Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Yönetişimin Temel İlkeleri Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2017, , 138 - 153, 29.12.2017

Ceren Demir , Özkan Çohadar Görkem Gök

https://doi.org/10.25069/spmj.347916

Cited By: 2

Öz

Dünyada
yaşanan değişimler ve yeni yaklaşımlar doğrultusunda 20. yüzyılın ilk
çeyreğinde kamu hizmeti alanında ortaya çıkan genişleme eğilimi devletin
işlevlerini oldukça çoğaltmıştır. Ancak 1980’li yıllarda kamu hizmetlerinin
daralmasıyla devlet faaliyetleri yapısal uyarlamalarla yapılmaya başlamıştır.
Bu dönemden sonra devlette ve bürokraside yeni kamu yönetim anlayışı ve
yönetişim uygulamaları öne çıkmaktadır. Sosyal bilimler alanında son dönemlerde
kendine daha sık yer bulmaya başlayan yönetişim kavramı, temelde yönetimde asil
olarak söz sahibi olmayan bireylerin, formel ya da enformel grupların hatta
doğrudan yönetim ile ilgili olmayan diğer aktörlerin yönetimde söz sahibi
olması anlamına gelmektedir.

Yönetişim
denildiğinde akla ilk gelen temel ilkeler katılım, hesap verilebilirlik ve
şeffaflık ilkeleridir. Bu ilkeler ışığında, son günlerde ülkemizin gündeminde
yer alan ve birçok kesim tarafından değerlendirilen ve tartışılan, kısa bir
süre sonra ise halk oylamasına sunulacak olan cumhurbaşkanlığı hükümet
sisteminin getireceği bazı köklü yenilikler olacaktır. Kısaca, yeniliklerin
mevcut sistemle kıyaslanarak daha katılımcı, daha şeffaf ve daha hesap
verilebilir olup olmadığı, çalışmada mevcut sistemin ve cumhurbaşkanlığı
sisteminin yönetişimin temel ilkeleri bağlamında bir karşılaştırmasının yapılması
amaçlanmaktadır. Bu karşılaştırma değişen anayasa maddelerinin ve mevcut
anayasa maddeleri arasında yönetişimin, katılım, hesap verilebilirlik ve
şeffaflık gibi temel ilkelerinden hareketle hangi sistemin daha yönetişim
ağırlıklı olduğunu ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Yönetişim, Yönetişim İlkeleri, Başkanlık Sistemi, Parlamenter Sistem

Kaynakça

• Alkan, H. (2017), ‘’Cumhurbaşkanlığı Sistemi Yasama Alanını Daraltıyor Mu?’’, http://www.star.com.tr/acik-gorus/cumhurbaskanligi-sistemi--7cyasama-alanini-daraltiyor-mu-haber-1180972/ , (1 Nisan 2017 ).
• Aslan, A.(2017), ‘’Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü İhtiyacı Demokratikleşme, İstikrar, Kurumsallaşma’’, Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Miş N., Duran B. (ed.), Ankara, Seta Yayınları, ss.85-143.
• Bayramoğlu, S.(2010), Yönetişim Zihniyeti Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, 2. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Bilgin M. (2017), ‘’Çeşitli Ülke Anayasalarında Seçimlere İlişkin Hükümler’’ https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/secimlere_iliskin_hukumler.pdf, (1 Nisan 2017).
• Bilir, F. (2013), “Türk Anayasa Hukukunda Gensorunun Düzenlenişi ve Etkinliği”, Yasama Dergisi, S.25, ss. 7-16.
• Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, http://www.bumko.gov.tr/TR,41/butce-hazirlama-sureci.html, (25 Mart 2017).
• Coşkun, B. , Aktaş M. (2015), Başkanlık Sistemi, Ankara, Liberte Yayınları.
• Çukurçayır, M.A.(2003), ‘’ Çok Boyutlu Bir Kavram Olarak Yönetişim’’, Çağdaş Kamu Yönetimi I, Acar M., Özgü H. (ed.), Ankara, Nobel Yayınları, ss.259-276.
• Gözler, K.(2000), Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Yayınları.
• Güler, Birgül A.(2003), “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye”, Praksis Dergisi, Kış-Bahar, ss. 93-116.
• Gündoğan, E.(2010), “Yönetişim: Kavram, Kuram ve Boyutlar”, Yönetişim, Çukurçayır A. M., Eroğlu T. H. , Eşki Uğuz H. (ed.), Konya, Çizgi Yayınları, ss.15-55.
• İzmir, G.(2017), ‘’Milletvekilliği Seçilme Yeterliliği ve Bu Sıfatın Kazanılması‘’ http://www.yasader.org/web/yasama_dergisi/2011/sayi18/51-116.pdf, (25 Mart 2017).
• Kılıç, M.(2017), ‘’Demokratik Siyasal Temsil: Seçilme Yaşı ‘’ https://akademikperspektif.com/2017/03/13/demokratik-siyasal-temsil-secilme-yasi/(25 Mart 2017).
• Miş N., Duran, B.(2017), ‘’Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi’’, Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Miş N., Duran B. (ed.), Ankara, Seta Yayınları, ss.17-50.
• Öztoprak, A.(2011), “Yönetişim Yaklaşımı ve Belediyeler: Yönetişim Göstergeleri açısından Malatya Belediyeleri Araştırması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Palabıyık, H.(2003), ‘’Yönetimden Yönetişime: Yönetişim, Kentsel Yönetişim ve Uygulamaları ile Yönetişimde Ölçülebilirlik Üzerine Açıklamalar’’, Yerel ve Kentsel Politikalar, Çukurçayır A. M., Tekel A. (ed.), Konya, Çizgi Yayınları, ss.225-279.
• Periodicals IPU Publications, http://www.ipu.org/english/perdcls.htm#Quarterly (26 Mart2017).
• R.G., Tarih-Sayı: 13.04.2016-29683.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.dagilim ( 27 Mart 2017).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/baskanlik_sistemi.pdf (20 Mart 2017).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/koalisyon_hukumetleri/Koalisyon_Hukumetleri_C3.pdf (1 Nisan 2017).
• Türkiye Cumhuriyeti Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, http://www.yargitaycb.gov.tr/sayfa/faaliyette-olan-siyasi-partiler/1088 (27 Mart 2017).
• Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1061 (26 Mart 2017).
• Yalçın, A.(2010), “İyi Yönetişim İlkeleri Ve Türk Kamu Yönetimine Yansımaları”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Yasader, http://www.yasader.org/web/stk_el_kitabi/son/1-birincibolum-2.pdf (24 Mart 2017).