ADÖLESAN BASKETBOLCULARIN MORFOLOJİK YAPILARI, MOTORİK PERFORMANSLARI VE DİKKAT DÜZEYLERİNİN TEKNİK BECERİLER İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 187 - 196, 31.03.2019

Umut Canlı

https://doi.org/10.33689/spormetre.518167

Öz

Çalışmanın amacı, adölesan
basketbolcuların morfolojik yapıları, motorik performansları ve dikkat
düzeylerinin teknik beceriler ile ilişkini belirlemektir. Çalışmaya 31 erkek
basketbolcu (yaş = 13.1 ± 0.89) gönüllü olarak katılmıştır. Basketbolcuların
boy uzunluğu, vücut ağırlığı, çevre ölçümleri (calf ve fleksiyonda biceps), çap
ölçümleri (humerus ve femur) ve deri kıvrım kalınlıkları (triceps, subscapular,
suprailiac ve medial calf) ölçülmüştür. Beden kitle indeksi (BKİ) değeri hesaplanmıştır.
Somatotip değerleri Heath-Carter somatotip metodu ile belirlenmiştir.
Basketbolculara motorik performans testleri (durarak uzun atlama, sırt kuvveti,
dikey sıçrama, anaerobik güç, şınav, mekik, sağlık topu ile atış), basketbol
beceri testleri (top sürme ve şut atma) ve dikkat testi uygulanmıştır. Basketbol
becerileri ile morfolojik yapıları, motorik performansları ve dikkat seviyeleri
arasındaki ilişki Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı kullanılarak
belirlenmiştir. Basketbolcuların şut değerleri ile durarak uzun atlama, mekik ve
sağlık topu ile atış değerleri arasında pozitif yönlü orta düzeyde ilişkiler
belirlenmiştir (sırasıyla, rho = 0.46,
p<0.01; 0.40, p<0.05; 0.47, p<0.01). Basketbolcuların top sürme
becerisinin endomorfi ve mezomorfi değerleri ile pozitif yönlü orta düzeyde
ilişkisi belirlenmiştir (sırasıyla, rho = 0.49, p<0.01; rho = 0.45,
p<0.05). Top sürme becerisinin ektomorfi değeri ile negatif yönlü orta
düzeyde bir ilişkisi (rho =-0.44; p<0.05) belirlenmiştir. Top sürme
becerisinin dikkat ve konsantrasyon değerleri ile bir ilişkisi tespit
edilmemiştir (p>0.05). Sonuç olarak, alt ekstremite, üst ekstremite ve core
bölgesi kuvvetini temsil eden motorik performans değerlerinin artması ile
beraber teknik becerilerin arttığı belirlenmiştir. Basketbolcuların endomorfik
ve mezomorfik değerlerinin artması ile top sürme becerisinin azaldığı
belirlenirken, ektormorfi değerinin artması ile top sürme becerisinde artış
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Basketbolcular, Dikkat, Morfolojik Yapı, Motorik performans

Kaynakça

• Apostolidis, N., Zacharakis, E. (2015). The influence of the anthropometric characteristics and handgrip strength on the technical skills of young basketball players. Journal of Physical Education and Sport, 15(2), 330-337. https://doi.org/10.7752/jpes.2015.02050
• Apostolidis, N., Nassis, G.P., Bolatoglou, T., Geladas, N.D. (2004). Physiological and technical characteristics of elite young basketball players. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 44(2), 157-163. Asan, R. (2011). Sekiz haftalık masa tenisi egzersizinin 9-13 yaş arası çocuklarda dikkat üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aydın, A. (2007). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Azrin, N.H., Ehle, C.T., Beaumont, A.L. (2006). Physical exercise as a reinforcer to promote calmness of an ADHD child. Behavior Modification, 30(5), 564-570. Brittenham, G. (1997). Complete conditioning for basketball. United Kingdom: Human Kinetics. Bukvic, O. (2003). Relations between basic and specific motormotor-skills of basketball players and their impact on the success in basketball. Homo Sporticus, 1, 17-28.
• Çağlar, E., Koruç, Z. (2006). d2 dikkat testinin sporcularda güvenirliği ve geçerliği. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 58-80. Carter, J. E. L., Heath, B. H. (1990). Somatotyping: development and applications. Cambridge University Press. Clikeman, M.S., Nielsen, K.H., Clinton, A., Sylvester, L., Parle, N., Connor, R.T. (1999). An intervention approach for children with teacher and parent-identified attentional difficulties. Journal of Learning Disabilities, 32(6), 581-590. Coşkun, A. (1999). Basketbolda şut. Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Spor Bilimleri Semineri.
• Dereceli, C. (2011). Tai chi programına katılımın dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ilköğretim I. kademe öğrencilerinin iç - dış denetim odağı ve dikkat düzeylerine etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erculj, F., Blas, M., Bracic, M. (2010). Physical demands on young elite European female basketball players with special reference to speed, agility, explosive strength, and take-off power. J Strength Cond Res, 24(11), 2970–2978. https://doi.org/10.1519/JSC.0b013e3181e38107 Erculj, F., Bracic, M. (2014). Morphological profile of different types of top young female European basketball players. Coll Antropol, 38(2), 517–523. Ersöz, G., Koz. M., Sunay. H., Gündüz, N. (1996). Erkek voleybol oyuncularının sezon öncesi, sezon ortası ve sezon sonu fiziksel uygunluk düzeyi parametrelerindeki değişmeler. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(4), 1-7.
• Fox, E.L., Bowers, R.W., Foss, M. L. (2012). Çeviri: Mesut Cerit. Beden eğitimi ve sporun fizyolojik temelleri. Ankara: Spor Yayınevi.
• Gore, C. (2000). Physiological tests for elite athletes. Champaign IIIinois: Human Kinetics.
• Harris, D.V., Harris, B.L. (1984). Sports psychology: mental skills for physical people. Newyork, NY: Leisure Press. Hopkins, D.R., Shick, J., Plack, J.J. (1984). Basketball for boys and girls skills test manual. American Alliance for Health, Physical Education, Recreation and Dance.
• Hopper, D.M. (1997). Somatotype in high performance female netball players may influence player position and the incidence of lower limb and back injuries. British Journal of Sports Medicine, 31(3), 197-199. Kamar, A. (2008). Sporda yetenek beceri ve performans testleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karaduman, B. D. (2004). Dikkat toplama eğitim programının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama düzeyi, benlik algısı ve başarı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karalejic, M., Jakovljenic, S., Macura, M. (2011). Anthropometric characteristics and technical skills of 12 and 14 year old basketball players. J Sports Med Phys Fitness, 51(1), 103-10. Klinger, E., Barba, S. V., Glass, R. A. (1981). Thought content and gap time in basketball. Cognitive Theraphy and Research, 5, 109-114.
• Lohman, T.G., Roche, A.F. Martorel, R. (1988). Anthropometric standardization reference manual. Illinois: Human Kinetics Books Champaign. Mackenzie, B. (2005). 101 Performance Evaluation Test. London: Electric Word Plc. erişim http://shahroodut.ac.ir/fa/download.php?id=1111125195
• Martens, R. (1987). Coaches guide to sport psychology. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Mekic, M. (2001). Influence of basic motor skills on the accuracy of basketball shooting the basketball. Homo Sporticus, 1, 31-40. Mekic, M. (2002). Effect of basic motor skills on the precision of a ball in basketball. Proceedings of, International Scientific Symposium (pp 33-35). Skoplje.
• Mülazımoğlu, O. (2012). Genç basketbolcularda yorgunluğun şut tekniğine etkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 37-41
• Nideffer, R.M. (1993). Concentration and attention control training. In J. M. Williams (Ed.), Applied sport psychology personal growth to peak performance (pp. 243-261). California: Mayfield Publishing Company. Pekel, H.A. (2007). Atletizmde yetenek aramasına bağlı olarak 10-12 yaş grubu çocuklarda bazı değişkenler üzerinde normatif çalışma (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir
• Ross, W.D., Marfell-Jones, M. J. (1991). Physiological testing of the high performance athlete. In J. D. MacDougall, H. A. Wenger, & H. J. Green (Eds.), Kinanthropometry (pp. 230- 264). Illinois: Human Kinetics Books. Savucu, Y. (2001). Özel düzenlenmiş pliyometrik antrenmanların genç basketbolcuların anaerobik güç performansına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Sevim, Y. (1991). Basketbol. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Singer, R.N., Cauraugh, J.H., Tennant, L.K., Murphey, M., Chen, D., Lidor, R. (1991). Attention and distractors: considerations for enhancing sport performances. Int J Sport Psychol, 22, 95-114. Stamm, R., Veldre, G., Stamm, M., Kaarma, H., Koskel, S. (2001). Young female volleyball players’ anthropometric characteristics and volleyball proficiency. International Journal of Volleyball Research, 4(1), 8-11.
• Struzik, A., Pietraszewski, B., Zawadzki, J. (2014). Biomechanical analysis of the jump shot in basketball. Journal of Human Kinetics, 42(1), 73-79. https://doi.org/10.2478/hukin-2014-0062 Tunç, A. (2013). Golf sporu yapan çocukların dikkat düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya. Tusurawake, N., Tahara, Y., Moji, K. (2003). Body composition and physical fitness of female volleyball and basketball players of the Japan Interhigh School Championship Teams. Journal Physical Anthropometric and Appl Human Science, 22(4), 195-201.
• Visnapuu, M., Jurimae, T. (2009). Relations of anthropometric parameters with scores on basic and specific motor tasks in young handball players. Perceptual and Motor Skills, 108, (3), 670-676. https://doi.org/10.2466/PMS.108.3.670-676
• Wilson, M.R., Vine, S.J., Wood, G. (2009). The influence of anxiety on visual attentional control in basketball free throw shooting. Journal of Sport and Exercise Psychology, 31(2), 152–168. doi:10.1123/jsep.31.2.152
• Yaycı, L. (2013). D2 Dikkat Testinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 43-80.