ANALYSIS OF TURKISH FAIR PLAY AWARDS IN TERMS OF FORMAL AND INFORMAL BEHAVIORS

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 3, 116 - 135, 30.09.2021

Gülfem Sezen Balçıkanlı Bekir Çar

https://doi.org/10.33689/spormetre.872206

Cited By: 2

Öz

Fair play manifests itself in behaviors such as cooperation in sports, providing equal opportunities, respect, and honesty. The aim in sports is to play the game according to the rules and the main thing is to adhere to both the written and unwritten rules of the game. At this point, the formal and informal aspects of fair play come into the fore. While formal fair play is based on behaviors in accordance with the written rules of the game, informal fair play relates to behaviors in line with the unwritten rules of the game, that is, traditions, customs, and social norms. While it is observed that behaviors suitable for formal fair play are gradually decreasing in today's sports, the understanding of informal fair play is almost nonexistent. Increasing undesirable behaviors in the sports environment, unfortunately, creates problems in the social sense. The aim of the study is to examine formal and informal fair play behaviors. In line with this purpose, the behaviors the Fair Play Commission, the sole organization responsible for assessing and awarding the formal and informal behaviors in Turkey, have found worthy of reward from past to present were examined. Additionally, it was determined in which direction the predominance was in branches and formal-informal behaviors, and in this context, behaviors were divided into categories and the category in which the density was evaluated. Fair play awards in Turkey have been given by the Fair Play Commission, incorporated in the Turkish Olympic Committee since 1981. In this study, it was determined that 36 (24%) of the 159 awards given in the branch of "sportive behavior" between 1982 and 2019 were given in accordance with formal fair play behaviors and 123 awards (76%) were given in accordance with informal fair play behavior, and these behaviors were examined from categories such as respect for the opponent, obeying the rules, helping the referee, being a model, responsibility and helping each other.

Anahtar Kelimeler

Turkish fair play council, fair play, formal fair play, informal fair play

TÜRKİYE FAIR PLAY ÖDÜLLERİNİN FORMAL VE İNFORMAL FAIR PLAY DAVRANIŞLARI ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Öz

Fair play; sporda yardımlaşma, fırsat eşitliğini sağlama, saygı, dürüstlük gibi davranışlarda kendini göstermektedir. Sporda amaç oyunu kurallarına göre oynamaktır ve esas olan oyunun hem yazılı hem de yazılı olmayan kurallarına bağlı kalmaktır. Buradan karşımıza fair playin formal ve informal yönü çıkmaktadır. Formal fair play, oyunun kendine ait yazılı kurallarına uygun davranışı esas alırken; informal fair play de oyunun yazılı olmayan kurallarına yani gelenekler, görenekler, toplumsal normlara uygun davranışları esas alır. Günümüz spor anlayışında formal fair playe uygun davranışların git gide azaldığı gözlemlenirken; informal fair play anlayışının ise neredeyse hiç yok denecek kadar seyrek olması bunun yerine ise spor ortamında istenmeyen davranışların artması ne yazık ki toplumsal anlamda da sorun yaratmaktadır. Çalışmanın amacı, formal ve informal fair playe yönelik davranışların incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda; ülkemizde spor ortamında karşılaşılan formal ve informal fair play davranışlarını değerlendirme ve ödüllendirmeden sorumlu tek resmi organizasyon olan Türkiye Fair Play Konseyi’nin ödüle değer bulduğu davranışları geçmişten günümüze incelenmiş; branşlarda ve formal-informal davranışlarda ağırlığın hangi yönde olduğu belirlenmiş ayrıca bu kapsamda davranışlar kategorilere ayrılarak yoğunluğun hangi kategoride olduğu değerlendirilmiştir. Türkiye’de fair play ödülleri 1981 yılından itibaren Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) çatısı altında yer alan Türkiye Fair Play Konseyi tarafından verilmektedir. Bu araştırmada TMOK tarafından “sportif davranış” dalında 1982–2019 yılları arasında verilen 159 ödülden 36 tanesinin (%24) formal fair play davranışlarına uygun, 123 ödülün ise (%76) informal fair play davranışına uygun olarak verildiği tespit edilerek bu davranışlar rakibe saygı, kurallara uyma, hakeme yardım, model olma, sorumluluk ve yardımlaşma-dayanışma gibi kategorilerde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye fair play konseyi, fair play, formal fair play, informal fair play

Kaynakça

• Ateşoğlu, M. (Çev.). (1974). Sporda Erdemlik: Fair Play. Ankara: GSB.
• Bredemeier B. J, Shields D. L. (1986). Moral growth among athletes and nonathletes: A comparative analysis. The Journal of Genetic Psychology, 147(1), 7-18.
• Erdem, S. (1995). Olimpizm ve sporun en önemli unsuru Fair Play. Olimpiyat Dünyası Dergisi, (1), 37-40.
• Erdem, S. (1999). 1998 Fair Play ödülleri, Olimpiyat Dünyası Dergisi, 14, 20-25.
• Erdem, S. (2000). Kudüs’deki kongre iptal edildi, 6.genel kurul Şubat’ta Paris’de. Olimpiyat Dünyası Dergisi, (19), 35- 42.
• Erdem, S. (2002). EFPM 2004 Genel Kuruluna Türkiye’de aday. Olimpiyat Dünyası Dergisi, (24), 28-30.
• Goncalves, C. (1997). Avrupa fair play birliğinin genel kurulu Portekiz’de yapıldı. Olimpiyat Dünyası Dergisi, 8, 37-39.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, teknikler ve ilkeler (27. Baskı), Ankara: Nobel.
• Loland, S. (2002). Fair Play in Sport: A Moral Norm System. London: Routledge.
• Miller, R. F., Jarman, B.O. (1988). Moral ethical character development—views from past leaders. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 59(6), 72-78.
• Sezen-Balçıkanlı, G. (2014). Fair Play in professional sports: sportspersonship orientations of futsal players. FairPlay, Revista de Filosofia, Ética y Derecho del Deporte, 2(1), 33-49.
• Sezen-Balçıkanlı, G. (2017). Yarışma sporlarının ahlaksal amacı. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 47-51.
• Sezen-Balçıkanlı, G., Sezen, M. (2017). Professional sports and empathy: relationship between professional futsal players’ tendency toward empathy and fouls. Physical Culture and Sport. Studies and Research, 73(1), 27-35.
• Sezen-Balcıkanlı, G., Sezen, M. (2019). The relationship between empathy and antisocial-prosocial behaviours in youth field hockey players. International Journal of Learning and Change, 11(1), 57-65.
• Sezen-Balçıkanlı, G., Gülşen, K., Yıldıran, İ. (2017). Kadın futbolcularda sportmenlik yönelimi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(1-4), 1-9.
• Sezen, G., Yıldıran, İ. (2003). Profesyonel ve amatör futbolcuların fair play anlayışları. İ. Yıldıran, P. Doğan, E. E. Erturan (Eds.). Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi (10-11 Ekim 2003, Ankara s.13-20) Bildiriler Kitabı. Ankara: Sim Matbaacılık.
• Sezen, G., Yıldıran, İ. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda Fair Play’ e ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarının incelenmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2(1), 14-22.
• Sezen-Balçıkanlı, G., Yıldıran, İ. (2011). Profesyonel Futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(2), 49-56.
• Sezen-Balçıkanlı, G., Yıldıran, İ. (2012). Sportspersonship orientation and empathy: A study of professional football players. Journal of Physical Education and Sport, 12(1), 18-24.
• Şinoforoğlu, T., Sezen-Balçıkanlı, G. (2020). Sportspersonship coaching behaviours from youth athletes’ perspective. Journal on Educational Psychology 13(4), 25-33.
• TMOK. (1997). TMOK tarihi, İstanbul: TMOK Yayınları.
• TMOK. (2002). 1999-2001 faaliyet raporu. İstanbul: TMOK Yayınları.
• TMOK(Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi). (2021). Türkiye Fair Play Ödülleri. http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair Play: Kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16
• Yıldıran, İ., Sezen-Balçıkanlı, G. (2020). Fair Play Eğitimi 1. C. Koca (Ed.). Sporda Psiko-Sosyal Alanlar 1. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.