YAŞLILARDA YALNIZLIK ALGISININ SOSYAL HİZMET PERSPEKTİFİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 61, 787 - 806, 25.12.2023

Sami Kalaycı , Beyza Erkoç

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1239556

Öz

Yalnızlık, yaşlı bireylerin yaşadıkları psikososyal sorunlardan biri olmakla birlikte yaşlı bireyin tüm hayatına etki eden olumsuz bir gerçekliktir. Bu çalışma ile yaşlı bireylerin hissettikleri yalnızlık algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve elde edilen sonuçların sosyal hizmet perspektifi ile elen alınarak önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma 01.07.2021- 31.12.2022 tarihleri arasında, Şırnak ili ve ilçelerinde yaşayan, 60 yaş ve üzeri yaşlı bireylerle anket yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 271 adet anket formu değerlendirilmiştir. Verilerin toplanmasında Katılımcı Bilgi Formu ile Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği kullanılmış, analizler SPSS 22 paket programıyla yapılmıştır. Analizler sonucunda; cinsiyete göre sosyal yalnızlık puanlarında anlamlı fark yokken, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı fark tespit edilmiştir. Yaş durumuna göre sosyal yalnızlık, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı fark olduğu; eğitim durumuna göre ise sosyal yalnızlık puanlarında anlamlı fark bulunmazken, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı fark olduğu görülmüştür. Ayrıca medeni duruma göre sosyal yalnızlık, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı bir fark bulunurken aylık gelire göre sosyal yalnızlık puanlarında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Buna karşın duygusal yalnızlık ve toplam puanda medeni duruma göre anlamlı fark gözlenmiştir. Diğer bir kriter olan kronik hastalık bulunma durumuna göre ise sosyal yalnızlık, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı fark tespit edilmiştir. Bir diğer kriter olan kurum bakımı ve desteği alma durumuna göre de sosyal yalnızlık puanlarında anlamlı fark yokken, duygusal yalnızlık ve toplam puanda anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Yaşlı bireylerin yaşamış oldukları yalnızlık duygusu ile baş edebilmeleri için güçlendirilmeleri adına sosyal hizmet meslek ve disiplininin mikro, mezzo ve makro düzeylerde çalışmalar yapması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yalnızlık Algısı, Sosyal Hizmet

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

The Study of The Perception of Loneliness In Elders As A Social Work Aspect.

Öz

Loneliness is not only one of psychological problems that elders experience, but also an adverse reality that affects the lives of elders in many aspects. This study aims to observe the examination of different variables of loneliness and to present solutions and suggestions by evaluating with different teachings of social work. The study data was obtained from 01/07/2021 to 31/12/2022 in the form of a questionnaire including elders over 60 years of age and living in the city of Şırnak and in its vicinity in Turkey. In the study, a total of 271 questionnaires was evaluated. To collect the data of the participants, we used information request forms and loneliness scale for elders and all analyses were performed in SPSS 22 software. From the analyses, it was found that depending on gender, though no significant social loneliness score exists, a significant difference in emotional loneliness and total score is observed. Depending on age, a significant difference is present in social loneliness, emotional loneliness and total score. Depending on education level, no significant difference exists in social loneliness score, however, the scores for emotional loneliness and total scores are significantly different. Moreover, depending on marital status, the scores for social loneliness, emotional loneliness and total score are significantly different, however, no significant difference is observed in the scores depending on monthly earnings, yet, emotional loneliness and total scores are significantly different depending on monthly earnings. Depending on another criteria, which is getting institutional care and support, no significant difference is present in social loneliness, but emotional loneliness and total score are significantly different. Several micro, mezzo and macro studies might be carried out by social work and discipline to strengthen elders to cope with loneliness.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Perception of Loneliness, Social Work.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Arslantaş, H., Adana, F., Ergin Arabacıgil, F., Kayar, D. and Acar, G. (2015). Loneliness in Elderly People, Associated Factors and Its Correlation with Quality of Life: A Field study from Western Turkey. Iran Journal of Public Health, 44(1), 43-50.
• Akbaş, E., Yiğitoğlu, G. T., ve Çunkuş, N. (2020). Yaşlılıkta Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık. OPUS International Journal of Society Researches, 15(26), 4540-4562.
• Akçay, C. (2011). Yaşlılık Kavramlar, Kuramlar ve Yaşlılığa Hazırlık (2 baskı). İstanbul: Kriter Yayınevi. Akgül, H., ve Yeşilyaprak, B. (2015). “Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği” nin Türk Kültürüne Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(1), 34-45.
• Barron, C. R., Foxall, M. J., Dollen, K., Jones, P. A., & Shull, K. A. (1994). Marital Status, Social Support, and Loneliness in Visually Impaired Elderly People. Journal of Advanced Nursing, 19(2), 272–280.
• Başak, M., Çölgeçen, Y ve Güneş, G. (2015). Yaşlılık Dönemi Hastalıkları ve Sosyal Hizmet. Ceylan, H. (Ed.), Modern Hayat ve Yaşlılık (ss. 97-130). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ceyhan, S. (2005). Kayseri Nuh Naci Yazgan Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan 65 Yaş ve Üstü Bireylerin Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Çağlar, T. (2017). Yaşlı Bakımı Modeller ve Uygulamalar (1. Baskı). Ankara: Nika Yayınevi.
• Çam, C., Atay, E. ve Işıklı, B. (2018). Yaşlılarda Yalnızlık ve Yaşam Kalitesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2), 50-67.
• Danış, M. Z. (2007). Yaşlılık, Yoksulluk ve Yalnızlık, Erişim Tarihi: 3 Nisan 2022, http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/sosyal_boyut/yaslilik_yoksuluk_yanlizlik.pdf.
• Danış, M. Z. (2009). Türkiye'de Yaşlı Nüfusun Yalnızlık ve Yoksulluk Durumları ve Sosyal Hizmet Uygulamaları Açısından Bazı Çıkarımlar, Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(1), 67-84.
• Danış, M. Z. ve Günay, G. (2019). Yaşlılık Döneminde Karşılaşılan Psikososyal Sorunlar. Yanardağ, U. ve Zubaroğlu Yanardağ (Ed.), Yaşlılık ve Sosyal Hizmet (ss. 43-66). Ankara: Nika Yayınevi.
• De Jong Gierveld, J. and Kamphuis, F.H. (1985). The Development of a Rasch-Type Loneliness-Scale. Applied Psychological Measurement, 9, 289-299.
• Doğan, H. (Ed.) (2020). Sosyal Hizmette Dezavantajlı/ Risk Altındaki Gruplar. Ankara: Nika Yayınevi.
• Doğan, H. (Ed.) (2022). Sosyal Hizmette Dezavantajlı/ Risk Altındaki Gruplar II. Ankara: Nika Yayınevi.
• Doğan, S. ve Başer, M. (2019). Yaşlılarda Yalnızlık: Bir Saha Araştırması. Journal of Health Sciences and Management, 1,1-10.
• Erkoç, B. ve Danış, M. Z. (2021). Yaşlılık Döneminde Karşılaşılan Sorunlar. Birinci, E. (Ed.), Gerontolojik Sosyal Hizmet (ss. 49-62). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Erol, S., Sezer, A., Şişman, F. N. ve Öztürk, S. (2016). Yaşlılarda Yalnızlık Algısı ve Yaşam Doyumu . Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 60-69.
• IFSW. (2014). Sosyal Hizmetin Küresel Tanımı. Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu. https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/.
• Kalınkara, V. ve Sarı, İ. (2019). Yaşlılarda Sosyal Ağ Kullanımı ve Yalnızlık İlişkisinin Belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1), 8-19.
• Kapıkıran, Ş. ve Acun Kapıkıran, N. (2016). Yaşlılık ve Yalnızlık. Kalınkara, V. (Ed.), Yaşlılık Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (ss. 1-19). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kılınç, A. S. (2019). Burdur’da 65 Yaş ve Üzeri Nüfusun Yaşam Kalitesi ve Yalnızlık Durumu İle İlişkili Etmenler. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Luanaigh, C. Ó. ve Lawlor, B. A. (2008). Loneliness and the Health of 0lder People. International Journal of Geriatric Psychiatry: A Journal of the Psychiatry of Late Life and Allied Sciences, 23(12), 1213-1221.
• Malkoç, S. (Ed.) (2020). Sosyal Hizmetin Temel Konuları. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ong, A. D., Uchino, B. N., Wethington, E. (2016). Loneliness and Health in Older Adults: A Mini-Review and Synthesis, Gerontology, 62(4), 443-449.
• Önder, Ö. (2016). Gerontokrasi: Yaşlılar Yönetimi. Kalınkara, V. (Ed.), Yaşlılık Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (ss. 1-19). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Özgün Başıbüyük, G., Başıbüyük, H. H. (2019). Yaş, Yaşlanma ve Antropoloji. Kalınkara, V. (Ed.), Yaşlılık Yeni Yüzyılın Gerçeği (ss. 157-186). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Peplau, L. A., ve Perlman, D. (1982). Perspectives on Loneliness. In L. A. Peplau and D. Perlman (Ed..), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy (s. 1-18). New York: John Wiley & Sons.
• Prieto-Flores, M. E., Forjaz, M. J., Fernandez-Mayoralas, G., Rojo-Perez, F. and Martinez Martin, P. (2011). Factors Associated with Loneliness of Noninstitutionalized and Institutionalized Older Adults, Journal of Aging and Health, 23(1), 177-194.
• Say Şahin, D. (2019). Yaşlılarda Sık Görülen Sağlık Problemleri İle Tedavi ve Bakım Esnasında Ortaya Çıkan Tıp Etiği Sorunları. Yanardağ, U. ve Zubaroğlu Yanardağ (Ed.), Yaşlılık ve Sosyal Hizmet (ss. 83-99). Ankara: Nika Yayınevi.
• Serdar, M. (Ed.) (2020). Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Hizmet. Ankara: Grafiker Yayınları.
• TDK. (2022). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/.
• Tel, H., Tel, H., ve Sabancıoğulları, S. (2006). Evde ve Kurumda Yaşayan 60 Yaş ve Üzeri Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerini Sürdürme ve Yalnızlık Yaşama Durumu. Türk Geriatri Dergisi, 9(1), 34-40.
• Temiz, S. ve Öztürk, M. (2019). Empatinin Yaşlı Ayrımcılığı Üzerindeki Etkisi: Gençler Üzerine Bir Araştırma. EKEV Akademi Dergisi, 23(80), 483-498.
• TÜİK. (2021). İstatistiklerle Yaşlılar, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636. Ünal, G., ve Bİilge, A. (2005). İleri Yaş Grubunda Yalnızlık, Depresyon ve Kognitif Fonksiyonların İncelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 8(2), 89-93.
• Üstündağ, Ö.C. (2019). Yaşlı Bireylerin Sosyal Yaşamı ve Yalnızlık Duyguları İle Hizmet Aldıkları Aile Hekimlerinin Bu Konuya Dair Farkındalığının Karşılaştırması. Uzmanlık Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Manisa.
• Vakili, M., Mirzaei, M., ve Modarresi, M. (2017). Loneliness and Its Related Factors Among Elderly People in Yazd. Elderly Health Journal, 3(1), 10-15.
• van Tilburg, T.G. and de Jong Gierveld, J. (1999). Cesuurbepaling van de enzaamheidsschaal (Cutting scores on the De Jong Gierveld Loneliness Scale). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 30: 158-163.
• West, D. A., Kellner, R., ve Moore-West, M. (1986). The Effects of Loneliness: A Review of the Literature. Comprehensive Psychiatry, 27(4), 351–363. doi:10.1016/0010-440x(86)90011-8 s. 351-352
• World Health Organization (2021). Social Isolation and Loneliness Among Older People: Advocacy Brief, Erişim Tarihi: 17 Mart 2022, https://www.who.int/publications/i/item/9789240030749.