THE EXAMINATION OF THE EFFECT OF SELF-EFFICACY PERCEPTIONS AND STRESSORS OF FOOTBALL REFEREES ON THEIR JOB PERFORMANCE

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 4, 157 - 169, 30.12.2021

Erdem Demirtaş Kadir Yıldız

https://doi.org/10.33689/spormetre.939240

Öz

The aim of the current study is to examine if self-efficacy perceptions and stressors of football referees have an effect on their job performance. In the current study, descriptive and correlational survey model of quantitative method was used. The study group of the study consists of totally 255 active football referees. As data collection tool, demographic information form developed by the researcher, “Referee Self-Efficacy Scale” adapted into Turkish with reliability and validity study by Karaçam and Pulur (2017), and “Stress Resources of Football Referees Scale” and “Referee Job Performance Scale” developed by Koca and Yıldız (2018) were used. In the data analysis, Independent T test and Pearson correlation analysis were used for the values displaying normal distribution whereas Kruskal Wallis H test was preferred for the ones that do not display normal distribution. As a result of the obtained findings, it is determined that the physical efficacy, game knowledge, decision-making, pressure and communication subscales of referee self-efficacy sale have a positive and medium level significant correlation with the co-dependent variable which is referee job performance. The external factors, social factors and individual factors subscales of referee stressors scale have a positive and medium level significant correlation with co-dependent variable which is referee job performance. It is seen that external factors, social factors and individual factors subscales affect referee job performance significantly. These results show that if the self-efficacy of football referees is high, their job performance is positively affected; and in case the referee stressors are decreased, their job performances can increase.

Anahtar Kelimeler

Referee decisions, self-efficacy belief, football, stress factors, job performance

FUTBOL HAKEMLERİNİN ÖZYETERLİLİK ALGILARI VE STRES FAKTÖRLERİNİN İŞ PERFORMANSLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Araştırmanın amacı, futbol hakemlerinin özyeterlilik algıları ve stres faktörlerinin iş performansı üzerine etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, İzmir ilinde aktif olarak görev alan ve amaçlı örneklem yoluyla belirlenen toplam 255 aktif futbol hakeminden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, Karaçam ve Pulur (2017) tarafından Türkçe geçerlilik ve güvenirliği çalışması yapılmış olan Hakem Öz Yeterlik Ölçeği ile Koca ve Yıldız (2018) tarafından geliştirilen Futbol Hakemlerini Strese İten Faktörler Ölçeği ve Futbol Hakemleri İş Performansı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde normal dağılım gösteren değerler için Independent T testi, Pearson korelasyon analizi; normal dağılım göstermeyen veriler için ise Kruskal Wallis H testi tercih edilmiştir. Ayrıca Regresyon testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda hakem öz yeterlik ölçeği alt boyutları fiziksel yeterlilik, oyun bilgisi, karar verme, baskı ve iletişim değişkenlerinin; birlikte bağımlı değişken olan hakem iş performansı ile pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Futbol hakemlerini strese iten faktörler ölçeği alt boyutları dışsal faktörler, sosyal faktörler ve kişisel faktörler değişkenlerinin; birlikte bağımlı değişken olan futbol hakemleri iş performansı ölçeği ortalaması ile pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Dışsal faktörler, sosyal faktörler ve kişisel faktörler alt boyutlarının hakem iş performansını anlamlı şekilde etkilediği görülmüştür. Bu sonuçlar, futbol hakemlerinin özyeterliliklerinin yüksek olmasının iş performanslarını olumlu etkileyebileceğini, hakem stres faktörlerinin azaltılması halinde ise yine iş performansının yükselebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hakem kararları, hakem, öz yeterlilik algısı, futbol, stres, stres faktörleri, performans, iş performansı

Kaynakça

• Aksoy, V., Diken, I. H. (2009). Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 709-720.
• Alonso-Arbiol, I., Falcó, F., López, M., Ordaz, B., Ramírez, A. (2005). Development of a questionnaire for the assessment of sources of stress ın spanish soccer referees. Ansiedad Y Estrés, 11(2-3), 175-188.
• Aragão E Pina, J., Passos, A. M., Carvalho, H., Travis Maynard, M. (2019). To be or not to be an excellent football referee: Different experts’ viewpoints. Journal Of Sports Sciences, 37(6), 692-700. Doi: 10.1080/02640414.2018.1522940.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs Prentice Hall.
• Baştuğ, G., Duman, S., Akçakoyun, F., Karadeniz, F. (2016). Futbol hakemlerinde; stres, özgüven, karar verme. Journal Of Human Sciences, 13(3), 5399-5406.
• Boyer, S., Rix-Lièvre, G., Récopé, M. (2015). L’arbitrage de haut niveau, une affaire d’équipe. Movement & Sport Sciences-Science & Motricité, (87), 91-101. Doi: 10.1051/Sm/2014014.
• Çakmak, M. T. (2011). Faal futbol hakemlerinin stres kaynaklarının tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Spor Yönetim Bilimleri Programı, Ankara.
• Durmaz, Ş., ve Ören, K. (2017). Öz yeterlilik ve özgüvenin işgücü ve istihdama etkisine bir bakış. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 109-120.
• Gaoua, N., De Oliveira, R. F., & Hunter, S. (2017). Perception, action, and cognition of football referees ın extreme temperatures: Impact on decision performance. Frontiers In Psychology, 8, 1479. Doi: 10.3389/Fpsyg.2017.01479.
• Garcés De Los Fayos, E. J., Elbal, P. C., & Reyes, S. (1999). Burnout en árbitros de fútbol. Psicología De La Actividad Física Y Del Deporte. Áreas De İnvestigación Y Aplicación, 628-633.
• Guillén, F., Feltz, D. L. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Frontiers In Psychology, 2(25),1-5. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00025
• Güler, M., Köksal, O., Çetin, F. (2020). Ototelik kişilik, öz-yeterliliğin bireysel performans üzerindeki etkisinde fark yaratır mı?. İzmir İktisat Dergisi, 35(2), 271-283. https://doi.org/10.24988/ije.202035205
• Güllü, S., Yıldız, S. M. (2019). Stres kaynaklarının futbol hakemlerinin performansına etkisinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 146-155. Doi: https://doi.org/10.33689/Spormetre.486723.
• Jacobs, K., Hellman, M., Wuest, E., Markowitz, J. (2013). Job Performance. In: Gellman M.D., Turner J.R. (Eds) Encyclopedia Of Behavioral Medicine, New York, NY: Springer. Judge, T. A., Jackson, C. L., Shaw, J. C., Scott, B. A., Rich, B. L. (2007). Self-efficacy and work-related performance: The integral role of individual differences. Journal Of Applied Psychology, 92(1), 107-127. DOI: 10.1037/0021-9010.92.1.107
• Karacam, A., Adiguzel, N. S. (2019). Examining the relationship between referee performance and self-efficacy. European Journal Of Educational Research, 8(1), 377-382. doi: 10.12973/eu-jer.8.1.377
• Karaçam, A., Pulur, A. (2017). Hakem Öz Yeterlik Ölçeği’nin (HÖYÖ) Türkçeye uyarlama çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 118-128.
• Kılıç, O. (2019). Futbol hakemlerinin stres kaynaklarının tespiti. Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koca, S., Yıldız, S. M. (2018). Futbol hakemlerini strese iten faktörler, iş tatmini ve iş performansı ilişkisinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 195-207. Doi: https://doi.org/10.25307/jssr.334624
• Koçak, Ç. V. (2019). Voleybol hakemlerinin hakem öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 33-40. https://doi.org/10.33689/spormetre.552892
• Myers, N. D., Feltz, D. L., Guillén, F., Dithurbide, L. (2012). Development of, and initial validity evidence for, the Referee Self-Efficacy Scale: A multistudy report. Journal of sport and Exercise Psychology, 34(6), 737-765. https://doi.org/10.1123/jsep.34.6.737
• Nazarudin, M. N., Noordin, H., Suppiah, P. K., Abdullah, M. R., Fauzee, M. S. O., Abdullah, N. M. (2014). Psychological skills assessment and referee rugby sevens performance. Jurnal Pemikir Pendidikan, 5, 165-184.
• Orpen, C. (1995). Self-efficacy beliefs and job performance among black managers in south africa. Psychological Reports, 76(2), 649-650. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.649
• Orta, L. (2000). Dünya’da ve Türkiye’de futbol hakemliğinin başlangıcı ve gelişimi semineri. On Sekiz Mart Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, Çanakkale.
• Özdayı, N., Uğurlu, M. F. (2015). Futbol hakemlerinin duygusal zekâ ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 31-39. DOI: 10.18826/ijsets.08326
• Özmaden, M., Yıldız, Y., Ekici, S., Dohman, Z. (2016). Sporun üniversite öğrencilerinde mutluluk düzeyine etkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. ERPA International Congresses On Education, Sarajevo/Herzegovina, 328-333.
• Pugh, D. (1991). Organizational Behaviour. London: Prentice Hall International.
• Sayım, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma ve tez yazım yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Sezgin, E. E., Düşükcan, M. (2020). Hemşirelerin öz yeterlilik inanç düzeylerinin performansları üzerindeki etkisi: Elazığ ili örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1689-1702.
• Sivrikaya, K. (2019). The effects of recreative activities on adjustment levels of young people. Asian Journal Of Education And Training, 5(1), 25-30. Doi: 10.20448/Journal.522.2019.51.25.30.
• Sunay, H. (1992). Ankara bölgesi futbol hakemlerinin hakemliğe yönelmelerine etki eden motivasyonel etkenler üzerine bir araştırma. Futbol Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 18-23.
• Tekgöz, Ü. (2011). Futbol hakemlerinin iş stresi, iş tatmini ve yaşam tatmin düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi: 3. Bölge hakemleri üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Tojjari, F., Esmaeili, M. R., Bavandpour, R. (2013). The effect of self-efficacy on job satisfaction of sport referees. European Journal Of Experimental Biology, 3(2), 219-225.