte en az tanınan ve en az eğitim gerektiren beceri olarak görülmektedir.
Bunun nedeni, dinlemenin fark edilmeden edinilen bir beceri olmasıdır. Bu çalışmanın amacı, alan yazındaki araştırmalar
ışığında dinleme becerisinin gelişiminde ailenin görevini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, dinleme becerisi, aile, ana dili

THE ROLE OF THE FAMILY ON DEVELOPING LISTENING SKILLS

Öz

Family is responsible for raising children and providing them social skills. In terms of educational activities, family is considered
as the most influential educational institution. Parents achieve their first educational acts while the child is acquiring his/her
native language. It can be understood from the definition of the native language that family provides a model in language
development. Native language education begins via “listening” as soon as the child is born. Although listening with which
humans spend most of their time is the most significant and fundamental skill it is the least known and is considered as a skill
which requires the least amount of training. This is because listening is a skill which is acquired without awareness. The goal
of this study is to show the function of the family in the development of listening skill drawing on the previous research in the
literature.

Anahtar Kelimeler

Turkish education, listening skills, family, mother tongue

Kaynakça

• Akçataş, A. (2001), “İletişim Eksiklikleri ve Dilin Kullanımı”, Dil Dergisi, (106), s. 61–66.
• Aksan, D. (1998), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yayınları, Ankara.
• Akyol, H. (2006), Türkçe Öğretim Yöntemleri, Kök Yayıncılık, Ankara.
• Burley- Allen, M. (1995), Listening: The Forgotten Skill, John Wily&Sons Inc, New York.
• Calp, M. (2005), Özel Öğretim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi, Eğitim Kitabevi, Konya.
• Cihangir, Z. (2004), Kişilerarası İletişimde Dinleme Becerisi, Nobel Yayınevi, Ankara.
• CRASE, S. J., vd., (1981), “Parent Education Needs and Sources as Perceived by Parents”, Home Economics Research Journal, 9 (3), pp. 221-231.
• Çakır, N. (2000), Normal İşiten Bir Türk Anne ve İlköğretim Çağındaki İşitme Engelli Çocuğunun Yemek Hazırlama ve Yemek Yeme Etkinliği Esnasındaki Etkileşimlerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Ergin, A. (1995), Öğretim teknolojisi – İletişim, PegemA Yayınları, Ankara.
• Göğüş, B. (1978), Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi, Gül Yayınevi, Ankara.
• Güneş, F. (2007), Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Günkan, P. H. E. (2007), Ailenin İlköğretim Öğrencilerinin Eğitimi Üzerindeki Etki Düzeyinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Hildebrand, V. (1981), Introduction to Early Childhood Education, Macmillan, NewYork.
• İzin, N. (2005), Dil Becerilerinin Gelişiminde Özgüven, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1990), “Çocuk Gelişiminde Erken Destek Projesi: Türkiye Örneği, Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Modeller Semineri”, Editör: Sevda Berkman, Eylül 10-14, İstanbul, s. 41-59.
• Kadıoğlu, Ö. T. (2004), Çocuğumu Hayata Hazırlıyorum, Damla Yayınları, İstanbul.
• Mackay, I. (1997), Dinleme Becerisi (Çev: Aksu Bora ve Onur Cançolak), İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri, Ankara.
• Oğuzkan, A. (1965), “Dinlemesini Bilmek”, İlköğretim, (31) 532.
• Okuturlar, M.H. (1966), “Çocuk Dilinin Gelişimi”, Pedagoji Cemiyeti Dergisi, Dil Eğitimi Özel Sayısı, 2 (8), s. 516-526.
• Ozankaya, Ö. (1991), Aile Kurumu, Cem Yayınları, İstanbul.
• Özbay, M. (2010), 0-6 Yaş Grubu Çocuklarındaki Dil Gelişiminin Türkçe Öğretimi Açısından Önemi, Türkçe Öğretimi Yazıları, Öncü Kitap, Ankara, s. 1-9.
• Özbay, M. (2009), Anlama Teknikleri – II: Dinleme Eğitimi, Öncü Kitap, Ankara.
• Özbay, M. (2006), Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II, Öncü Kitap, Ankara.
• Özbay, M. (2005), Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi, Öncü Kitap, Ankara.
• Özbay, M. (2001), “Türkçe Öğretiminde Dinleme Becerisini Geliştirme Yolları”, Türk Dili Der- gisi, (589), s. 9–15.
• Özcan Eroğlu, A. (1998), Down Sendromlu Çocuk Anneleri ile Normal Gelişim Gösteren Çocuk Annelerinin Doğal Ortamda Günlük Rutinlerde ―Sözel İletişim Amaçlarının Betim- lenmesi ve Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversite- si, Eskişehir.
• Özdemir, E. (1987), İlkokul Öğretmenleri İçin Türkçe Öğretimi Kılavuzu, İnkılâp Kitapevi, İstanbul.
• Öztop, H. ve Telsiz, M. (1996), “Ana-Baba Eğitimi”, Yaşadıkça Eğitim, (46), s. 4-7.
• Robertson, A. K. (2004), Etkili Dinleme, Hayat Yayınları, İstanbul.
• Seçkin, N. ve Koç, G. (1997), “Okul Öncesi Eğitimde Okul-Aile İşbirliği”, Yaşadıkça Eğitim, (51), s. 5-10.
• Sever, S. (2000), Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Anı Yayınları, Ankara.
• Tekin, H. (1980), Okuduğunu Anlama Gücü ile Yazılı Anlatım Becerisini Geliştirme Yönün- den Okullarımızdaki Türkçe Öğretimi, Mars Matbaası, Ankara.
• Temur, T. (2001), Dinleme Becerisi, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu 1-8, Nobel Yayınları, Ankara.
• Tosunoğlu, M. (1999), Kelime Servetinin Eğitim Öğretimdeki Yeri ve Önemi, Millî Eğitim, (144).
• Umagan, S. (2007), Dinleme, İlköğretimde Türkçe Öğretimi, Editör: Ahmet Kırkkılıç ve Hayati Akyol, PegamA Yayıncılık, Ankara.
• Üstünoğlu, Ü. (1991), Aile Eğitiminde Farklı Yaklaşımlar, Aile Eğitimi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s. 80-89.
• Yalçın, A. (2002), Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Yıldız, C. vd. (2006), Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğreti- mi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, T. (1974), Dil Yapısının Okul Başarısındaki Rolü, Atatürk Üniversitesi Yayını, Ankara.