Lise öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 1, 19 - 30, 01.04.2017

Yakup Koç Mehmet Güllü

https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000304

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmanın amacı; lise öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma örneklemini 2013-2014 eğitim öğretim yılında Erzincan il merkezindeki devlet okullarına devam eden toplam 550 lise öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada Koç (2013), tarafından ortaokul öğrencileri için geliştirilen “Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışı Ölçeği (BEDSDÖ)” ile Kiper, (1984) tarafından geliştirilen “Saldırganlık Envanteri” kullanılmıştır. Öğrencilerin ölçeklerden aldıkları puanlar cinsiyetlerine, aile ekonomik durumuna, okul başarı durumuna ve en çok ilgilendikleri spor türüne göre incelenmiştir. Ayrıca sportmenlik değerleriyle, Saldırganlık Envanterinden elde edilen değerlerin ilişkisi (Pearson) test edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 15 ve LISREL 8,7 programları kullanılmıştır. Veriler ışığında beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının öğrencilerin cinsiyetlerine ve ilgilendikleri spor türüne göre farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarıyla saldırganlık değerleri arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Bu bulgular doğrultusunda beden eğitimi dersi için planlanacak sportmenlik uygulamalarında öğrencilerin saldırganlık davranışlarını azaltmaya ve atılganlık davranışlarını geliştirmeye yönelik etkinliklere yer verilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi dersi, sportmenlik davranışı, saldırganlık, atılganlık

RESEARCH INTO SPORTSPERSONSHIP BEHAVIOR OF HIGH SCHOOL STUDENTS IN PHYSICAL EDUCATION COURSE IN TERMS OF SOME VARIABLES

Öz

The aim of this study is to examine sportspersonship behavior of high school students in physical education course in terms of some variables. The sample of study consists of 550 students attending state schools in the province of Erzincan in 2013-2014 academic year. “Physical Education Course Sportspersonship Behavior Scale” (PECSBS) developed by Koç (2013) for elementary school students and “Aggression Inventory” developed by Kiper (1984) were used in the study. The scores the students obtained in the scales were examined in accordance with their gender, socio-economic-family income, success level at school and the type of sports they are interested in most. The relationship between the values of sportspersonship and those obtained in aggression inventory was tested. For the assessment of the data, SPSS 15 and LISREL 8,7 programs were employed. According to the analyzed data, sportspersonship behavior in physical education course varied depending on the gender and the type of sports the students were interested in. Besides, negative but important relationship was observed between sportspersonship behavior of students in physical education course and aggression values. In the light of these findings, during the sport activities planned for physical education classes, it is thought to be important to put emphasis on the activities that could reduce students’ aggressiveness and develop their assertiveness

Anahtar Kelimeler

Physical education course, sportspersonship behavior, aggression, assertiveness

Kaynakça

• Ağlamaz T (2006): Lise öğrencilerinin saldırgan- lık puanlarının kendini açma davranışı, okul türü, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba öğrenim düzeyi ve ailenin aylık gelir düzeyi açısından incelenme- si. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Akandere M, Baştuğ G, Güler ED (2009): Orta öğretim kurumlarında spora katılımın çocuğun ah- laki gelişimine etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 3(1), 59-67.
• Amedahe FK, Owusu-Banahene NO (2007): Sex differences in the forms of aggression among ado- lescent students in Ghana. Research in Educa- tion.78:54-64
• Aral N, Ayhan Bütün A, Türkmenler B, Akbıyık A (2004): İlköğretim okullarının sekizinci sınıfına devam eden çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29 (315), 17- 25.
• Arı R (1989): Üniversite öğrencilerinin baskın ben durumları ile bazı özlük niteliklerinin ben durum- larına, atılganlık ve uyum düzeylerine etkisi. Ya- yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üni- versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ateş B (2013): İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin atılganlık puanlarının bazı değişkenlere göre ince- lenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 50-66.
• Ateş B (2015): Üniversite Öğrencilerinin Güven- genlik Becerileri Üzerinde Çözüm Odaklı Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 832-841.
• Aydın B (1991): Cinsiyet ve Cinsiyet Rolleri Açısından Atılganlık Seviyesinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, İstanbul; 25-36.
• Bal E (2006): İlköğretim öğrencilerinin benlik algıları ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk S (2004): Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (dördüncü baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk Ş, Çakmak EK, Akgün ÖE, Karade- niz Ş, Demirel F (2011): Bilimsel Araştırma Yön- temleri. (9. Baskı), Pegem Akademi.
• Bjorkqvist K, Lagerspetz K, Kaukiainen A (1992): Do girls manipulate and boys fight? Developmen- tal trends in regard to direct and indirect aggres- sion. Aggressive Behavior, 18, 117-127.
• Campano JP, Munakata T (2004): Anger and aggression among Filipino students. Adolescence, 39 (156): 757-764.
• Çetin MÇ, Gezer E, Yıldız Ö, Yıldız M (2013): Investigation of the relationship between aggres- sion levels and basic psychological needs school of physical education and sports students. Interna- tional Journal of Human Sciences, 10(1), 1738- 1753.
• Chantal Y, Robin P, Vernat JP, Bernache- Assollant I (2005). Motivation, sportspersonship, and athletic aggression: A mediational analysis. Psychology of Sport and Exercise, 6, 233–249
• Çobanoğlu Güner B (2006): Takım Sporları Ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitim ve Spor Anabi- lim Dalı, Samsun.
• Christine N, Kim YS (2005). Improving Socializa- tion Through Sport: An Analytic Review of Liter- ature on Aggression and Sportsmanship. Physical Educator. 62 (3).123
• Demirhan M (2002): Kendini açma düzeyleri farklı genel lise öğrencilerinin bazı değişkenler açısından saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Deniz E (1997): Üniversite öğrencilerinin cinsiyet ve kültürel farklara dayalı atılganlıkları üzerine bir atılganlık eğitimi denemesi. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Dizman H, Gürsoy F (2005): İlköğretim dördüncü ve besinci sınıfa devam eden anne yoksunu olan ve olmayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 437-446
• Duncan R (1999): Peer and sibling aggression. An investigation of intra and behaviors: Pieces as a puzzle. Preventing School Failure. 42(3). 135-142.
• Donat-Bacıoğlu S, Özdemir Y (2012): İlköğretim öğrencilerinin saldırgan davranışları ile yaş, cinsiyet, başarı durumu ve öfke arasındaki ilişkiler. Eğitim Bi- limleri Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 169–187. (http://ebad-jesr.com/ )
• Efilti E (2006): Orta öğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Ersoy S (2001): Çocuk yuvasında kalanlarla aile- siyle yasayan dokuz-onbir yaş grubundaki çocuk- ların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Esentürk OK, İlhan EL, Çelik OB (2015). Exami- nation Of High School Students’ Sportsmanlike Conducts In Physical Education Lessons Accord- ing To Some Variability. Science, Movement and Health, 15 (2, Supplement): 627-634.
• Gökalan ZB (2000): İlköğretim okulu öğrencileri- nin (12- 14 Yaş) benlik tasarımı, atılganlık ve kendini açma düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Konya.
• Görüş Y (1999): Bir grup lise öğrencisinin atılgan- lık düzeyi ile stresle başa çıkma yolları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Li- sans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bi- limleri Enstitüsü, İzmir.
• Gümüş T (2000): Kendini kabul düzeyleri farklı lise öğrencilerinin bazı değişkenlere göre saldır- ganlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü. Ankara.
• Gündoğdu R (2010): 9. Sınıf öğrencilerinin çatış- ma çözme, öfke ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3) 257-276.
• Güner BÇ (2006): Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens- titüsü, Samsun.
• Hatunoğlu A (1994): Ana Baba Tutumları ile Saldırganlık Arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• İkizler C (1993): Sporda Başarının Psikolojisi. İstanbul: Alfa Basım Dağıtım.
• Karasar N (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi (Onikinci Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş ZB (2005): Anne Baba Saldırganlığı İle Lise Öğrencilerinin Saldırganlığı Arasındaki İliş- kinin İncelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi. Şubat. Sayı:317.
• Keating JW (2007): Sportsmanship as a moral category. In: Morgan WJ, (Editor) Ethics in Sport. pp. 141-152. Human Kinetics
• Kırımoğlu H (2007): İlköğretim II. kademe öğren- cilerinin madde kullanımı ve bağımlılığını önle- mede, okul yöneticisi, beden eğitimi ve rehber öğ- retmenlerin bilgi, görüş ve önerileri (Ankara il ör- neği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniver- sitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kırımoğlu H, Parlak N, Dereceli Ç, Kepoğlu A (2008): Lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri- nin spora katılım düzeylerine göre incelemesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim- leri Dergisi, 2(2), 147-154.
• Kiper İ (1984): Saldırganlık türlerinin çeşitli ekonomik, sosyal ve akademik değişkenlerle iliş- kisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Koç Y (2013): Beden eğitimi dersi sportmenlik davranışı ölçeği (BEDSDÖ): Geçerlik ve güvenir- lik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakül- tesi Dergisi, 15(1), 96-114.
• Koruç Z, Bayar P (1990): MMPI ile sporcuların kişiliklerinin araştırılması I. Spor Bilimleri Bülte- ni. (1), 2, 21-25.
• Köksal F (1991): Denetim odağı ve saldırgan davranışlar arasındaki ilişkiler. Yayımlanmış Dok- tora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Köroğlu E (2002): Atılganlık Nedir?. Güncel Psikoloji Dergisi, 3(2). Ankara: HYB yayıncılık,.
• Lee MJ, Whitehead J, Ntoumanis N (2007): De- velopment of the attitudes to moral decision- making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.
• Lemyre PN, Roberts GC, Ommundsen Y (2002). Achievement Goal Orientations, Perceived Abil- ity, and Sportspersonship in Youth Soccer, Journal of Applied Sport Psychology, 14:2, 120-136.
• Masalcı DA (2001): Aile içi etkileşimlerle çocu- ğun saldırganlık düzeyi ve uygun davranışlarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Miller BW, Roberts GC, Ommundsen Y (2004): Effect of motivational climate on sportspersonship among competitive youth male and female foot- ball players. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 14; 193-202.
• Orhun A (1992): Fair play okul sporunda bir eğitim ilkesidir. Spor Bilimleri II. Ulusal Kongre Bildirileri, 20-22 Kasım 1992, Hacettepe Üniver- sitesi, Ankara.
• Öztürk HB, Ilgar MZ, Öztürk EE (2014): Aile içi şiddetin akademik başarı ve saldırganlıkla ilişkisi. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi. Güz (5), 115-168. (http://openaccess. izu.edu.tr/handle/izu/162, in- ternet sayfasından 26.10.2015 tarihinde indirilmiş- tir)
• Pardeck JT Anderson C, Giannino EA, Miller B, Mothershead MS, Smith SA (1991): Assertiveness of social work students. Psychological Reports. 69; 589-590.
• Pehlivan Z (2004): Fair-play kavramının gelişti- rilmesinde okul sporunun yeri ve önemi, Spormet- re, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, II (2), 49-53.
• Rascle O, Coulomb G, Pfister R (1998). Aggres- sion and goal orientations in handball: Influence of institutional sport context. Perceptual & Motor Skills, 86(3), 1347–1360.
• Saruhan N (1996): Ankara il merkezinde lise son sınıfa devam eden öğrencilerin atılganlıkları ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelen- mesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anka- ra Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Shields D, La Voi N, Bredemeier B, Power F (2007): Predictors of poor sportpersonship in youth sports: personal attitudes ans social influ- ences. Journal of Sport & Exercise Psychology. 29(6), 747-762.
• Silberman MA, Snarey J (1993): Gender Differ- ences in Moral Development During Early Ado- lescence: The Contribution of Sex-related Varia- tions in Maturation. Current Psychology, 12(2), 163-171.
• Tsai E, Fung L (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players. The Online Journal of Sport Psychology. 7 (2),. Retrieved April 17, 2013, from http://www. athleticin- sight.com/Vol7Iss2/ Sportspersonship.htm
• Tuzgöl M (1998): Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli de- ğişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Weiss MR, Bredemeirer BJ (1990). Moral devel- opment in sport. Exercise and Sport Science Re- views, 18, 331-378.
• Yapan HT (2007): Spor Ahlakı. Gaziantep: Mer- kez Ofset.