EXAMINING THE RELATIONSHIP BETWEEN MENTAL TRAINING AND PERFORMANCE IN ORIENTEERING ATHLETES

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 99 - 115, 30.03.2021

Raşit Karaca , Nevin Gündüz

https://doi.org/10.33689/spormetre.719991

Cited By: 8

Öz

This research was carried out to determine the relationship between the mental training levels of the orienteering athletes and the competition performances. Research the 2018-2019 season in Turkey Orienteering Championships participating in 38 women (27.9%), 98 men (72.1%), including a total of 136 licensed orienteering athletes he participated voluntarily. In the research, scanning (descriptive) model was used as a model. ‘’ The Sport Mental Training Questionnaire (SMTQ)’’and personal information form, which was adapted to Turkish as the data collection tool, were used. In the statistical analysis of the data obtained in the study, firstly the skewness and kurtosis values for the normality test were examined and it was determined that the distribution was normal. The t-test was used to determine whether there was a difference between the inventory sub-dimensions according to the gender variable, Pearson correlation analysis to determine the relationships between the sports age variable and the inventory sub-dimensions, and simple linear regression analysis to predict long distance and speed competition grades were used. As a result of the findings obtained from the research, while there was a positive relationship between the mental training levels of the orienteering athletes and the sports age and competition performance, no significant relationship was found between the gender variable. As a result; the systematic and purposeful application of mental training in sports can positively contribute to the performance of the orienteering athletes. Instead of applying mental training skills and techniques to all athletes such as common prescription, it should be designed by considering individual differences, development levels and especially athletes who have reached abstract thinking maturity.

ORYANTİRİNG SPORCULARINDA ZİHİNSEL ANTRENMAN VE PERFORMANS İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma, oryantiring sporcularının zihinsel antrenman düzeyleri ile yarışma performansları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya 2018-2019 sezonunda Türkiye Oryantiring Şampiyonasına katılan 38’i kadın (%27,9), 98’i erkek (%72,1) olmak üzere toplam 136 lisanslı oryantiring sporcusu gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada model olarak tarama (betimsel) modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Türkçe ’ye uyarlanması Yarayan ve İlhan (2018) tarafından yapılan ‘’Sporda Zihinsel Antrenman Envanteri (SZAE)’’ ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel analizinde öncelikle normallik testi için çarpıklık basıklık değerlerine bakılmış, dağılımın normal olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkenine göre envanter alt boyutları arasında fark olup olmadığını belirlemek için t-testi, Spor yaşı değişkeni ile envanter alt boyutları arasındaki ilişkileri belirlemek için pearson korelasyon analizi ve uzun mesafe ve sürat yarışması derecelerinin yordanmasına ilişkin basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda oryantiring sporcularının zihinsel antrenman düzeyleri ile spor yaşı ve yarışma performansı arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki tespit edilmişken cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Sonuç olarak; sporda zihinsel antrenmanın sistematik ve amaçlı olarak uygulanması oryantiring yapan sporcuların performanslarına olumlu katkı sağlayabilir. Sporda zihinsel antrenman beceri ve teknikleri, ortak reçete gibi tüm sporculara uygulamak yerine, bireysel farklılar, gelişim düzeyleri ve özellikle soyut düşünebilme olgunluğuna erişmiş sporcular göz önünde bulundurularak tasarlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

ZİHİNSEL ANTRENMAN, SPOR, PERFORMANS, ORYANTİRİNG

Kaynakça

• Akman, K., Can, H. C. (2019). Oryantiring sporu yapan lise öğrencilerinin sporda güdülenme düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi . İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 12-21.
• Aksın, K. (2019). Oryantiring Terminolojisi. Ankara, Gazi Kitabevi, 2.
• Altıntaş, A., Akalan , C. (2008). Zihinsel antrenman ve yüksek performans. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 39–43.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya yayıncılık, 226.
• Anderson, D., Anshel, M. (2002). Coping with acute stress in sport: Linking athletes' coping style, coping strategies, affect, and motor performance. Anxiety, Stress And Coping, 15, 193 – 209.
• Anshel , M. (1996). Coping styles among adolescent competitive athletes. Journal of Social Psychology, 136, 311-323.
• Arıkan, A., Aladağ, E. (2019). Oryantiring dersinin beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin harita okuryazarlık becerilerine etkisi. International Journal Of Geography And Geography Education, (40) , 124-138 .
• Atakurt, E. (2018). Oryantiring sporcularının bilişsel becerilerinin sürat ve hafıza oryantiring parkur performansı üzerine etkisi. (Yükseklisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi , Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı, Bartın.
• Atakurt, E., Şahan, A., Erman, K. A. (2017). Oryantiring eğitiminin dikkat ve bellek üzerine etkisinin incelenmesi. Spormetre, 15(4), 127-134.
• Bayköse, N. (2014). Sporcularda kendinle konuşma ve imgeleme düzeyinin optimal performans duygu durumunu belirlemedeki rolü.(Yüksek Lisans Tezi ), Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Behnke , M., Tomczak , M., Kaczmarak , L., Komar , M., Gracz , Z. (2017). The sport mental training questionnarie: development and validation. Current Psychology, 37 1-13.
• Behnke, M., Tomczak, M., Kaczmarek, L. D., Gracz, J. (2019). The sport mental training questionnaire: Development and validation. Current Psychology, 38(2), 504-516.
• Brymer, E. G., Cuddihy, T., Sharma-Brymer, V. (2010). The role of nature-based experiences in the development and maintenance of wellness. Asia-Pacific Journal of Health, Sport and Physical Education,, 1, 21-27.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. 3. Baskı Ankara: Pegem Akademi.
• Cankurtaran, Z. (2020). Okçuların rekabet ortamında kullandıkları zihinsel antrenman becerilerinin sıralama atış skorlarına etkisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1) 13-29.
• Chen, J. H., Tsai, P. H., Lin, Y. C., Chen, C. K., Chen, C. Y. (2019). Mindfulness training enhances flow state and mental health among baseball players in Taiwan. Psychology Research And Behavior Management, 12, 15.
• Çelik, O. B., Güngör, N. B. (2020). The effects of the mental training skills on the prediction of the sports sciences faculty students' anxiety levels. International Journal of Eurasian Education and Culture, (9), 888-929.
• Çetinkaya, C. (2011). Beden eğitimi derslerinde yürütülen sekiz haftalık oryantiring çalışmalarının görsel reaksiyon zamanına etkisi.( Yüksek Lisans Tezi ), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Fizyolojisi Ana Bilim Dalı. İzmir
• Dave, B. H., Nandhinee, D. (2019). Imagery ability in athletes playing indoor and outdoor sport. International Journal of Physiology, Nutrition and Physical Education, SP1, 10-13.
• Demir, P., Çelebi, M. (2019). Spor bilimleri fakültesinde eğitim gören mücadele sporcularının zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2) 188-199.
• Deniz, E., Karaman, G., Bektaş, F., Yoncalık, O., Güler, V., Kılıç, A., Ateş, A. (2011). Çocuklara oryantiring eğitimi . Ankara: Ajans Yayınları, (125).
• Dereli, E., Esentürk, O., Çolakoğlu, F., İlhan, E. (2020) Oryantiring sporcularında zihinsel antrenman becerileri ile zihinsel dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. The Journal of International Social Research. 13(71), 1131-1137.
• Di Tore, P. A., Corona, F., Sibilio, M. (2015). Orienteering: spatial navigation strategies and cognitive processes. Journal of Human Sport and Exercise, 10(1), 507-514.
• Edwards, D. J., Edwards, S. D. (2012). The evaluation of a psychological skills training programme for rugby players: sport science. African Journal for Physical Health Education, 18(3), 525-534.
• Erdoğan, B. S., Gülşen, D. B. (2020). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören sporcuların zihinsel antrenman düzeylerinin belirlenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1) 219-228.
• Erdoğan, N., Zekioğlu, A., Dorak, F. (2014). Hentbol antrenörlerine göre, sporcuların performansını psikolojik yönden etkileyen faktörler nelerdir? Nitel çalışma. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 194-207.
• Fallby, J. (2003). Social support and its influence on the olimpic experience in sydney 2000. XI European Congress Of Sport Psychology . Copanhagen.
• Ferguson, H. L., Swann, C., Liddle, S. K., Vella, S. A. (2019). Investigating youth sports coaches' perceptions of their role in adolescent mental health. Journal of Applied Sport Psychology, 31(2), 235-252.
• Galan, Y., Zoriy, Y., Briskin, Y., Pityn, M. (2016). Orienteering to optimize the psychophysical wellbeing of young teens (13 to 14-year-old). Journal of physical education and sport, 16(3), 914-920.
• Gasser, B. A. (2018). Analysis of speed strategies during World Orienteering Championships. Journal Of Human Sport and Exercise, 13(2), 254-266.
• Giaccobi, P. R., Weingberg, R. S. (2000). An examination of coping in sport: Individual trait anxiety differences and situational consistency. The Sport Psychologist, 14, 42 - 62.
• Glass, C. R., Spears, C. A., Kaufman, K. A., Perskaudas, R. (2019). Mindful sport performance enhancement: Randomized controlled trial of a mental training program with collegiate athletes. Journal of Clinical Sport Psychology, 13(4), 609-628.
• Guald , D., Guinan , D., Peterson , K. (1999). Factors affecting olympic performance: Perceptions of athletes and coaches from more and less successful teams. The Sport Psychologist, 13, 371-394.
• Gürer, B., Kılınç, Z. (2019). Doğa sporları yapanların temel psikolojik ihtiyaçlarının zihinsel dayanıklılığa etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233.
• Gürer, B., Alıncak, F., Özen, G. (2019). Bir doğa turizmi olarak macera yarışlarına katılan sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi , 24(4) , 215-226.
• Gürer, B., Bektaş, F., Kural, B. (2018). Doğa sporları faaliyetlerine katılan sporcuların psikolojik performanslarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi,, 9(2), 74-85.
• Güvendi, B., Can, H. C., Türksoy Işım, A. (2020). Triatlon sporcularının zihinsel dayanıklılıklarının karar verme stilleri ile ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi , 6(1) , 146-160 .
• Güvendi, B., Türksoy, A., Güçlü, M., Konter, E. (2018). Profesyonel güreşçilerin cesaret düzeyleri ve zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences - IJSETS, 4(2) , 70-78.
• Hammermeister, J., Burton, D. (2004). Gender differences in coping with endurance sport stress: Are men from Mars and women from Venus? Journal of Sport Behavior, 27(2), 148.
• Hancock, S., McNaughton, L. (1986). Effects of fatigue on ability to process visual information by experienced orienteers. Perceptual and motor skills, 62(2), 491-498.
• Hashim, H. A., Hanafi, H., Yusuf, A. (2011). The effects of progressive muscle relaxation and autogenic relaxation on young soccer players’ mood states. Asian journal of sports medicine, 2(2), 99.
• Hatzigeorgiadis , A., Theodorakis, Y., Zourbanos, N. (2004). Self-Talk in the swimming pool: The effects of self-talk on thought content and performance on water-polo tasks. Journal Of Applıed Sport Psychology, 16(2), 138-150.
• Hatzigeorgiadis , A., Zourbanos , N., Goltsios , C., Theodorakis , Y. (2008). Investigating the functions of self-talk: the effects of motivational self-talk on self-efficacy and performance in young tennis players. The Sport Psychologist, 22, 458-471.
• Hecker, J. E., Kaczor, L. M. (1998). Application of imagery theory to sport psychology. Journal of Sport and Exercise Psychology, 10, 363-373.
• Hill, D. M., Hanton, S., Matthews, N., Fleming, S. (2010). A qualitative exploration of choking in elite golf. Journal of Clinical Sport Psychology, 4, 221-240.
• Howland , J. M. (2006). Mental skills training for coaches to help athletes focus their attention, manage arousal, and ımprove performance in sport author(s). The Journal of Education, 187(1), 49-66.
• Hug, S., Hartig, T., Hansmann, R., Seeland, K., Hornung, R. (2009). Restorative qualities of indoor and outdoor exercise settings as predictors of exercise frequency. Health, Place, 15, 971-980.
• Işık, E. B. (2005). Oryantiring sporcularında denetim odağı ile başarı ve başarısızlık arasındaki ilişkinin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• İkizler , C., Karagözoğlu, C. (1997). Sporda başarının psikolojisi. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım. (Karaca, 2020).
• Kara , Ö., Ustaoğlu Hoşver , P. (2019). Play-Off müsabakalarında yer alan kadın voleybolcuların zihinsel antrenman düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Sport Science Student Studies, 1(1), 35-42.
• Karaca, F. (2008). Oryantiring uygulamalarının ilköğretim programlarındaki fonksiyonelliği. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi , Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ankara
• Kolayiş, H., Sarı , İ., Köle , Ö. (2015). Takım sporlarıyla uğraşan kadın sporcuların imgeleme, güdülenme ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi . Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 129136.
• Kornspan, A. S. (2009). Fundamentals of sport and exercise psychology. Human Kinetics.
• Lane , A. M., Beedie, C. J., Devonport, T. J., Stanley, D. M. (2011). Instrumental emotion regulation in sport: Relationships between beliefs about emotion and emotion regulation strategies used by athletes. Scandinavian Journal of Medicine& Science in Spor, 21, e445-e451.
• Latinjak, A. T., Hardy, J., Comoutos, N., Hatzigeorgiadis, A. (2019). Nothing unfortunate about disagreements in sport self-talk research: . Reply to Van Raalte, Vincent, Dickens, and Brewer (2019). Lautenbach, F., Laborde, S. (2016). The influence of hormonal stress on performance. M. Raab, B. Lobinger, S. Hoffman, A. Pizzera, S. Laborde, Performance Psychology: Perception, Action, Cognition and Emotion (s. pp. 315-328). London: Academic Press.
• Lutz, A., Slagter, H. A., Rawlings, N. B., Francis, A. D., Greischar, L. L., Davidson, R. J. (2009). Mental training enhances attentional stability: Neural and behavioral evidence. Journal of Neuroscience, 29, 13418–13427.
• Mamassis, G., Doganis, G. (2004). The effects of a mental training program on juniors pre-competitive anxiety, self-confidence, and tennis performance. Journal of Applied Sport Psychology, 16(2), 118-137.
• McAuley, E. (1992). Self-referent thought in sport and physical activity. . In T. S. Horn (Ed.), Advances in sport psychology (p. 101–118). Human Kinetics Publishers.
• Menteş, G., Saygın, Ö. (2019). E-spor ve geleneksel spor ile uğraşan sporcuların zihinsel dayanıklılık ve bilişsel esneklik durumlarının incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences - IJSETS, 5(4) , 238-250 .
• Mesagno , C., Harvey , J. T., Janelle , C. M. (2012). Choking under pressure: The role of fear of negative evaluation . Psychology of Sport and Exercise, 13(2012) 60-68.
• Millet, G. Y., Divert, C., Divert, M., Morin, J. B. (2010). Changes in running pattern due to fatigue and cognitive load in orienteering. Journal of sports sciences, 28(2), 153-160.
• Ntoumanis , N., Biddle , S. J. (2000). Relationship of intensity and direction of competitive anxiety with coping strategies. . The Sport Psychologist, 14, 360-371.
• Öner, Ç., Cankurtaran, Z. (2020). Elit okçuların zihinsel beceri ve tekniklerinin atış performanslarını belirleyici rolü. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 2(1), 1-9.
• Paliichuk, Y., Dotsyuk, L., Kyselytsia, O., Moseychuk, Y., Martyniv, O., Yarmak, O., Galan, Y. (2018). The influence of means of orienteering on the psychophysiological state of girls aged 15-16-years. Journal of Human Sport and Exercise. , 13(2), 443-454.
• Robazza, C., Izzicupo, P., D’Amico, M. A., Ghinassi, B., Crippa, M. C., Di Cecco, V., Di Baldassarre, A. (2018). Psychophysiological responses of junior orienteers under competitive pressure. PloS one, 13(4), e0196273.
• Ryan, R. M., Weinstein, N., Brown, K. W., Mistretta, L., Gagné, M. (2010). Vitalizing effects of being outdoors and in nature. Journal of Environmental Psychology, 30, 159-168.
• Seiler, R. (1993). Psychological skills training in orienteering. Sci. J. Orienteering, 9, 60-64.
• Singh, A., Singh, T., Singh, h. (2018). Autogenic training and progressive muscle relaxation interventions: effects on mental skills of females. European Journal of Physical Education and Sport Science, 5(1), 134-141.
• Syer , J., Connolly, C. (1998). Sporcular için zihinsel antrenman rehberi, (çev. Erkan, F. U.). Ankara.: Bağırgan Yayımevi, s. 9, 11.
• Şahinler , Y., Ersoy , A. (2019). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 168-177.
• Şengör Danacıoğlu, Ç. (2018). 11 - 13 yaş grubu öğrencilerinde oryantiring eğitiminin uzamsal görselleştirme ve uzamsal kaygıya etkisinin incelenmesi. ( Yüksek Lisans Tezi ), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi , Sağlık Bilimleri Enstitüsü , Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Muğla
• Tabachnick , L. F. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
• Taş, M. Y. (2010). Oryantiring sporcuları ile sporcu olmayan bireylerin stresle başa çıkma becerileri . ( Yüksek Lisans tezi ), Gazi Üniversitesi , Sağlık Bilimleri Enstitüsü , Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı , Antrenman ve Hareket Bilimleri Bilim Dalı, Ankara.
• Thelwel, R. C., Maynard, I. W. (2003). The effects of a mental skills package on ‘repeatable good performance’ in cricketers. Psychology of sport and exercise, 4(4), 377-396.
• Thiese Kaia , E., Huddleston , S. (1999). The Use Of Psychological Skills by Female Collegiate Swimmers. Journal of Sport Behavior, 4, 602-610.
• Tomporowski, P. D., Pesce, C. (2019). Exercise, sports, and performance arts benefit cognition via a common process. Psychological Bulletin, 145(9), 929–951.
• Tuna, N. (2018). Biyolojik geri bildirimle zihinsel antrenman programının sporcuların performansına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi.) Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Unestahl , L. E. (1982). Teori och praktik (hypnosis in theory and practice ). Örebro: Veje.
• Varol , S. (2013). Oryantiring branşında büyük erkek kategorisinde elit sporcuların bazı fiziksel ve fizyolojik profillerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi ), Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Vealey , R. S. (2007). Mental skills training in sport. Handbook of Sport Psychology (s. Third Edition, pp 285-309.). In: Editors (eds.).
• Weinberg , R. S., Gould, D. (2015). Foundations of sport and exercise psychology,. Sixth Edition. Human Kinetics.
• Yarayan , Y. E., İlhan, E. L. (2018). Sporda zihinsel antrenman envanteri’nin (SZAE) uyarlama çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(4), 205-218.
• Yarayan, E., Yıldız, A. B., Gülşen, D. B. A. (2018). Examination of mental toughness levels of İndividual and team sports players at elite level according to various variables. The Journal of International Social Research, 11(57).
• Yarayan, Y. E., Ayan, S. (2018). Farklı takım sporlarında olan sporcuların imgeleme biçimlerinin incelenmesi. The Journal of International Social Research, 11(60).
• Zinnser, N., Bunker, L., Williams, J. M. (2006). Cognitive techniques for building confidence and enhancing performance. J. M. Williams içinde, Applied Sport Psychology: Personal growth to peak performance (s. (5th ed., pp. 349–381).). New York: McGraw-Hill.