ADÖLESAN AMATÖR FUTBOLCULARIN BESLENME DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 3, 42 - 51, 30.09.2020

Hilal Hızlı Güldemir , Emre Bayraktaroğlu

https://doi.org/10.33689/spormetre.598251

Cited By: 2

Öz

Öz: Bu çalışma; amatör olarak futbol oynayan, 14-18 yaş arası erkek adölesanların beslenme durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya çeşitli futbol kulüplerinin alt yapı takımlarında oynayan 113 adölesan dahil edilmiştir. Bireylere ait demografik bilgiler ile beslenme alışkanlıkları, yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan anket formu aracılığıyla elde edilmiştir. Ağırlık ve boy ölçümleri yapılmış, BKİ ve Z skoru hesaplanmıştır. Geriye dönük bir günlük besin tüketim kaydı alınarak, enerji ve besin öğesi alımları BeBiS programı ile hesaplanmış ve veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bireylerin ortalama yaşı 15,7 ± 1,3 yıl ve BKİ’si 20,56 ± 1,87 kg/m2’dir. Antrenman öncesinde adölesanların %90,3’ü beslenmesine, %93,8’i sıvı alımına dikkat ettiğini bildirmesine rağmen, %39,8’i antrenman öncesi 0,5 L veya daha az miktarda sıvı tüketmektedir. Adölesanların %53,1’i ara öğün yapmamakta, %24,8’i ise kahvaltıyı atlamaktadır. Günlük enerji alımları ortalama 2081,94 ± 668,51 kkal olup, gereksinimlerinin sadece %63,1’ini karşılamaktadır. Enerjinin günlük ortalama %44,5’inin karbonhidrattan, %16,2’sinin proteinden sağlandığı; lifin yeterli (%101,00); kalsiyum, potasyum ve çinkonun ise yetersiz (%77,17; %52,13; %83,41) tüketildiği belirlenmiştir. Adölesanların BKİ’lerinin normal olduğu, ancak bazı önemli besin öğeleri yönünden yetersiz beslendikleri sonucuna varılmıştır. Bu yaş grubundaki sporcuların hem büyüme gelişme hem de yaptıkları spor dalına uygun beslenmeleri için erken yaşta sağlıklı beslenme bilinci geliştirilmesi, ilerleyen yaşlardaki yaralanma riskinin azaltılması ve spor performansının artırılması için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

beslenme durumu, adölesan, futbolcu, sıvı tüketimi

Kaynakça

• Akıcı, Ş.Y., Yağmur, C., Parlak, E., Kurdak, S.S. (2011). Erkek yıldız basketbol takımı oyuncularının beslenme durumlarının ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri Spor Bilimleri, 3(2), 62-69.
• Akman, M., Tüzün, S., Ünalan, P. C. (2012). Adolesanlarda sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite durumu. Nobel Medicus Journal, 8(1), 24-29.
• Barrack, M. T., Fredericson, M., Tenforde, A. S., Nattiv, A. (2017) Evidence of a cumulative effect for risk factors predicting low bone mass among male adolescent athletes. British Journal of Sports Medicine, 51(3), 200–205.
• Briggs, M. A., Cockburn, E., Rumbold, P. L. S., Rae, G., Stevenson, E. J., Russell, M. (2015). Assessment of energy intake and energy expenditure of male adolescent academy-level soccer players during a competitive week. Nutrients, 7(10), 8392–8401.
• Choi, S.K., Baek, S.H., Choi, S.W. (2013). The effects of endurance training and thiamine supplementation on anti-fatigue during exercise. Journal of Exercise Nutrition and Biochemistry, 17(4).
• Desbrow, B., McCormack, J., Burke, L. M., Cox, G. R., Fallon, K., Hislop, M., Logan R., Marino N., Swayer M.S., Shaw G., Star, A., Vidgen H., Leveritt M. (2014). Sports Dietitians Australia position statement: sports nutrition for the adolescent athlete. International journal of sport nutrition and exercise metabolism, 24(5), 570-584. Demirezen, E., Coşansu, G. (2005). Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14(8), 174-178. Dietary reference ıntakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein, and amino acids. (2005). Insitute of Medicine of the National Academies. The Natıonal Academıes Press Washington, DC. (https://www.nap.edu/catalog/10490/dietary-reference-intakes-for-energy-carbohydrate-fiber-fat-fatty-acids-cholesterol-protein-and-amino-acids)
• Diker G., Müniroğlu S. (2016). 8-14 yaş grubu futbolcuların seçilmiş fiziksel özelliklerinin yaş gruplarına göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, 14(1), 45-52.
• Fortes, L.S., Nascimento-Júnior, J.R.A., Mortatti, A.L., Lima-Júnior, D.R.A.A., Ferreira, M. E. C. (2018). Effect of dehydration on passing decision making in soccer athletes. Research Quarterly for Exercise and Sport, 89(3), 332–339.
• Hew-Butler, T., Loi, V., Pani, A., Rosner, M. H. (2017) Exercise-Associated Hyponatremia: 2017 Update. Frontiers in Medicine, 4(3), 1–10.
• Hosseinzadeh, J., Maghsoudi, Z., Abbasi, B., Daneshvar, P., Hojjati, A., Ghiasvand, R. (2017). Evaluation of Dietary Intakes, Body Composition, and Cardiometabolic Parameters in Adolescent Team Sports Elite Athletes: A Cross-sectional Study. Advanced Biomedical Research, 6(1), 107-113.
• Julian-Almarcegui, C., Gómez-Cabello, A., González-Agüero, A., Olmedillas, H., Gomez-Bruton, A., Matute-Llorente, A., icente-Rodríguez, G. (2013). The nutritional status in adolescent Spanish cyclists. Nutricion Hospitalaria, 28(4), 1184-1189.
• Karabudak, E., Köksal, E., Ertaş, Y., Küçükerdönmez, Ö. (2016). Dietary intake of Turkish gymnast and non-gymnast children. Nutrition and Dietetics, 73(2), 184–189.
• Karakuş, M. (2014). Sporcularda ergojenik destek. Spor Hekimliği Dergisi, 49(4) 155–167.
• MacLaren, D. (2007). Nutrition and Sport. Londra: Churchill Livingstone, 2007. Erişim adresi: https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=v0RadnSEdM4C&oi=fnd&pg=PR7&dq=MacLaren,+D.+(2007).+Nutrition+and+Sport.&ots=O8eMc2lziX&sig=Czj7lxwHaq8aZca9uQ0C1Tr2Ylg&redir_esc=y#v=onepage&q=MacLaren%2C%20D.%20(2007).%20Nutrition%20and%20Sport.&f=false Mor, A., İpekoğlu, G., Arslanoğlu, C. (2018) Spor lisesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi (Sinop İli Örneği). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 67-77.
• Nas, A., Hagele, F., Kahlhofer, J., Keller, J., Rising, R., Bosy-Westphal, A. (2017). Impact of breakfast skipping compared with dinner skipping on regulation of energy balance and metabolic risk. The American Journal of Clinical Nutrition, 10(1), 1351–1361.
• Noda, Y., Iide, K., Masuda, R., Kishida, R., Nagata, A., Hirakawa, F., Imamura, H. (2009). Nutrient intake and blood iron status of male collegiate soccer players. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 18(3), 344–350.
• Onbaşı, Z. Ç. (2017). Adölesan voleybol oyuncularının beslenme bilgi düzeyleri, beslenme durumları ile sıvı tüketimlerine beslenme eğitiminin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkarabulut, A.H.,Yürek, M. A. (2017). Basketbol kulüplerindeki kız ve erkek öğrencilerin beslenme durumları ve arasındaki farklar. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 239–259.
• Parlak N. (2008). Konya ilinde aktif spor yapan 15-18 yaş arası sporcuların sıvı alımı ile ilgili bilgi ve alışkanlıklarının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Rodrigues, P.R.M., Luiz, R.R., Monteiro, L.S., Ferreira, M.G., Gonçalves-Silva, R.M.V., Pereira, R. A. (2017). Adolescents’ unhealthy eating habits are associated with meal skipping. Nutrition, 42, 114-120.
• Salici, O., Akkaya, B., Ertürk, H., Orhan, H. (2019). Adölesan Dönemi Voleybolcuların Beslenme Alışkanlıklarının Müsabaka Performansına Etkilerinin İncelenmesi: Isparta Örneği. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 249-255.
• Smith, J. W., Jeukendrup, A. (2013). Performance nutrition for young athletes. Nutrition and Enhanced Sports Performance, 523–529.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2016). Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2015. Yayın No: 1031. Ankara.
• Türkiye’de Okul Çağı (6-10 Yaş Grubu) Çocuklarında Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu, Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Yayın No:834, Ankara, 2011.
• Uğraş A., Savaş Ö. (2002) Bilkent Üniversitesi futbol takımının 10 haftalık ön hazırlık sonrasındaki fiziksel ve fizyolojik karakteristikleri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 241-252.
• Whitehouse, G., Lawlis, T. (2017) Protein supplements and adolescent athletes: A pilot study investigating the risk knowledge, motivations and prevalence of use. Nutrition and Dietetics, 74(5), 509–515.
• World Health Organization. (2011). Information sheet: Global recommendations on physical activity for health 5-17 years old. Erişim adresi: https://www.who.int/dietphysicalactivity/publications/recommendations5_17years/en
• Yang, Q., Zhang, Z., Kuklina, E. V., Fang, J., Ayala, C., Hong, Y., Merritt, R. (2012). Sodium ıntake and blood pressure among US children and adolescents. Pediatrics, 130(4), 611–619.
• Zhu, H., Pollock, N. K., Kotak, I., Gutin, B., Wang, X., Bhagatwala, J., Dong, Y. (2014). Dietary sodium, adiposity, and ınflammation in healthy adolescents. Pediatrics, 133(3), 635-642.