ATLETİK ZİHİNSEL ENERJİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI VE PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 3, 108 - 119, 30.09.2020

Aydıner Birsin Yıldız , Yunus Emre Yarayan , Baki Yılmaz , Garry Kuan

https://doi.org/10.33689/spormetre.684587

Cited By: 9

Öz

Bu çalışmanın amacı, yeni bir kavram olarak değerlendirilebilecek atletik zihinsel enerjinin ölçümü için Lu ve arkadaşları (2018) tarafından geliştirilen Atletik Zihinsel Enerji Ölçeği’nin (AZEÖ) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Çalışmaya farklı branşlarda müsabık seviyede faal (futbol, basketbol, voleybol, hentbol, çim/buz hokeyi, atletizm, judo, taekwondo, tenis, yüzme, oryantiring, wushu, bisiklet) 174’ü erkek (%60,6) (x̄yaş=22,57±3,29), 113’ü kadın (%39,4) (x̄yaş=22.25±2.82) olmak üzere toplam 287 sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Ölçek 18 madde ve 6 alt boyuttan oluşmakta, 6’lı Likert tipinde değerlendirilmektedir. Ölçeğin yapı geçerliliği için birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi ayrı ayrı incelenmiş, güvenirlik değerlendirmesi için ise iç tutarlılık katsayıları hesaplanmış, iç tutarlılığın belirlenmesi adına madde toplam test korelasyonları da incelenmiştir. Birinci düzey doğrulayıcı faktör analiz sonuçlarında elde edilen uyum iyiliği indeks değerleri, x2/sd(x2=251,392, sd=120)=2,09, RMSEA=0,062, SRMR=0,053, GFI=0,91, CFI=0,95 olarak belirlenmiştir. İkinci düzey doğrulayıcı faktör analiz sonuçlarında elde edilen uyum iyiliği indeks değerleri ise, x2/sd(x2=336,325, sd=129)=2,60, RMSEA=0,075, SRMR=0,064, GFI=0,90, CFI=0,92 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach Alpha değerlerinin, 0,78 ile 0,91 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak Atletik Zihinsel Enerji Ölçeği’nin Türkçe versiyonunun sporcular için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

atletik zihinsel enerji, spor, zihinsel enerji

Kaynakça

• Alpar, R. (2001). Spor bilimlerinde uygulamalı istatistik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Brislin, R. W. (1986). The wording and translation of research instruments. (WJ Lonner, JW Berry, Ed.) Field Methods in Educational Research. 1st ed. Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Cook, D. B., Davis, J. M. (2006). Mental energy: Defining the science. Nutrition Reviews, 64(7), 1. Retrieved from https://search.proquest.com/docview/212328562?accountid=142289
• Dammann, K. W., Bell, M., Kanter, M., Berger, A. (2013). Effects of consumption of sucromalt, a slowly digestible carbohydrate, on mental and physical energy questionnaire responses. Nutritional neuroscience. 16, 83–95. doi: 10.1179/1476830512Y.0000000034
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: theory and applications. Sage Publications.
• Hambleton, R. K., Patsula, L. (1999). Increasing the Validity of Adapted Tests: Myths to be Avoided and Guidelines For Improving Test Adaptation Practices. Journal of Applied Testing Technology, 1(1), 1- 13.
• Hu, L. T., Bentler P. M. (1999). Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1),1-55.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi. Ankara.
• Kennedy, D. O., Haskell, C. F., Wesnes, K. A., Scholey, A. B. (2004). Improved cognitive performance in human volunteers following administration of guarana (Paullinia cupana) extract: comparison and interaction with Panax ginseng. Pharmacology Biochemistry and Behavior. 79, 401–411. doi: 10.1016/j.pbb.2004.07.014
• Kennedy, D. O., Jackson, P. A., Haskell, C. F., Scholey, A. B. (2007). Modulation of cognitive performance following single doses of 120 mg Ginkgo biloba extract administered to healthy young volunteers. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental. 22, 559–566. doi: 10.1002/hup.885
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford press. New York.
• Kuan, G., Morris, T., Terry, P. (2017). Effects of music on arousal during imagery in elite shooters: a pilot study. PLoS ONE 12:e0175022. doi: 10.1371/journal.pone.0175022
• Loehr, J. E. (2005). The sport psychology handbook. S. Murhpy (Ed.), Leadership: full engagement for success(157-158). Champaign, IL: Human Kinetics
• Lykken, D. T. (2005). Mental energy. Intelligence, 33(4), S331-335. doi: 10.1016/j.intell.2005.03.005.
• Lu, F. J., Gill, D. L., Yang, C., Lee, P. F., Chiu, Y. H., Hsu, Y. W., Kuan, G. (2018). Measuring Athletic Mental Energy (AME): Instrument Development and Validation. Frontiers In Psychology, 9, 2363.
• Mohajeri, M. H., Wittwer, J., Vargas, K., Hogan, E., Holmes, A., Rogers, P. J., ... & Gibson, E. L. (2015). Chronic treatment with a tryptophan-rich protein hydrolysate improves emotional processing, mental energy levels and reaction time in middle-aged women. British Journal of Nutrition, 113(2), 350-365.
• Nideffer, R. (1985). Athletes’ guide to mental training. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Nunnally, J. C., Bernstein, I. (1994). Psychometric theory. McGraw-Hill, New York.
• O'Connor, P.,J. (2006). Mental energy: Developing a model for examining nutrition-related claims.. Nutrition Reviews, 64(7), S2-6. Retrieved from https://search.proquest.com/docview/212326955?accountid=142289
• Meydan, H.C., Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi amos uygulaması. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Schermelleh-Engel K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness of-fit Measures. Methods of Psychological Research Online. 8(2), 23-74.
• Suinn, R. (1986). Seven steps to peak performance. Hans Huber: Toronto.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Rogers, P. J., Appleton, K. M., Kessler, D., Peters, T. J., Gunnell, D., Hayward, R. C., Ness, A. R. (2008). No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomized controlled trial. British Journal of Nutrition, 99(2), 421-431.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.