THE RIGHT OF MIGRANT CHILDREN TO FAMILY REUNIFICATION IN INTERNATIONAL LAW

Yıl 2025, Cilt: 2025 Sayı: Aile Özel Sayısı Cilt -2, 613 - 647, 30.06.2025

Ertuğrul Yazar

https://doi.org/10.21560/spcd.v2025i88554.1634425

Öz

This study, which addressed family, migration, and children’s best interests, is about the right to family reunification of migrant children. The study aims to examine the legal framework and field of application regulating the right to family reunification of migrant children who need parental support due to their age, needs, development, and vulnerabilities. Utilizing qualitative research methods, the study analyzes international legal instruments, statistical data on child migration, interpretative developed by human rights committees and relevant judicial precedents. The study sets up the question: “How states’ sovereign authority to control irregular migration should be balanced against migrant children’s right to family reunification per the best interests of the child?” The study revealed family reunification has been regulated as a “moral obligation” and a “principle” rather than a fundamental human right. The study emphasizes that, under international human rights law, states must adopt a positive, humane, and expeditious approach to family reunification, thereby limiting their discretionary powers. It concludes that legislative, executive, and judicial authorities must prioritize the child’s best interests by considering individual circumstances such as “age, degree of dependency, and living conditions” and ensuring procedural standards of “flexibility, promptness, and effectiveness”.

Anahtar Kelimeler

International human rights law , immigration law , immigrant children , right to family reunification , best interests of the child.

ULUSLARARASI HUKUKTA GÖÇMEN ÇOCUKLARIN AİLE BİRLEŞİMİ HAKKI

Öz

Aile, göç ve çocuğun üstün yararı çerçevesinde incelenen bu çalışma, göçmen çocukların aile birleşimi hakkını konu edinmektedir. Çalışma; yaşları, ihtiyaçları, gelişimi ve kırılganlıkları nedeniyle ebeveyn desteğine ihtiyaç duyan göçmen çocukların aile birleşimi hakkını düzenleyen yasal çerçeveyi ve uygulama alanını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede uluslararası hukuk metinleri, çocuk göçüne yönelik güncel istatistiki veriler, insan hakları komitelerinin geliştirdiği yorumlar ve yargı içtihatları nitel araştırma yöntemiyle analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, “Devletlerin düzensiz göçü yönetme yetkisi ile “çocuğun üstün yararı” ilkesi çerçevesinde göçmen çocukların aile birleşimi hakkı nasıl dengelenmelidir?” sorusu üzerine kuruludur. Çalışmada, aile birleşiminin temel bir “insan hakkı” olmaktan ziyade “ahlaki bir yükümlülük” ve bir “ilke” olarak düzenlendiği ortaya konmuştur. Çalışma, çocuğun üstün yararı ilkesi kapsamında uluslararası insan hakları sözleşmelerine taraf devletlerin, çocuğun ailesiyle bir arada olması için olumlu, insani ve ivedi bir tutumla hareket etmeleri ve egemen haklarına dayalı takdir yetkilerinin kısıtlanması gerektiğinin altını çizmektedir. Bu çerçevede devletlerin yasama, yürütme ve yargı erklerinin göçmen çocukların aile birleşimi konusunda esasa ilişkin yükümlülük açısından “ilgili çocukların koşulları, yaşları, ilgili ülke veya ülkelerdeki durumları ve ebeveynlerine ne ölçüde bağımlı oldukları” ve usule ilişkin yükümlülük açısından “esneklik, hızlılık ve etkililik” unsurlarını içerecek şekilde alacakları kararların merkezine “çocuğun çıkarlarını” koyması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası insan hakları hukuku , göç hukuku , göçmen çocuklar , aile birleşimi hakkı , çocuğun üstün yararı.

Kaynakça

• Abram, EF. (2015). The Child’s Right to Family Unity in International Immigration Law. Law and Policy, 17(4), 397-439.
• AİHM. Buscemi v. İtalya, B.N: 29569/95, K.T. 16.9.1999.
• AİHM. El Ghatet v. İsviçre, B.N: 56971/10, K.T. 8.11.2016.
• AİHM. Gül v. İsviçre, B.N: 23218/94, K.T. 19.2.1996.
• AİHM. Haddad v. İspanya, B.N: 16572/17, K.T. 18.6.2019.
• AİHM. I.A.A. ve Diğerleri v. Birleşik Krallık, B.N: 25960/13, K.T. 8.3.2016.
• AİHM. Jeunesse v. Hollanda, B.N: 12738/10, K.T. 3.10.2014.
• AİHM. M.A. v. Danimarka, B.N: 6697/18, K.T. 9.9.2021.
• AİHM. M.T. ve Diğerleri v. İsveç, B.N: 22105/18, K.T. 6.3.2023.
• AİHM. Mugenzi v. Fransa, B.N: 52701/09, K.T. 10.10.2014.
• AİHM. R.M.S. v. İspanya, B.N: 28775/12, K.T. 18.9.2013.
• AİHM. Saleck Bardi v. İspanya, B.N: 66167/09, K.T. 24.8.2011.
• AİHM. Senigo Longue ve Diğerleri v. Fransa, B.N: 19113/09, K.T. 10.10.2014.
• AİHM. Strand Lobben ve Diğerleri v. Norveç, B.N: 37283/13, K.T. 10.9.2019.
• AİHM. Şen v. Hollanda, B.N: 31465/96, K.T. 21.12.2001.
• AİHM. Tanda-Muzinga v. Fransa, B.N: 2260/10, K.T. 10.10.2014.
• AİHM. Tuquabo-Tekle ve Diğerleri v. Hollanda, B.N: 60665/00, K.T. 1.3.2006.
• Avrupa Konseyi (2020). Family Reunifıcation For Refugee and Migrant Children, Standards and Promising Practices. Strazburg: Avrupa Konseyi Yayını.
• Avrupa Konseyi (2024a). Guide on the case-law of the European Convention on Human Rights. Strazburg: Avrupa Konseyi Yayını.
• Avrupa Konseyi (2024b). Key Theme – Rights of the child Contact rights. Strazburg: Avrupa Konseyi Yayını.
• Avrupa Konseyi Direktifi (2003). 22 Eylül 2003 tarihli ve 2003/86 sayılı karar, “Aile birleşimi hakkı”.
• Bhabba, J. et al. (2016). Children on the Move: An Urgent Human Rights and Child Protection Priority. Boston: Harvard FXB Center for Health and Human Rights.
• Bilousov, M. (2003). Modern Society and Science: Current Research by Young Scientists. Right to Family Reunifıcation of Migrant Children under the European Union Law. Karkov: Yaroslav Mudryi National Law University Yayını.
• BM Güvenlik Konseyi (2024). 20 Aralık 2024 tarih, 9823 No.lu toplantı ve 2764 (2024) sayılı karar.
• BM İnsan Hakları Komitesi (1990). 19 No.lu Genel Yorum: “Madde 23 (Aile) Ailenin Korunması, Evlenme Hakkı ve Eşlerin Eşitliği”.
• BMMYK Yürütme Komitesi (1981). 21 Ekim 1981 tarihli 24 No.lu Komite Kararı: “Aile Birleşimi Hakkı”.
• BMMYK (1994). Refugee Children: Guidelines on Protection and Care. Cenevre: BMMYK Yayını.
• BMMYK (1997). Guidelines on Policies and Procedures in dealing with Unaccompanied Children Seeking Asylum. Cenevre: BMMYK Yayını.
• BMMYK (2005). Migration Papers. Cenevre: BMMYK Yayını.
• BMMYK (2023). Global Trends Report 2023. Cenevre: BMMYK Yayını.
• BMMYK (t.y.), Long-term solutions: Complementary pathways for admission to third countries, Erişim Tarihi: 22 Ocak 2025, https://www.unhcr.org/what-we-do/build-better-futures/long-term-solutions/complementary-pathways/family-reunification,.
• Bozdağ, GG. (2014). Family Reunifıcation as the Most Common Form of Immigration in the Member States of the EU. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9, 133-44.
• Cholewinski, R. (2002). Family Reunification and Conditions Placed on Family Members: Dismantling a Fundamental Human Rights, European Journal of Migration and Law, 4, 271-290.
• Demir, E. (2008). İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 14(3), 209-242.
• Deniz, MB (2019). Aile Hukuku (1. Baskı). Ankara: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Yayını.
• Dottridge, M. (2012). What Can You Do to Protect Children on the Move: A handbook to enable organisations to review how they prevent child trafficking and exploitation? Geneva: Terre Des Homines International Federation.
• Elçin, D. (2017). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda Aile İkamet İzni: Aile Hayatı Hakkı mı? Aile Birleşimi Hakkı mı?, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 30, 117-198.
• Fiddian-Qasmiyeh, E., Loescher, G., Long K. ve Sigona, N. (2014). The Oxford Handbook of Refugee and Forced Migration Studies. Oxford: Oxford Handbooks Online.
• Goodwin-Gill GS (1995). Unaccompanied refugee minors: The role and place of international law in the pursuit of durable solutions. International Journal of Children’s Rights, 3, 405-416.
• Haas, H.D., Castles, S., Miller M.J. (2022). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Nüfus Hareketleri (1. Baskı). Ankara: GAV Perspektif Yayınları.
• Hynes, P. (2024). Zorunlu Göçe Giriş (Elhan H.N., Akdeniz, E. Çev.). Ankara: Kızılay Kültür ve Sanat Yayınları. International Detention Coalition (2012). Captured-Childhood. Melbourne: International Detention Coalition Yayını.
• IOM (2013). Göç Terimleri Sözlüğü (2. Baskı). Cenevre: IOM Yayını.
• IOM (2020). World Migration Report 2020. Cenevre: IOM Yayını.
• IOM (2024). Risks and protection through the most dangerous zones along transit migration routes in Central America and Mexico. Cenevre: IOM Yayını.
• IOM (2024). World Migration Report 2024. Cenevre: IOM Yayını.
• Jastram, K., Newland, K. (2003). Family Unity and Refugee Protection. Cambridge: Cambridge University Press.
• John, A. (2003). Family Reunification for Migrants and Refugees: A Forgotton Human Right? Venice: European Inter-University Centre for Human Rights and Democratisation.
• Kocaoğlu, M., Kocaoğlu S. (2007). İnsan Hak ve Özgürlüklerinin Uluslararası Koruması. Ankara Barosu Dergisi, 65(3), 105-128.
• Kozan, A., Gedik, Ö. (2023). Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı Rehberi. Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları.
• Lawson, R. (2017). Family Reunification Directive Court of Justice of the European Communities. European Constitutional Law Review, 3, 324-342.
• Nicholson, F. (2018). The “Essential Right” to Family Unity of Refugees and Others in Need of International Protection in the Context of Family Reunification. Cenevre: BMMYK Yayını.
• Özgenç, Z. (2018). Sığınmacıların Aile Birleşimi Hakkı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(2), 297-342.
• Reid, C. (2005). International Law and Legal Instruments: Forced Migration Online. Oxford: University of Oxford. Save the children. (t.y.), UNCRC Article 10 and the right to family unity, Erişim Tarihi: 22 Ocak 2025, https://www.savethechildren.org.au/about-us/save-the-childrens-charity-work/uncrc-article-10-and-the-right-to-family-unity,.
• UNCRC (2009). 12 No.lu Genel Yorum: “Çocuğun Katılım Hakkı”.
• UNCRC (2013). 14 No.lu Genel Yorum: “Çocuğun üstün yararının birincil husus olarak dikkate alınması hakkına ilişkin (madde 3, para. 1)”.
• UNCRC, CMV. (2013). 13 No.lu ve 4 No.lu Ortak Genel Yorum: “Köken, Geçiş, Varış ve Dönüş Ülkelerindeki Uluslararası Göç Bağlamında Çocukların İnsan Haklarına İlişkin Devlet Yükümlülükleri”.
• UNICEF (t.y.), Refugee children in need of protection, Erişim Tarihi: 22 Ocak 2025, https://www.unicef.org/turkiye/en/refugee-children-need-protection,.
• Walzer, CM (1983). Spheres of Justice: A Defense of Pluralism and Equality. New York: Basic Books.
• Yazar, E. (2022). Mültecilerin İnsan Haklarının Korunmasında Anayasa Mahkemesinin Rolü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(4), 313-350.
• Zetter, R. (2007). More Labels, Fewer Refugees: Remaking the Refugee Label in an Era of Globalization. Journal of Refugee Studies, 20(2), 172-192.