Intra-Regional And Inter-Regional Migration Trends Of Southeastern Anatolian Region Cities

Yıl 2010, Sayı: 22, 31 - 46, 01.09.2010

Doç. Dr. Rüstem Erkan Arş. Gör. Deniz Aydın

Öz

In this study, migrational statistics of cities within Southeastern
Anatolian Region -which is the most negatively affected region
from the inter-regional developmental differences- are analysed
to find the migrational trends towards other cities and regions of
Turkey and effects of Southeastern Anatolian Project on this
migration movements. Also population movements between
region’s 9 cities are analysed in the study.
Data of the study is compiled from the Address Based
Population Register System data, accessed from the Turkish
Statistical Institute website. Population of Southeastern Anatolian
Region, concentration of population in region’s cities, trend of
intra-regional and inter-regional migration movements and main
source cities of migration are detected and with these findings, we
tried to assess general migrational condition of the region.
According to the results of the study, there are 944,481
person in İstanbul, 346,423 person in Adana, 263,077 person
in İzmir who were born within Southeastern Anatolian Region.
Persistence of migration movements directed to other regions
despite Southeastern Anatolian Project is detected after
analysing year 2008-2009 statistical data. Within these two
years, 171,910 person migrated to other regions with Akdeniz
Region coming first with 45,292 person and İstanbul coming
second with 44,825 person.
Despite the migration-giver status of region, population
growth rate is 15 per thousand which is still quite high. Both high
migration rate of region and high total fertility rate are indicators
of failure of the project as a social transformation project.

Anahtar Kelimeler

Migration, population growth, regional developmental differences, Southeastern Anatolian Region, Southeastern Anatolian Project

Güneydoğu Anadolu Bölgesi İllerinde Bölge İçi ve Dışı Göç Eğilimleri

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de bölgeler arası gelişmişlik
farkından en çok etkilenen bölgelerden biri olan
Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin, Türkiye’nin
hangi bölgelerine ve hangi illerine yoğun olarak göç
verdiği ve Güneydoğu Anadolu Projesi’nin bölgedeki
göç hareketini nasıl ve hangi yönde etkilediği
incelenmiştir. Ayrıca çalışmada bölge kapsamındaki 9
ilin kendi aralarındaki göç eğilimi de incelenmiştir.
Çalışmanın verileri Türkiye İstatistik Kurumu’nun
erişime sunmuş olduğu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi verilerinden derlenmiştir. Çalışmada illerin
nüfusu, nüfusun hangi illerde yoğunlaştığı, bölge içine ve
bölge dışına göç eğiliminin devam edip etmediği, bölgede
en çok göçü hangi illerin verdiği incelenerek genel olarak
bölgenin göç tablosu ortaya konmaya çalışılmıştır.
Çalışmanın sonuçlarına göre İstanbul’da 944,481,
Adana’da 346,423, İzmir’de 263,077 Güneydoğu
Anadolu Bölgesi kökenli kişi yaşamaktadır. Güneydoğu
Anadolu Projesi’ne rağmen bölge dışına göç eğiliminin
devam ettiği, 2008-2009 yıllarını kapsayan göç
rakamlarıyla da anlaşılmaktadır. Bu iki yılda bölgeden
başta Akdeniz bölgesine 45,292, İstanbul’a 44,825
kişi olmak üzere toplam 171,910 kişi göç etmiştir.
Bölgenin dışarıya göç vermesine rağmen nüfus artış
hızı binde 15 gibi yüksek bir düzeydedir. Bölgenin gerek
verdiği göç miktarı, gerekse de yüksek doğurganlık
oranı, bir sosyal dönüşüm projesi olarak uygulamaya
konulan Güneydoğu Anadolu Projesi’nin halen öngörülen
amaçlarına ulaşamamış olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, nüfus artışı, bölgesel gelişmişlik farkı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Projesi

Kaynakça

• Akşit Bahattin, “İçgöçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Ba- kış”, iç., Türkiye’de İçgöç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
• Akşit Bahattin ve Akçay A. Adnan, “GAP: Bir Kırsal Dö- nüşüm Projesi ve Tarımsal Sulama”, iç., 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1999.
• Akşit Bahattin ve Akçay A. Adnan, “GAP Bölgesinde Nü- fus Hareketleri”, iç., 75 Yılda Köylerden Şehirle- re, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1999.
• Çağlayan Savaş, “Göç ve Yoksulluk: Mutlak ve Doğru- sal Olmayan Bir İlişki”, iç., Nurgün Oktik (der.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları, Yakın Kitabevi, İzmir 2008.
• DPT, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Master Planı, Ankara 1989.
• Erder Sema, Refah Toplumunda Getto, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.
• Erkan Rüstem, Kentleşme ve Sosyal Değişme, Bilima- damı Yayınları, Ankara 2004.
• Erkan Rüstem ve Bağlı Mazhar, “Göç ve Yoksulluk Alan- larında Kentle Bütünleşme Eğilimi: Diyarbakır Örneği”, iç., Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fa- kültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, Haziran, s. 105- 124, 2005.
• Türkiye İstatistik Araştırma Kurumu, Adrese Dayalı Nü- fus Kayıt Sistemi Veritabanı, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks. zul, Erişim Tarihi: 15.3.2010.
• Ünalan Turgay, “Türkiye’de İçgöçe İlişkin Veri Kaynak- larının Değerlendirilmesi”, iç., Türkiye’de İçgöç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
• Ünalan Turgay, “Ülke İçinde Yerinden Edilme Konusun- da Dünyada Durum ve Eğilimler”, iç., Zorunlu Göç ile Yüzleşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
• Ünalan Turgay, ÇELİK Ayşe Betül, KURBAN Dilek, “Türkiye’nin Yerinden Edilme Sorunu: Sorun, Mev- zuat ve Uygulama”, iç., Zorunlu Göç ile Yüzleş- mek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatan- daşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
• Yükseker Deniz, “Diyarbakır’da Yerinden Edilme Soru- nu: Geri Dönüş, Kentsel Sorunlar ve Tazminat Yasası’nın Uygulamaları”, iç., Zorunlu Göç ile Yüz- leşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatan- daşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
• Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.