ÖĞRETMEN LİDERLİK STİLİNE GÖRE ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ YATKINLIKLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 164 - 178, 30.03.2021

Vildan Akbulut Erman Öncü

https://doi.org/10.33689/spormetre.770272

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen liderlik stili ve bazı bağımsız değişkenlere göre ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 283’ü kız, 277’si erkek 560 ortaokul öğrencisi ve bu öğrencilerin beden eğitimi derslerini yürüten 2’si kadın, 8’i erkek 10 beden eğitimi öğretmeni oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak ‘Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği’ (Öncü ve ark., 2015) ve ‘Öğretmen Liderlik Stilleri Ölçeği’nin (Deniz ve Hasançebioğlu, 2003) kullanıldığı çalışmada katılımcılardan toplanan veriler; betimsel istatistikler, MANOVA ve ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarının orta seviyenin üzerinde olduğu tespit edilirken öğrencilerin beden eğitimi yatkınlıkları cinsiyet, sınıf, beden eğitimi öğretmeninin cinsiyeti ve öğretmen liderlik stili değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Araştırmadan elde edilen en göze çarpan sonuç; demokratik liderlik stiline sahip beden eğitimi öğretmenlerinin derslerini yürüttüğü öğrencilerin beden eğitimi yatkınlıklarının daha düşük olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi öğretmeni, Liderlik, Tutum, Öz-yeterlik, Ortaokul öğrencisi

Destekleyen Kurum

Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

5651

EXAMINATION OF PHYSICAL EDUCATION PREDISPOSITION OF MIDDLE SCHOOL STUDENTS ACCORDING TO TEACHER LEADERSHIP STYLE

Öz

The purpose of this research is to examine physical education predispositions of middle school students according to teacher leadership style and some demographic variables. The research group of the study consisted of 560 middle school students, 283 girls and 277 boys, and 10 physical education teachers, 2 females and 8 males. ‘The Physical Education Predisposition Scale’ (Öncü, Gürbüz, Küçük Kılıç and Keskin, 2015) and ‘The Teacher Leadership Style Scale’ (Deniz and Hasançebioğlu, 2003) were used to collect data. Descriptive statistical methods, MANOVA and ANOVA were used in the data analysis. The results of analysis indicated that physical education predispositions of the students were above the middle level. There were significant differences between physical education predispositions of the students and their gender, grade level, gender of physical education teacher and teacher leadership style. The most striking result obtained from the research is that the students whose physical education teachers who have democratic leadership style conduct their lessons have lower tendencies towards physical education.

Anahtar Kelimeler

Physical education teacher, leadership, attitude, self-efficacy, middle school student

Proje Numarası

5651

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., Orhan, F., Umay, A. (2005). Bilgisayar öğretmenleri için "bilgisayar öğretmenliği öz-yeterlik ölçeği" geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8. Aktürk, Ü., Aylaz, R. (2013). Bir ilköğretim okulundaki öğrencilerin öz-yeterlilik düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(4), 177-183.
• Aracı, İ. (2006). Öğretmenler ve öğrenciler için okullarda beden eğitimi (6. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balga, T., Antala, B., Sabová, L. (2015). Attitudes of schoolgirls towards physical and sport education. Acta Facultatis Educationis Physicae Universitatis Comenianae, 55(1), 29-38.
• Balyan, M. (2009). İlköğretim 2. kademe ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin beden eğitimi dersine yönelik tutumları, sosyal beceri ve öz-yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sporda Psiko-Sosyal Alanlar Anabilim Dalı, İzmir.
• Balyan, M., Yerlikaya Balyan, K., Kiremitçi, O. (2012). Farklı sportif etkinliklerin ilköğretim 2. kademe öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutum, sosyal beceri ve özyeterlik düzeylerine etkileri. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 196-201.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Eds.), Encyclopedia of human behavior (pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bartík, P., Kubiš, J. (2016). Attitudes of primary school pupils towards physical and sport education. European Researcher, 105(4), 208-215.
• Başar, H. (2005). Sınıf yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bernstein, E., Phillips, S. R., Silverman, S. (2011). Attitudes and perceptions of middle school students toward competitive activities in physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 30, 69-83.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Campell, N. (2012). The measurement of physical activity and self-efficacy in adolescents: Prospects, problems, and future directions. Unpublished doctoral dissertation, The University of Western Ontario, Ontario.
• Canpolat, A. M., Kazak Çatinkalp, Z. (2011). İlköğretim II. kademe öğrenci-sporcuların başarı algısı ve öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1), 14-19.
• Cengiz, R., Korucu Aytan, G., Abakay, U. (2012). Taekwondo sporcularının algıladığı liderlik özellikleri ile öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 68-78.
• Chung, M. H., Phillips, D. A. (2002). The relationship between attitude toward physical education and leisure-time exercise in high school students. Physical Educator, 59(3), 126-138.
• Collins, R. (2012). Attitudes of middle school students with disabilities toward physical education: A mixed methods examination. Unpublished doctoral dissertation, Northcentral University, Arizona.
• Colquitt, G., Walker, A., Langdon, J. L., McCollum, S., Pomazal, M. (2012). Exploring student attitudes toward physical education and implications for policy. Sport Scientific and Practical Aspects, 9(2), 5-12.
• Corder, K., Sharp, S. J., Atkin, A. J., Griffin, S. J., Jones, A. P., Ekelund, U., Van Sluijs, E. M. (2015). Change in objectively measured physical activity during the transition to adolescence. British Journal of Sports Medicine, 49, 730-736.
• Çetin, B. (2009). Yeni ilköğretim programı (2005) uygulamalarının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin öz-yeterliliklerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 130-141.
• Deniz, L., Hasançebioglu, T. (2003). Ögretmen liderlik stillerini belirlemeye yönelik bir ölçek çalısması. M.Ü. Atatürk Egitim Fakültesi Egitim Bilimleri Dergisi, 17, 55-62.
• Durukan, E. (2003). Selçuk Üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu I. ve IV. sınıf öğrencilerinin liderlik davranışlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalı, Konya. Eraslan, M. (2015). An analysis of secondary school students’ attitudes towards physical education course according to some variables. Anthropologist, 19(1), 23-29.
• Erdoğdu, M., Öçalan, M. (2010). İlköğretim 2. kademe beden eğitimi ders programının değerlendirilmesine ilişkin beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4, 151-162.
• Erhan, S. E., Tamer, K. (2009). Doğu Anadolu Bölgesi ilköğretim ve ortaöğretim okullarında beden eğitimi dersi için gereken tesis araç-gereç durumları ile öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 57-66.
• Erkuş, A. (2019). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (6. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Feltz, D. L. (1988). Self-confidence and sports performance. In K. B. Pandolf (Eds.), Exercise and sport sciences reviews (pp. 423-457). New York: MacMillan.
• Feltz, D. L., Öncü, E. (2014). Self-confidence and self-efficacy. A. G. Papaioannou and D. Hackfort (Eds.), Routledge companion to sport and exercise psychology (pp. 417-429). London: Taylor & Francis Group.
• Girgin Holoğlu, O. (2006). İlköğretim ikinci kademede öğrenim gören kız öğrencilerin beden eğitimi dersine karşı tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eğitim-Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Bursa.
• Grosclaude, M., Ziltener, J. L. (2010). Benefits of physical activity. Revue Medicale Suisse, 6(258), 1495-1498.
• Güllü, M., Arslan, C. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin liderlik stilleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 353-368.
• Hagger, M. S., Chatzisarantis, N., Biddle, S. J. H. (2001). The influence of self-efficacy and past behaviour on the physical activity intentions of young people. Journal of Sports Sciences, 19(9), 711-725.
• Hallal, P. C., Andersen, L. B., Bull, F. C., Guthold, R., Haskell, W., Ekelund, U. (2012). Global physical activity levels: Surveillance progress, pitfalls, and prospects. Lancet, 380, 247-257.
• Harsha, D. W., Berenson, G. S. (1995). The benefits of physical activity in childhood. The American Journal of the Medical Sciences, 310, 109-113.
• Hicks, M. K., Crist, R. W., Wiggins, M. S., Moode, F. M. (2001). Sex differences in grade three students' attitudes toward physical activity. Perceptual and Motor Skills, 93(1), 97-102.
• Hilland, T. A., Brown, T. D., Fairclough, S. J. (2018). The physical educatin predisposition scale: Preliminary tests of reliability and validity in Australian students. Journal of Sport Sciences, 36(4), 384-392.
• Hilland, T. A., Stratton, G., Vinson, D., Fairclough, S. (2009). The physical education predisposition scale: Preliminary development and validation. Journal of Sport Sciences, 27(14), 1555-1563.
• Hommel, K. E. (2007). The impact of a physical activity intervention on the physical activity self-efficacy of preadolescent females. Unpublished master dissertation, Clemson University, Clemson.
• Hu, H., Duan, J., Wang, G., Arao, T. (2014). Reliability and validity of a Chinese version of the students’ attitudes toward physical education scale and its related factors. Advances in Physical Education, 4, 181-189.
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi (3. bs.). İstanbul: Beta Basım.
• Jaureguy, C. D. (2013). 6th grade elementary students' attitudes toward running activities in physical education: A preliminary study. Unpublished master dissertation, California State University, Sacramento.
• Kadak, Z. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin liderlik stilleri ile sınıf yönetimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Anadolu Yakası örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kangalgil, M., Hünük, D., Demirhan, G. (2006). İlköğretim, lise ve üniversite öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumlarının karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 48-57.
• Keskin, N., Öncü, E., Küçük Kılıç, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutum ve öz-yeterlikleri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 93-107.
• Koçel, T. (1999). İşletme yöneticiliği (4. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayınları.
• Kriemlier, S., Meyer, U., Martin, E., Van Sluijs, E. M. F., Andersen, L. B., Martin, B. W. (2011). Effect of school-based interventions on physical activity and fitness in children and adolescents: a review of reviews and systematic update. British Journal of Sports Medicine, 45, 923-930.
• Krouscas, J. A. (1999). Middle school students’ attitudes toward a physical education program. Unpublished doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, Virginia.
• Kwon, H. H., Pyun, D. Y., Kim, M. (2010). Perceived leadership behavior of physical education teacher-coaches: When they teach vs. when they coach. Journal of Teaching in Physical Education, 29, 131-145.
• Lazarević, D., Orlić, A., Lazarević, B., Radisavljević Janić, S. (2015). Attitudes of early adolescent age students towards physical education. Physical Culture, 69(2), 88-98.
• Luke, M. D., Cope, L. D. (1994). Student attitudes toward teacher behavior and program content in school physical education. Physical Educator, 51(2), 57-66.
• Manley, D. (2008). Self-efficacy, physical activity, and aerobic fitness in middle school children: Examination of a pedometer intervention program. Unpublished doctoral dissertation, The University of Tennessee, Knoxville.
• Nachmias, C. F., Nachmias, D. (1996). Research methods in the social sciences (5th ed.). New York: St. Martin's Press. Ojeme, E. O. (1988). Perceived and actual role of secondary school physical educators. Journal of Teaching in Physical Education, 8(1), 33-45.
• Ortega, F. B., Konstabel, K., Pasquali, E., Ruiz, J. R., Hurtig-Wennlöf, A., Mäestu, J., Löf, M., Harro, J., Bellocco, R., Labayen, I., Veidebaum, T., Siöström, M. (2013). Objectively measured physical activity and sedentary time during childhood, adolescence and young adulthood: A cohort study. PloS one, 8(4), 1-8.
• Öncü, E., Güven Ö. (2011). Ana-babaların çocuklarının beden eğitimi dersi katılımına yönelik tutumları. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2(2), 28-37.
• Öncü, E., Gürbüz, B., Küçük Kılıç, S., Keskin, N. (2015, June). Psychometric properties of the Turkish version of the physical education predisposition scale. Paper presented at ERPA International Health and Sports Science Education Congress, Athens, Greece.
• Özer, D., Aktop, A. (2003). İlköğretim öğrencileri için hazırlanmış bir beden eğitimi dersi tutum ölçeğinin adaptasyonu. Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 67-82.
• Özmutlu, İ., Sivrikaya, A. H., Gürkan, A. C., Dalkılıç, M. (2013). An investigation into secondary school students’ attitudes towards physical education and sports lessons (The example of Kars province). International Journal of Academic Research, 5(3), 52-57.
• Özyalvaç, N. T. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi (Konya Anadolu Lisesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Konya.
• Pajares, F. M. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 42, 307-332.
• Ramsey, V. (2012). Urban middle school African American girls’ attitudes toward physical education and out-of-school physical activity levels. Unpublished doctoral dissertation, Columbia University, New York.
• Rowe, D. A., Raedeke, T. D., Wiersma, L. D., Mahar, M. T. (2007). Investigating the youth physical activity promotion model: Internal structure and external validity evidence for a potential measurement model. Pediatric Exercise Science, 19, 420-435.
• Seçgel, N. (2005). Müzik öğretmenlerinin liderlik stilleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim (22. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Siedentop, D. (2001). Introduction to physical education, fitness, and sport (4th Ed.). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company.
• Subramaniam, P. R., Silverman, S. (2007). Middle school students’ attitudes toward physical education. Teaching and Teacher Education, 23(5), 602-611.
• Subraminam, P. R., Silverman, S. (2000). Validation of scores from an instrument assessing student attitude toward physical education. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 4(1), 29-43.
• Sullivan, S. C. (2003). Perceptions of seventh-and eighth-grade girls toward coeducational physical education classes in five middle schools in East Tennessee. Unpublished doctoral dissertation, East Tennessee State University, East Tennessee.
• Sürücü, A. (2009). Eğitim psikolojisine giriş. N. Aral ve T. Duman (Ed.), Eğitim Psikolojisi içinde (s. 17-30). İstanbul: Kriter Yayınları.
• Şengül, Y. (2016). Sınıf düzeylerine göre ortaokul ve lise öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Trabzon.
• Taşğın, Ö., Tekin, M. (2009). Çeşitli değişkenlere göre ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin tutum ve görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 457-466.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Terzi, A. R. (2002). Sınıf yönetimi açısından etkili öğretmen davranışları. Milli Eğitim Dergisi, 155, 162-169.
• Welk, G. J. (1999). The youth physical activity promotion model: A conceptual bridge between theory and practice. Quest, 51, 5-23.
• Yaylacı, F. (2012). İlköğretim okullarında “Nasıl bir beden eğitimi dersi istiyorum?”. Milli Eğitim, 195, 194-210.