Control of Public Officials by Means of Criminal Law to Ensure Fiscal Transparency

Yıl 2019, Sayı: 9, 40 - 54, 28.05.2019

Tuğba Bayzit

https://doi.org/10.25069/spmj.494663

Öz

The status of legal persons before law has always been controversial. According to some scholars especially crimes committed by means of shell companies require fines or closure as sanctions. On the other hand, the opponents state that punishing legal persons broaden the scope of criminal liability. In todays modern understanding, criminal liability belongs to the real persons which establish the legal person. As the state carries out fiscal transactions by it’s officials, the criminal law regime for these officials should be discussed. Private law transactions of the state require a criminal investigation according to general rules of criminal code. On the other hand, the regime is different for public officials who act on behalf of the state. There are two main differences in the criminal law regime of public officials. Public officials can only be prosecuted after a permit procedure according to code nr. 4483 and there are special crime types for these officials. These crimes play an important role to ensure fiscal transparency. In this study first the prosecution process of public officials will be addressed and then criminal law provisions that apply to these officials will be discussed. The last part constitues of comparetive law and suggestions. 

Anahtar Kelimeler

Public Official, Fiscal Transparency, Code Nr. 4483

Mali Saydamlığın Sağlanmasında Kamu Görevlilerinin Ceza Hukuku Yoluyla Denetimi

Öz

Tüzel kişilerin ceza hukuku karşısındaki konumu her zaman tartışmalı olmuştur. Özellikle paravan şirketler aracılığıyla işlenen suçlar karşısında tüzel kişilere para cezası yahut kapatma gibi cezalar verilmesi gerektiği savunulmuştur. Öte yandan bu görüşe karşı olanlar tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanmasının sorumluluk alanını genişlettiğini ifade etmişlerdir. Bugün gelinen noktada ise ağırlıklı olarak ceza sorumluluğunun tüzel kişiyi oluşturan gerçek kişilere ait olduğu kabul edilmektedir. Mali faaliyetlerini tüzel kişiler aracılığıyla yürüten devlet bakımından ceza sorumluluğu gerektiren fiillerin ne şekilde cezalandırılacağına da değinmek gerekir. Devletin özel hukuk tüzel kişileriyle girdiği hukuki ilişkiler bakımından sorun TCK’da yer alan genel kurallara göre çözülecektir. Ancak diğer yandan devlet adına eylem ve işlemlerde bulunan kamu görevlilerinin durumu farklılık arz etmektedir. Kamu görevlilerinin ceza sorumlulukları bakımından ayırt edici iki nokta vardır. Kamu görevlileri 4483 sayılı kanun gereğince bir izin prosedürünün ardından yargılanabilirler ve TCK’da kamu görevlileri için öngörülen ve özgü suç adı verilen müstakil suç tipleri mevcuttur. Kamu görevlilerine hitap eden bu suç tipleri devletin mali saydamlığının sağlanması açısından ciddi bir önlem niteliği taşırlar. Bu çalışmada da öncelikle kamu görevlilerinin yargılanma usulüne ilişkin kısaca bilgi verilecek ardından da mali saydamlığın sağlanmasında kamu görevlileri hakkında uygulanabilecek suç tiplerine ilişkin bilgi verilecektir. Son olarak ise karşılaştırmalı hukuktaki durumdan söz edilecek ve önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Görevlisi, Mali Saydamlık, 4483 Sayılı Kanun

Kaynakça

• Artuk, M. Emin; Gökcen, Ahmet; Yenidünya, A. Caner (2014), Gerekçeli Ceza Kanunları, Adalet Yayınevi, 15. Baskı, Ankara.
• Artuk, M. Emin; Gökcen, Ahmet; Yenidünya, A. Caner (2015), Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 9. Baskı, Ankara. (Genel Hükümler)
• Artuk, M. Emin; Gökcen, Ahmet; Yenidünya, A. Caner (2015), Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, 15. Baskı, Ankara. (Özel Hükümler)
• Aydın, Hüseyin (2010), “Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi Kavramı”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 68, S. 1, ss. 109-128.
• Bakkal, Hakan; Kasımoğlu, Alper (2015), “Bütçe Sürecinde Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Önemi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, C. 52 S. 599, ss. 37-51.
• Başaran, Serkan (2018), Türk Ceza Hukukunda Görevi Kötüye Kullanma Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Batırel, Ömer Faruk (2013), “Vergi Harcamaları, Mali Saydamlık İlkesi ve Anayasaya Uygunluk”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 12, S. 24, Güz 2013/2, ss. 13-20.
• Demirbaş, Timur (2014), Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 10. Baskı, Ankara.
• Demren Dönmez, Burcu (2011), “Türk Ceza Kanununda ‘Kamu Görevlisi’ Kavramı”, TBB Dergisi, S. 94, ss. 95-130.
• Fischer, Thomas (2011), Beckische Kurz Kommentare Strafgesetzbuch und Nebengesetze, Beck Verlag, 58. Auflage, Almanya.
• Gülerci, Burcu (2017), Türk Hukukunda Vergi Mahremiyetinin Sınırları, On İki Levha Yayınları, İstanbul.
• Hakeri, Hakan (2015), Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 18. Baskı, Ankara.
• Koca, Mahmut; Üzülmez, İlhan (2015), Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 8. Baskı, Ankara.
• Koca, Mahmut; Üzülmez, İlhan (2017), Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, 4. Baskı, Ankara. (Özel Hükümler)
• Özbek, Veli Özer; Doğan, Koray; Bacaksız, Pınar; Tepe, İlker (2018), Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 13. Baskı, Ankara. (Özel Hükümler)
• Özbek, Veli Özer; Doğan, Koray; Bacaksız, Pınar; Tepe, İlker (2018), Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 9. Baskı, Ankara. (Genel Hükümler)
• Özbek, Veli Özer; Doğan, Koray; Bacaksız, Pınar; Tepe, İlker (2018), Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, 11. Baskı, Ankara.
• Öztürk, Bahri; Tezcan, Durmuş; Erdem, Mustafa Ruhan; Sırma, Özge; Kırıt Saygılar, Yasemin F.; Özaydın, Özdem; Akcan Alan, Esra; Erden Efser (2015), Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, 9. Baskı, Ankara.
• Öztürk, Bahri; Erdem, Mustafa Ruhan (2016), Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Seçkin Yayınevi, 16. Baskı, Ankara.
• Selçuk, Sami (2017), Kamu Görevlilerinin Yargılanması, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Soyaslan, Doğan (2014), Ceza Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, 10. Baskı, Ankara.
• Sowada, Christoph (2009), Leipziger Kommentar §331, De Gruyter Verlag, 12. Auflage, Almanya
• Şahin, Cumhur (2015), Ceza Muhakemesi Hukuku I, Seçkin Yayınevi, 6. Bası, Ankara.
• Şahin, İlyas (2015), “4483 Sayılı Kanunda Öngörülen Ön İnceleme Görevlisinin Yetkileri ve Bu Çerçevede İzin Sisteminin Gerekliliği Hakkında Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIX, S. 3, ss. 249-319. (Ön İnceleme)
• Tarhan, R. Bülent (2018), Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Soruşturulması Usulleri, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, Ankara.
• Tezcan, Durmuş; Erdem, Mustafa Ruhan; Önok, R. Murat (2016), Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınevi, 13. Baskı, Ankara.
• Toroslu, Nevzat (2015), Ceza Hukuku Özel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara.
• Ünver, Yener; Hakeri, Hakan (2018), Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 14. Baskı, Ankara.
• Vormbaum, Thomas (2009), Leipziger Kommentar §355, De Gruyter Verlag, 12. Auflage, Almanya
• Yılmaz, Hakan H.; Tosun, Selma (2010), “5018 Sayılı Kanun Çerçevesinde Mali Saydamlık ve Parlamentonun Bütçe Sürecinde Etkinliği”, Yasama Dergisi, S. 14, Ocak-Şubat-Mart-Nisan, ss. 5-23.
• Yurtcan, Erdener (2000), CMUK Şerhi Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Kanunu Şerhi, Beta Yayınevi, İstanbul.
• web.iyte.edu.tr/strateji/dosya/IYTE08-egitimcalismalari/MS0.ppt, (27.11.2018).