DİJİTAL EBEVEYNLİĞİN, AİLE İÇİ İLETİŞİM VE VELİNİN EĞİTİME KATILIMI ÜZERİNE ETKİSİ: YAPISAL EŞİTLİK MODELİ

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 66, 79 - 110, 28.03.2025

Hanifi Parlar , Sevda Dere

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1404734

Öz

COVID-19, teknolojik ilerlemeleri hızlandırarak iş yaşamı ve eğitimde yeni öncelikler ortaya çıkarmıştır. Bu süreçte teknolojinin günlük yaşama entegrasyonu hız kazanırken, bireylerin teknoloji kullanımına adaptasyon süreci, aynı zamanda psikolojik dinamiklerde de önemli değişimlere yol açmıştır. Pandemi, bireylerin psikolojisiyle toplumsal yapıyı etkileyerek eğitim anlayışında değişikliklere yol açmaktadır. Ebeveynler, çocuklarının eğitimine daha fazla katılım göstererek “yeni dijital bir ebeveyn” rolü üstlenmişlerdir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, ebeveynlerin dijital ebeveynlik tutumlarının aile içi iletişim ve velinin eğitime katılımı üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. Araştırma kapsamında, “Aile Değerlendirme Ölçeği İletişim Boyutu”, “Veli Katılım Ölçeği” ve “Dijital Ebeveynlik Öz Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Anket, İstanbul'da yaşayan ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitim gören çocuğu olan 401 ebeveynden çevrimiçi anket yöntemiyle toplanmıştır. Çalışmada dijital ebeveynliğin, aile içi iletişim ve velinin eğitime katılımı üzerine etkisi Yapısal Eşitlik Modeli ile analiz edilmiştir. Dijitalleşme süreçlerinin artmasıyla ebeveynlerin çocukların gelişimindeki rolü ve aile iletişiminin önemi artmaktadır. Bu kavramların birlikte ele alınması ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından tedbirlerin oluşturulması çocukların gelişimini destekleyici role sahip olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dijital ebeveynliK, aile içi iletişim, velinin eğitime katılımı

THE EFFECT OF DIGITAL PARENTING ON FAMILY COMMUNICATION AND PARENT PARTICIPATION IN EDUCATION: STRUCTURAL EQUALITY MODEL

Öz

COVID-19 has accelerated technological advances and created new priorities in business and education. In this process, while the integration of technology into daily life has accelerated, the adaptation process of individuals to technology use has also led to significant changes in psychological dynamics. The pandemic affects the psychology of individuals and the social structure, leading to changes in the understanding of education. Parents have taken on the role of a “new digital parent” by showing more participation in their children's education. In this context, the aim of the research is to investigate the effects of parents' digital parenting attitudes on family communication and parental participation in education. Within the scope of the research, “Family Evaluating Scale Communication Dimension”, “Parent Involvement Scale" and “Digital Parenting Self-Efficacy Scale” were used. The survey was collected from 401 parents of children studying at primary, secondary and high school levels in Istanbul through an online survey method. In the study, the effect of digital parenting on family communication and parental participation in education was analyzed with Structural Equation Model. With the increase in digitalization processes, the role of parents in the development of children and the importance of family communication are increasing. Addressing these concepts together and creating measures by relevant public institutions and organizations will have a supportive role in the development of children.

Anahtar Kelimeler

Digital parenting, family communication, parent involvement in education

Kaynakça

• Anderson, J., Gerbing, D. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103, 411-423.
• Atasoy, R., Güçlü, N. (2021). PIAAC 2015 Yetişkin becerilerinin MEB çalışanlarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 483-507
• Benedetto, L., Ingrassia, M. (2021). Digital parenting: Raising and protecting children in media world. 2021 içinde, Parenting: Studies by an ecocultural and transactional perspective (s. 127-148). IntechOpen.
• Bielby, W. T., Hauser, R. M. (1977). Structural equation models. Annual review of sociology, 137-161.
• Bollen, K. A. (1989). A new incremental fit index for general structural equation models. Sociological methods & research, 17(3), 303-316.
• Bostancı, M. (2023). Dijital Dünyada Ebeveynlik. TRT Akademi, 08(19), 982-991.
• Bowen, N. K. (2011). Structural equation modeling. Oxford: Oxford University Press.
• Bulut, I. (1990). Aile değerlendirme ölçeği el kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
• Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. Oxfordshire: Routledge.
• Cowan, N., Wood, N. L., Wood, P. K., Keller, T. A., Nugent, L. D., & Keller, C. V. (1998). Two separate verbal processing rates contributing to short-term memory span. Journal of Experimental Psychology: General, 127(2), 141.
• Drogos, K. L., Wilson, B. J. (2021). The Media as an Ecosystem for Family Communication. A. L. Vangelisti içinde, Handbook of Family Communication (s. 391-406). London: Routledge.
• Durak, H. Y. (2019). Türkiye'deki ergenlerde nomofobi ve akıllı telefon bağımlılığı yordayıcılarının incelenmesi: Demografik değişkenler ve akademik performans. Sosyal Bilimler Dergisi, 56(4), 492-517.
• Durak, H. Y., Sarıtepeci, M., Çam, F. B. (2020). Examination of university students’ opinions on use of augmented reality technology in archeology field. Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 156-179.
• Dursun, Y., Kocagöz, E. (2010). Yapısal eşitlik modellemesi ve regresyon: Karşılaştırmalı bir analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 1-17.
• Ekiz, M. A. (2020). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karantina dönemindeki uzaktan eğitim ile ilgili görüşleri (nitel bir araştırma). Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-13.
• Epstein, N. B., Baldwin, L. M., Bishop, D. S. (1983). The McMaster family assessment device. Journal of marital and family therapy, 9(2), 171-180.
• FOSI. (2021). Family Online Safety Institute. (Erişim Tarihi: 10.11.2023).
• Gürbüztürk, O., Şad, S. (2010a). Turkish parental ınvolvement Scale: validity and reliability tudies. Paper presented at the World Conference on Educational Sciences-WCES 2010. İstanbul: Bahçeşehir University.
• Gürbüztürk, O., Şad, S. (2010b). Turkish Parental Involvement Scale: Validity and Reliability Studies. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 487-491.
• Hair Jr, J. F., Sarstedt, M., Hopkins, L., Kuppelwieser, V. G. (2014). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM): An emerging tool in business research. European business review.
• Huang, G., Li, X., Chen, W., & Straubhaar, J. (2018). Fall-behind parents? The ınfluential factors on digital parenting self-efficacy in disadvantaged communities. American Behavioral Scientist, 62(9), 1186–1206.
• Hau, K. T., Marsh, H. W., Wen, Z. (2004). Goodness of fit measures in structural equation modeling. International Journal of Psychology, 39(5-6).
• Henze, N., Zirkler, B. (1990). A class of invariant consistent tests for multivariate normality. Communications in statistics-Theory and Methods, 19(10), 3595-3617.
• İnan Kaya, G., Mutlu Bayraktar, D., Yılmaz, Ö. (2018). Dijital ebeveynlik tutum ölçeği:Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (46), 149-173.
• Jennings, N. A., Wartella, E. A. (2012). Digital technology and familie. A. L. Vangelisti içinde, Handbook of Family Communication (s. 460-474). London: Routledge.
• Kaplan, D. (2008). Structural equation modeling: Foundations and extensions (Vol. 10). New York: SAGE publications.
• Kaya, İ., Mutlu Bayraktar, D. (2021). Türkiye’de yapılan dijital ebeveynlik araştırmalarına yönelik bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1046-1082.
• Lauricella, A. R., Wartella, E., Rideout, V. J. (2015). Young children's screen time: The complex role of parent and child factors. Journal of Applied Developmental Psychology, 36, 11-17.
• Lauricella, A. R., Cingel, D. P., Leanne Beaudoin-Ryan, M. B., Wartella, E. A. (2016). The Common Sense census: Plugged-in parents of tweens and teens. San Francisco: Common Sense Media.
• McKight, P. E., Najab, J. (2010). Kruskal‐wallis test. The corsini encyclopedia of psychology.
• Muthén, B., Kaplan, D. (1985). A comparison of some methodologies for the factor analysis of non‐normal Likert variables. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 171-189.
• Nichols, S., Selim, N. (2022). Digitally Mediated Parenting: A Review of the Literature. Societies, 12(2).
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. Demir (Çev.) Ankara: Pegem.
• Reinartz, W., Haenlein, M., Henseler, J. (2009). An empirical comparison of the efficacy of covariance-based and variance-based SEM. International Journal of research in Marketing, 26(4), 332-344.
• Rode, J. A. (2009). Digital parenting: designing children's safety. British Computer Society, 40(2), 215-236.
• Sanders, W. P., Forehand, R., Sullivan, A., Jones, D. (2016). Parental perceptions of technologyand technology-focused parenting:Associations with youth screen time. Journal of Applied DevelopmentalPsychology., 44, 28-38.
• Sharpe, D. (2015). Chi-square test is statistically significant: Now what? Practical Assessment, Research, and Evaluation, 20(1), 8.
• Sidney, S. (1957). Nonparametric statistics for the behavioral sciences. The Journal of Nervous and Mental Disease, 125(3), 497.
• Şad, S., Gürbüztürk, O. (2013). Primary school students’ parents’ level of involvement into their children’s education. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri-KUYEP/Educational Sciences: Theory& Practice, 13(2), 993-1011.
• Tabak, H. (2020). Eğitime Aile Katılımı: Sosyo-Ekonomik Özellikler Etkiliyor Mu? Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 39(1), 104-121.
• TUIK (25 10 2024) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?dil=1&p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638
• Ullman, J. B., Bentler, P. M. (2012). Structural equation modeling. Handbook of Psychology. İçinde. Handbook of psychology. Second Ed., 2.
• Uslu, N., Durak, H. (2022). Parental awareness and supervision to prevent cyberbullying: Scale adaptation and a review in terms of demographic variables. Children and Youth Services Review, 133, 1-9.
• Vargha, A., Delaney, H. D. (1998). The Kruskal-Wallis test and stochastic homogeneity. Journal of Educational and behavioral Statistics, 23(2), 170-192.
• Yaman, F., Dönmez, O., Akbulut, Y., Kabakçı-Yurdakul, I., Çoklar, A., Güyer, T. (2019). Ebeveynlerin dijital ebeveynlik yeterliklerinin çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44(199), 149-172.
• Walker, S. K., Rudi, J. R. (2014). Parenting across the social ecology facilitated by information and communications technology: Implications for research and educational design. Journal of Human Sciences and Extension, 2(2).
• Weston, R., Gore Jr, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The counseling psychologist, 34(5), 719-751.