A Qualitative Analysis of the Practices Referring to Juvenile Delinquents in the Juvenile Justice System

Yıl 2019, Sayı: 45, 1013 - 1043, 20.12.2019

Zeki Karataş , Aliye Mavili

https://doi.org/10.21560/spcd.v19i50781.519076

Cited By: 7

Öz

The aim of this study is to understand whether practices
towards juvenile delinquents in the juvenile justice system are relevant to
psychosocial development characteristics of children and principles of
children's rights through analysing judicial decisions and getting opinions of
children and professionals.

Qualitative research method was applied in the present
study. Due to multi-disciplinary structure of juvenile justice system,
teleological approach was used in selecting samples, and maximum diversity was
ensured to include. Data was collected through using semi-structured interview
form. Data was transcribed and computerised. NVivo qualitative data analysis
software was used in analysing data through inductive approach, and firstly
conceptual codes were generated then themes and sub-themes were reached
according to participant views.

Study results show it is found out in juvenile justice
system that retributive approach was assumed instead of welfare approach;
children are not treated pertinent to their rights and psychosocial development
in the stages of judicial police, investigation, prosecution and punishment
execution; the system fails to satisfy resocialization of children; despite the
intervention, delinquency continues among children.

Anahtar Kelimeler

Juvenile justice system, juvenile delinquency, social services, restorative justice, children's rights

ÇOCUK ADALET SİSTEMİNDE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARA YÖNELİK UYGULAMALARDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Öz

Bu çalışmanın amacı; çocuk adalet sistemi kapsamında suça
sürüklenen çocuklara yönelik uygulamaların çocuğun psiko-sosyal gelişim
özelliklerine ve çocuk hakları ilkelerine uygun olarak yerine getirilip
getirilmediğini çocukların ve alanda çalışanların görüşlerinin alınması yoluyla
anlamaya çalışmaktır.

Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çocuk
adalet sisteminin çok disiplinli yapısı nedeniyle örneklem seçiminde amaçsal
yaklaşım kullanılmış ve maksimum çeşitliliğin sağlanmasına özen gösterilmiştir.
Araştırma kapsamında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak veriler
toplanmıştır. Verilerin analizinde tümevarımcı bir yaklaşımla NVivo Nitel Veri
Analizi Programı’ndan yararlanılmış ve katılımcıların görüşleri doğrultusunda
öncelikle ortak kavramsal kodlar oluşturulmuş, sonrasında da alt tema ve temalara
ulaşılmıştır.

Araştırma sonucuna göre; çocuk adalet sistemi
uygulamalarında refah yaklaşımı yerine cezalandırma yaklaşımının benimsendiği;
adli kolluk, soruşturma, kovuşturma ve ceza infaz aşamalarında çocuk haklarına
ve çocuğun psiko-sosyal gelişimine uygun davranılmadığı, sistemin çocukları
yeniden toplumsallaştırmada yetersiz kaldığı, müdahaleye rağmen çocukların suç
işlemeye devam ettiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk adalet sistemi, suça sürüklenen çocuklar, sosyal hizmetler, onarıcı adalet, çocuk hakları

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı (2015). “Adli Sicil İstatistikleri” Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. http://www.adlisicil.adalet.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.12.2015).
• Akçay, P. (2011). “Onarıcı Adalet Modeli Çerçevesinde Uzlaştırma Ve Çocuk Mahkemelerinde Uygulanması.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9: 129-44.
• Aksu, H. vd. (2013). “Aydın İlinde Bir Yıldaki Çocuk ve Ergen Adli Olguların Değerlendirilmesi”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 14: 369-77.
• Akyüz, E. (2013). Çocuk Hukuku: Çocukların Hakları ve Korunması (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Antakyalıoğlu, Ş. (2015). Çocuk Adalet Sistemi Sorun Tespit Raporu. Ankara: ÇAÇAV.
• Arkonaç, S. A. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi: Niteliksel Duruş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ASPB (2015). Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Starteji Belgesi. Ankara: Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Avrupa Konseyi (2013). Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Çocuk Dostu Adalete İlişkin Rehber. Strasbourg: Avrupa Konseyi Yayını.
• Baykara-Acar, Y. (2011). Çocuk Adalet Sisteminde Sosyal Hizmetin Rolü. Ed. Süleyman Hançerli vd. Ankara: SABEV Yayınları.
• Baykara-Acar, Y. (2015). Adli Sosyal Hizmet Ve Türkiye'de Çocuk Adalet Sisteminin Tarihi. Ed. Arzu İçağasıoğlu-Çoban ve Seda Attepe-Özden. Ankara: Başkent Üniversitesi.
• Bayram, N. vd. (2006). “Juvenile Delinquency İn Turkey: Descriptive Study”. The Social Seciences 1: 256-63.
• Bazeley, P. ve Jackson, K. (2015). Nvivo İle Nitel Veri Analizi. Çev. Arif Bakla ve Selçuk B. Demir. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Burfeind, J. and Bartusch, D. J. (2006). Juvenile Delinquency: An İntegrated Approach. London: Jones and Bartlett Publishers.
• Braithwaite, J. (2002). Restorative Justice and Responsive Regulation. New York: Oxford University Press.
• Çakmak, S. (2013). Çocuk Koruma Kanunu'na Göre Verilen Koruyucu Ve Detsekleyici Tedbir Kararlarının Uygulanmasında Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Ed. Murat Köse. Ankara: Türkiye Adalet Akademisi.
• Dematteo, D. and Marczyk, G. (2005). Risk Factors, Protective Factors and the Prevention of Antisocial Behavior Among Juveniles. Ed. Kirk Heilbrun vd. New York: Oxford University Press.
• Demirtaş, İ. (2012). İnceleme Raporu: Aile Ve Çocuk Mahkemesi Uzmanlarının Yaşadıkları Sorunlar. Adalet Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı. http://www.icdenetim.adalet.gov.tr (Erişim Tarihi: 17.04.2016).
• Ediz, A. ve Türe, H. (2015). “Ankara İlinde Çocuk Suçluluğuna Yönelten Sebeplerin Chaid Analiziyle İncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 14: 247-50.
• Gül, S. K. ve Güneş, İ. D. (2009). “Ergenlik Dönemi Sorunları ve Şiddet”. Sosyal Bilimler Dergisi 11: 79-101.
• Güler, M. (2010). “Sosyal Psikoloji Bakış Açısından Çocuk Ve Ergenlerde Suçlu Davranış Gelişimi”. TBB Dergisi 89: 355-72.
• Güler, A. vd. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma (2. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Günşen-İçli, T. (2009). Çocuk Suç ve Sokak. Ankara: ASAGEM.
• İrtiş, V. (2010). Understanding Juvenile Penal Justice of Turkey. Ed. Francis Bailleau and Yves Cartuyvels. Brussels: Vubpress.
• İrtiş, V. (2012). Çocuk Ceza Adaletini Çifte Şiddet Bağlamında Düşünmek. Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar-V Sempozyumu. İstanbul: İstanbul Barosu.
• İrtiş, V. (2015). “Çocuk ve Genç Ceza Adaleti Politikaları: Muğlâklaşan Sınırlar, Yetişkinleştirilen Çocuk ve Gençler”. Amme İdaresi Dergisi 48: 89-110.
• Karaaslan, B. ve Boz, H. (2013). “Samsun Adli Tıp Şube Müdürlüğü’nde Muayene Edilen Ve Rapor Düzenlenen Çocuk Olguların Değerlendirilmesi.” Adli Tıp Dergisi 27: 36-43.
• Karataş, Z. (2017). Çocuklara Yönelik Denetimli Serbestlik Uygulamalarında Sosyal Hizmet Müdahalesinin Önemi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1: 1-20.
• Karaman-Kepenekçi, Y. ve Akyüz, E. (2005). Suça Yönelen Çocuğun Hakları. Ed. Sevda Uluğtekin. Ankara: Dostlar Dayanışma Derneği Yayınları.
• Kolbüken, B. (2012). Herşey Çocuklar İçin: Ya Adalet. Ed. Yaşar Çavdar vd. Ankara: Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı.
• Kurtuluş, A. vd. (2009). “Denizli İlinde 12-15 Yaş Arasındaki Suça Sürüklenen Çocukların Sosyodemografik Özellikleri”. Pamukkale Tıp Dergisi 2: 8-14.
• Kümbetoğlu, B. (2012). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma (3. Basım). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Liebmann, M. (2007). Restorative Justice: How It Works. London: Jessica Kingsley Publishers.
• Mann, E. A. and Reynolds, A. J. (2006). “Early Intervention and Juvenile Delinquency Prevention: Evidence from the Chicago Longitudinal Study”. Social Work Research 30: 153-67.
• Miles, M. B. vd. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. California: Sage Publications.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar I-II. Cilt, (5. Baskı). Çev. Sedef Özge. İstanbul: Yayın Odası.
• Özbek, M. (2008). Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Onarıcı Adalet Programları ve Çocuk Arabuluculuğu. İstanbul: Beta.
• ÖZGEDER (2005). Islahevleri ve Cezaevlerinde Tutuklu ve Hükümlü Durumda Bulunan Çocukların Sosyal ve Yasal Koşullarının İyileştirilmesi. Ankara: Öz-Ge Der Yayınları.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Çev. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Polat, O. (2009). Kriminoloji: Kriminalistik Üzerine Notlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Resmi Gazete. 15.07.2005. 5395 sayılı "Çocuk Koruma Kanunu".
• Tekin, U. (2005). Çocuk Yargılamasında Avrupa'daki Yeni Uygulamalar. Ed. Yener Ünver. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• UNICEF (2014). Adalet Artık Daha Çocuk Dostu Olacak. Basın Merkezi. http://www.unicef.org.tr (Erişim Tarihi: 13.12.2015.
• Uluğtekin, S. (2004). Çocuk Mahkemeleri ve Sosyal İnceleme Raporları. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Uluğtekin, S. (2012). Denetimli Serbestlik Altındaki Gençler ve Ailelerine İlişkin Araştırma: İhtiyaçlar ve Beklentiler. Ankara: ÖZGEDER.
• Uluğtekin, S. (2014). Kanunla İhtilaf Halindeki Çocuklar: Eleştirel Düşünme ve Türkiye'deki Çocuk Adaletinin Bazı Özellikleri. Ed. Pınar Akkuş, Başpınar-Aktütün Özgür. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (2013). Çocuk ve Suç (13. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ziyalar, N. vd. (2012). “Content Analysis of Socıal Investigation Reports Submitted to Juvenile Courts: A Turkish Sample”. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal 8: 1-13.