GÜÇ VE GÜÇLENDİRME KAVRAMLARI BAĞLAMINDA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI

Yıl 2019, Sayı: 42, 41 - 64, 29.03.2019

Ercüment Erbay

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.546674

Cited By: 16

Öz

Güçlendirme süreci, çevre üzerinde hâkimiyet, kendi kaderini tayin ve kişinin yaşamını

olumsuz etkileyen sosyal güçlerin tanınması gibi unsurları öne çıkarmakta, sosyal adaleti

vurgulayan boyutuyla bireyin özgürleşmesi sürecinde toplum üyeleri arasında ortaklık ve

eşitlik kurma idealini savunmaktadır (Tuncay ve Erbay, 2006: 66).

Sosyal hizmet uygulaması, 1960’lardan itibaren sosyal model olarak değişim içerisine

girmiştir. Medikal model kabaca 1920-1960 yılları arası sosyal hizmet uygulamasında etkin

olmuştur.

Güçlendirme yaklaşımı, medikal modele bir tepki olarak sosyal hizmet mesleğinin

gündemine 1970’lerin sonunda girmiş, ciddi anlamda uygulanmaya ise 1990’larda başlanmıştır.

Yaklaşımın felsefesi, her bireyin potansiyel olarak güce sahip olduğu ve gerçekleştirilecek

uygulamaların bu gücü ortaya çıkarması gerektiğidir.

Türkiye’de ise sosyal hizmet temelinde güçlendirme ile ilgili çalışmalar 2000’lı yılların

başında gündeme gelmeye başlamıştır. Bununla birlikte bu alandaki çalışmalar, literatürde

henüz istenen düzeyde bir birikime neden olmamıştır. Bu çalışmanın temel noktası, literatüre

bu bağlamda destek vermek ve güçlendirme yaklaşımının bilinirliğini ve uygulanabilirliğini

artırmaktır.

Çalışmada öncelikle güç konusu ele alınmış, daha sonra ise güçlendirme yaklaşımıyla

ilgili literatürdeki bilgi paylaşılmıştır. Son olarak ise sosyal hizmet mesleğinde güçlendirme

yaklaşımının yeri daha ayrıntılı olarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

güç, güçlendirme, eleştirel düşünme, sosyal hizmet

Kaynakça

• Adams, R, (1990). Self-help, Social Work and Empowerment. London: Macmillan.
• Adams, R., Dominelli, L. ve Payne, M. (ed.). (2002). Social Work: Themes, Issues and Critical Debates. London: Macmillan.
• Adams, R. (2003), Social Work and Empowerment. New York Palgrave Macmillan.
• Aldoğan, S. N. (2018). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Etik Karar Verme Süreçlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi (Master’s thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Askheim, P. O. (2003). “Empowerment as Guidance for Professional Social Work: An Act of balancing on a Slack Rope” European Journal of Social Work, 6 (3): 229-240. Barker, R., L. (1999). The Social Work Dictionary, 4th edition, Washington DC, NASW Press.
• Barnes, M. and Bowl, R. (2001). Taking Over the Asylum: Empowerment and Mental Health. New york: Palgrave Publishing.
• Bounds ve Hepburn. (1996). Akt; Thompson, N.,(2016), Güç ve Güçlendirme, Çeviri Editörü: Cankurtaran, Özlem, Nika Yayınevi, Ankara.
• Bird, Y. M. and Chenault, V. (1999). “The Role of Social Work in Advancing the Practice of Indigenous Education: Obstacles and Promises in Empowerment-Oriented Social Work Practice”. Chapter 9 in the book of Next Steps: Research and Practice to Advance Indian Education, 201-235.
• Boehm, A. and Staples, L.,H. (2002). “The Functions of the Social Worker in Empowering: The Voices of Consumers and Professionals”, Social Work, (47) 4:449-460
• Browne, C. (1995). “Empowerment in Social Work Practice with Older Women” Social Work, 40 (3): 358-364.
• Busch, N. B. and Valentine, D. (2000). “Empowerment Practice: A Focus on Battered Women” Affilia, 15 (1): 82-95.
• Cankurtaran Öntaş, Ö. (2004). Çocuk Hakları ve Sosyal Hizmetin Güçlendirme Yaklaşımı Açısından Suça Yönelen Çocuk-Polis İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Chadiha, L., Adams, P., Biegel, D., Auslander, W. and Gutierrez, L. (2004). “Empowering African American Women Informal Caregivers: A Literature Synthesis and Practice Strategies” Social Work, 49 (1): 97-108.
• Cheung, Y., Mok, B. and Cheung, T. (2005). “Personal Empowerment and Life Satisfaction Among Self-Help Group Members in Hong Kong” Small Group Research, 36 (3), 354-377.
• Croft, S. and Beresford, P. (2005). “Empowerment” The Blackwell Encyclopaedia of Social Work (Ed. Martin Davies). Oxford: Blackwell Publishing.
• Dalrymple, j. and Burke, B. (1997). “Anti-Oppressive Practice” Social Care and the Law. Buckingham: Open University Press.
• Fitzsimons, S. and Fuller, R. (2002). “Empowerment and Its Implications for Clinical Practice in Mental Health: a Review” Journal of Mental Health, 11 (5): 481-499.
• Foucault, M. (1980). Power/Knowledge. New York: Pantheon.
• Foucault, M. (1984). “Space, Knowledge and Power”. The Foucault Reader, P. Rabinoz (ed.) New York: Pantheon.
• Freire, P. (2003). Ezilenlerin Pedagojisi. Dördüncü baskı, (Dilek Hattatoğlu ve Erol Özbek, çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Garner, J. V. (2001). Empowerment in Social Work Field Education: Examining the Triadic Aspects of Empowerment in the Education Process of the Social Work Field Student. A Dissertation of Doctor of Phisilophy at the University of Texas.
• Gutierrez L. M., Parsons, R. J., & Cox, E. O. (1998). Empowerment in Social Work Practice: A Sourcebook. Pacific Grove, CA Brooks/Cole.
• Gutierrez, L. M. (1994). “Beyond Coping: An Empowerment Perspective on Stressful Life Events” Journal of Sociology and Social Welfare, 21 (3): 201-219.
• Gutierrez, L.,M. (1990). “Working with Women of Color: An Empowerment Perspective”, Social Work, 35.
• Gutierrez, L.,M., GlenMaye, L. and DeLois, K. (1995a). “The Organizational Context of Empowerment Practice: Implications for Social Work Administration” Social Work, 40 (2): 249-258.
• Gutierrez, L.,M., DeLois, K. and GlenMaye, L. (1995b). “Understanding Empowerment Practice: Building on Practitioner-Based Knowledge” Families in Society, 76: 536- 542.
• Healy, K. (2000), Social Work Practices: Contemporary Perspectives on Change. London: Sage Publications.
• Hegar, R. and Hunzeker, J. (1988). “Moving toward Empowerment-Based Practice in Public Child Welfare” Social Work, November-December, 499-502.
• Holmes, G. E., & Ssleeby, D. (1993). Empowerment, the medical model, and the politics of clienthood. Journal of Progressive Human Services, 4(1), 61-78. Karataş, Z. (2017). “Çocuklara yönelik denetimli serbestlik uygulamalarında sosyal hizmet müdahalesinin önemi”. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-20.
• Leadbetter, M. (2002). “Empowerment and Advocacy”, in R. Adams, L. Dominelli and M. Payne (eds) Social Work: Themes, Issues and Critical Debates. Basingstoke: Palgrave Publishing.
• Lee, J.,A.,B. (2001). The Empowerment Approach to Social Work Practice. 2nd edition, New York, Columbia University Press.
• Leung, L. (2005). “Empowering Women in Social Work Practice: A Hong-Kong Case” International Social Work, 48 (4): 429-439.
• Linhorst, D., Hamilton, G., Young, E. and Eckert, A. (2002). “Opportunities and Barriers to Empowering People with Severe Mental Illness Through Participation in Treatment Planning”. Social Work, 47 (4): 425-434.
• Lyddon, W. J. (1995). “Cognitive Therapy and Theories of Knownig: A Social Constructivist View” Journal of Counseling and Development, 73: 579-585.
• McWhirter, E. H. (1991). “Empowerment in Counseling” Journal of Counseling & Development, 69: 222-227.
• Miley, K. K., O’Melia, M. and DuBois, B. (1998). Generalist Social Work Practice: An Empowering Approach. Boston: Allyn & Bacon.
• Minkler, M. and Wallerstein, N. B. (1998). Improving Health Through Community Organization and Community Building: A Health Education Perspective. (ed. Minkler, M.) Community Organizing and Community Building for Health. Aspen, Gaithersburg, MD.
• Neath, J. and Schriner, K. (1998). “Power to People with Disabilities: Empowerment Issues in Employment Programming” Disability & Society, 13 (2): 217-228.
• Parsloe, P. (1996). Pathways to Empowerment. Birmingham: Venture Press.
• Parsons, R. (1991). “Empowerment: Purpose and Practice Principle in Social Work” Social Work with Groups, 42 (2): 7-21.
• Peterson, A. and Hughey, J. (2004). “Social Cohesion and Intrapersonal Empowerment: Gender as Moderator” Health Education Research, 19 (5): 533-542.
• Pfeffer, N. and Coote, A. (1996). Is Quality Good for You? A Critical Review of Quality Assurance in Welfare Services. London: Institute for Public Policy Research.
• Pinderhughes, E. B. (1983). “Empowerment for Our Clients and for Ourselves” Social Casework, 64: 331-338.
• Plummer, S. (2007). Victims’ Perspectives on the Process of Seeking a Protective Order: Predictors of Perceived Empowerment. A Dissertation of Doctor of Phisilophy at Virginia Commonwealth University.
• Rapp, C., Shera, W. and Kisthardt, W. (1993). “Research Strategies for Consumer Empowerment of People with Severe Mental Illness” Social Work, 38 (6): 727: 735.
• Rappaport, J. (1987). “Terms of Empowerment/Exemplars of Prevention: Toward a Theory for Community Psychology” American Journal of Community Psychology, 15: 121-148.
• Robbins, S. P. et al. (1998). Contemporary Human Behaviour Theory: A Critical Perspective for Social Work. Boston: M. A. Allyn & Bacon.
• Robbins, S. P., Chatterjee, P., and Canda, E. R. (2006). Contemporary Human Behavior Theory: A Critical Perspective for Social Work. 2nd edition. Boston: Pearson Education Inc.
• Rubin, H. J. and Rubin, J. S. (1992). Empowerment, control and Collective Action. Community Organizing and Development. New York: Macmillan.
• Shamai, M. (2003). “Using Social Constructionist Thinking in Training Social Workers Living and Working Under Threat of Political Violence” Social Work 48 (4): 545-555.
• Sheafor, B. and Horejsi, C. (2003). Techniques and Guidelines for Social Work Practice. Sixth Edition. Boston: Allyn and Bacon.
• Slettebo, T. (2000). “Empowerment as an Approach in Social Work” Nordisk Sosialt Arbeid, 2: 75-85.
• Solomon, B. (1976). Black Empowerment: Social Work in Oppressed Communities. New York, Columbia University Press.
• Staples, L. H. (1990). “Powerful Ideas About Empowerment” Administration in Social Work, 14 (2): 29-42.
• Şahin, F. (2002). Sosyal Hizmeti Yapılandırmak Açısından Sosyal Yapılandırmacılık. Sosyal Hizmet Eğitiminde Yeniden Yapılanma 1. (Ed: Kasım Karataş ve Sunay İl). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını no: 12.
• Taylor-Gooby, P. (1994). “Postmodernism and Social Policy: A Great Leap Backwards?” Journal of Social Policy, 23 (3): 385-404.
• Thompson, N. (2016). Güç ve Güçlendirme, Çeviri Editörü: Cankurtaran, Özlem, Nika Yayınevi, Ankara.
• Tuncay, T. ve Erbay, E. (2006). “Sosyal Hizmetin Temel Hedefi: Sosyal Adalet, Güçlendirmeyle Retorikten Pratiğe” Toplum ve Sosyal Hizmet, 17 (1): 53-69.
• Van Den Bergh, N. and Cooper, L. (1986). Feminist Visions for Social Work. Silver pring, MD: National Association of Social Workers.
• Yıldırım, B. (2014). Bir yaklaşımın anatomisi: Güçlendirme. İçinde: V. Işıkhan (Ed.), Prof. Dr. Gönül Erkan’a Armağan: Sosyal Hizmet ve Mülakat. (ss. 183-191). Ankara: Sosyal Hizmet Araştırma, Uygulama ve Geliştirme Derneği.
• Wallerstein, N. (1992). “Powerlesness, Empowerment and Health: Implications for Health Promotion Programs”. American Journal of Health Promotion, 6: 197-205. Zastrow, C. (2004). Introduction to Social Work and Social Welfare: Empowering People. 8. Edition. Belmont: Thomson Learning.
• Zengin, O., ve Altındağ, Ö. (2016). Bir İnsan Hakları Mesleği Olarak Sosyal Hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27(1).
• Zimmerman, M. A. (1990). “Taking aim on Empowerment Research: on the Distinction between Individual and Psychological Conceptions. American Journal of Community Psychology, 18: 169-177.