TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI ÖĞRENCİLERİN İSTİHDAMI:HUKUKİ BOYUT VE KOŞULLARA DAİR BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 46, 105 - 132, 26.05.2020

Halim Baş , Serkan Eti

https://doi.org/10.21560/spcd.v20i54504.538022

Cited By: 5

Öz

Uluslararasılaşma eğilimleri “eğitim”
temasını belirginleştiren bir sürece zemin hazırlamaktadır. Bu eğilimler,
ekonomik değerlerin transferi şeklinde ortaya çıktığı gibi, kültürler arası
etkileşimin yaygınlaşması ve bilgi transferinin hızlanması şeklinde de görünür
olabilmektedir. Aynı zamanda eğitim kalite ve transferinde yaşanan süreçler, bu
alanda pek çok aktör ve kurumun faaliyetlerine yön vermektedir.

Diğer yandan “eğitim” temasını çevreleyen
bilgi transferinin merkezi konumundaki üniversitelerin uluslararası faaliyetlerinin
kapsamı ise son yirmi yıl içerisinde şaşırtıcı bir biçimde gelişme
göstermiştir. Bu kapsamın içerisinde öğrencilerin hareketlilik programları ile
kültür etkileşimleri, yüksek öğretime olanakları sayesinde uluslararası
perspektif kazanmaları, bilgi ve beceri düzeylerinin artması gibi durumlar söz
konusu olmaktadır. Bu durum, daha çok ülkelerin katma değer üretiminde yetenek
savaşları adı verilen yarışta “en iyi” ve “en zeki” sosyal ve beşeri sermayesi
yüksek öğrencilerden faydalanmayı temsil etmektedir.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki
üniversitelere yurt dışından gelen uluslararası öğrencilerin çalışma koşulları ve
kendilerine istihdama dair tanınan yasal düzenlemeleri ortaya koymaktır. Araştırmada
uzman görüşleri alınarak hazırlanan 13 soruluk bir anket uluslararası öğrencilere
yönlendirilmiş ve 274 kişinin katılımı sağlanmıştır. Çalışmada öncelikle kavramsal
çerçeveye değinilerek hukuki boyut ele alınmış ardından literatür taramasına
yer verilerek alan yazındaki eğilimler ortaya konulmuştur. Çalışmanın diğer kısmında
yöntem ve kapsam sunularak sonuç ve tartışma üzerinden önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Uluslararası Öğrenci, Eğitim Göçü, Hareketlilik, İstihdam

Kaynakça

• Akgül, O. (2017). Sosyal Dışlanmanın Kıskacında Yeni Dezavantajlı Grup “Misafir Öğrenciler”, Akgül, O. (Ed.), Uluslararası Öğrencilik Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Perspektifler (ss. 73-88), İstanbul: Harf Yayın İletişim.
• Alpar, R. (2017). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. İstanbul: Detay Yayıncılık.
• Altbach, P. G., Knight, J. (2007). “The Internationalization og Higher Education: Motivations and Realities, Association for Studies in International Education, 11(3/4), 290-305.
• Australian Bureau of Statics, Erişim Tarihi: 8 Kasım 2017, http://www.ausstats.abs.gov.au/ausstats/subscriber.nsf/LookupAttach/4102.0Publication14.12.113/$File/41020_International_Dec2011.pdf.
• Bolat, Mehmet A. (2017). Türkiyenin Uluslararası Öğrenci Politikası: Durum Tespiti ve Öneriler, Akgül, O. (Ed.), Uluslararası Öğrencilik Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Perspektifler (ss. 8-19), İstanbul: Harf Yayın İletişim.
• Bolsmann, C., Miller, H. (2008a). International student recruitment to universities in England: discourse, rationales and globalisation. Globalisation, Societies and Education, 6(1), 75-88. Bolsmann, C., ve Miller, H. (2008b) International student recruitment: South African Rationales. Journal of Higher Education in Africa, 6(2-3), 211-231.
• Bryla, P. (2015). The impact of international student mobility on subsequent employment and Professional career: a large-scale survey among polish former erasmus students. Social and Behavioral Sciences, 176, 633-641.
• Caı, Y. (2014). Enhancing Overseas Chinese Graduate Employability: The Case of Chinese Graduates with Finnish Academic Qualifications, Frontiers of Education in China, 9(3), 377-402.
• Campus France, Erişim Tarihi: 8 Kasım 2017, http://www.iie.org/Services/Project-Atlas/France.
• Cevher, E. (2016). Yükseköğretimde Uluslararası Öğrenci Hareketliliği ve Memnuniyeti. IJOESS, 7(22), 337-349.
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin Ekonomiye ve Kalkınmaya Etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 33-41.
• Definiton of International Students, Erişim Tarihi: 8 Kasım 2017, http://www.statcan.gc.ca/pub/81-004-x/2010006/def/intlstudent-etudiantetranger-eng.htm.
• Enterieva, M., Sezgin, F. (2016). Türki Cumhuriyetlerden Türkiye’ye Gelen Yükseköğretim Öğrencilerinin Akademik ve Sosyal Beklentilerinin Karşılanma Düzeyi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 102-115.
• F. Hair Jr, J., Sarstedt, M., Hopkins, L., G. Kuppelwieser, V. (2014). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) An emerging tool in business research. European Business Review, 26(2), 106-121.
• Falcone, S. (2017). International Student Recruitment: Trends and Challenges, Journal of International Students, 7(2), 246-256.
• Filizöz, B., Meral E., Ertürk, E. (2016). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Uyum Sorunları: Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Cumhuriyet Üniversitesinde Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrenciler Üzerine Bir Araştırma. 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi: Göç, Yoksulluk ve İstihdam Bildiriler Kitabı, 607-618.
• German Academic Exchange Service (DAAD), Erişim Tarihi: (8 Kasım 2017), http://www.iie.org/Services/Project Atlas/Germany.
• Goodwin, K., Mbah, M. (2017). Enhancing the work placement experience of international students: towards a support framework. Journal of Further and Higher Education, 1-12.
• Huang, I., Raimo, V., Humfrey, C. (2016). Power and control: managing agents for international student recruitment in higher education. Studies in Higher Education, 41(8), 1333-1354.
• Huang, R., Turner, R., Chen, Q. (2014). Chinese international students’ perspective and strategies in preparing for their future employability. Journal of Vocational Education & Training, 66(2), 175-193.
• International Association of Universities, Erişim Tarihi: 12 Kasım 2017, http://www.iau-aiu.net/content/glossary.
• International Student Mobility: Patterns and Trends, Erişim Tarihi: 8 Kasım 2017, http://www.wes.org/educators/pdf/studentmobility.pdf. International Student Work Permission, Erişim Tarihi: 12 Kasım 2017, http://www.dickinson.edu/info/20211/career_center/597/international_student_work_permisson. International students: what are your employment rights? Erişim Tarihi: 12 Kasım 2017, https://www.theguardian.com/careers/careers-blog/international-students-employment-rights-eligibility.
• İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Yabancılar İçin Genel Sağlık Sigortası, Erişim Tarihi: 26 Kasım 2017, http://www.goc.gov.tr/files/files/SGK KITAPCIK_tr-1.pdf.
• Jackson, D. (2016). Deepening Industry Engagement with International Students Through Work-integrated Learning, Australian Bulletin of Labour, 42(1), 38-61.
• Japan Student Services Organization (JASSO), Erişim Tarihi: 26 Kasım 2017, http://www.iie.org/Services/Project-Atlas/Japan.
• Kalkınma Bakanlığı (2015). Kalkınma Araştırmaları Merkezi Araştırma Projesi Raporu, Yükseköğretimin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi.
• Knight, J. (2007). Implications of Crossborder Education and GATS for the Knowledge Enterprise, Unesco on Higher Education. Research and Knowledge, 134-146.
• Know the Conditions of Your Work Permission, Erişim Tarihi: 12 Kasım 2017, https://www.bu.edu/isso/employment-internships/on-campus-student-employment/conditions/.
• Koçak, O., Arslan, H., Eti, S. (2017). Belediyelerde sosyal politika uygulamaları ve Pendik belediyesi örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12), 119-144.
• Li, Z., Lowe, J. (2016). Mobile student to mobile worker: the role of universities in the ‘war of talent’. British Journal of Sociology of Education, 37(1), 11-29.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1983) Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilere ilişkin kanun, Erişim Tarihi: 31 Ekim 2017, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/113.html.
• Nilsson, P. A., Ripmeester, N. (2016) International Student Expectations: Career Oppurtinities and Employability. Journal of International Students, 6(2), 614-631.
• O’Connor, S. (2018). Problematising strategic internationalisation: tensions and conflicts between international student recruitment and integration policy in Ireland. Globalisation, Societies and Education, 16(3), 339-352.
• Özkan, G., Güvendir, Acar, M. (2015). Uluslararası Öğrencilerin Yaşam Durumları: Kırklareli ve Trakya Üniversiteleri Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 174-190.
• Özoğlu, M., Gür, B., S. İpek C. (2012). Küresel Eğilimler Işığında Türkiye’de Uluslararası Öğrenciler, İstanbul: SETA Yayınları.
• Öztürk, N. (2005). İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü. Sosyo Ekonomi,1, 1-18.
• RG: 28615, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu.
• RG: 29656, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uygulama Yönetmeliği, 17.3.2016.
• RG: 29800, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu.
• Sarıçay, N. (2009). Türkiye’de Eğitimin Sorunları, Eğitimin Ekonomik Boyutu ve Çözümleri. İzmir Ticaret Odası Ar-Ge Bülten, Erişim Tarihi: 7 Mart 2019, http: //www.izto.org.tr/NR/rdonlyres/7475BDA195B74855B3519ADCE4362AF E/5399/nesrin_egitim.pdf.
• Şimşek, B., Bakır, S. (2016). Uluslararası Öğrenci Hareketliliği ve Atatürk Üniversitesinin Uluslararasılaşma Süreci. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 509-542.
• Vauterin, J. J., Linnanen, L., ve Marttila E. (2011). Customer orientation in higher education: the missing link in international student recruitment? A relationship marketing approach. Industry & Higher Education, 25(2), 77-91.