ULUSLARARASI KURULUŞLARDA SPORUN ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 2, 154 - 169, 30.06.2022

Çiğdem Şahanlı Gökduman , Cenk Temel , Ender Akyol

https://doi.org/10.33689/spormetre.1020697

Öz

Geleneksel ulus devlet yaklaşımının sorgulanması ve ulus devletlerin, küresel sorunların çözümünde yer yer yetersiz kalması sonucu toplumların/ülkelerin hak ve çıkarlarının korunmasını sağlamak amacıyla uluslararası kuruluşlar kurulmuştur. Bu kuruluşlar, küreselleşen dünyadaki gelişmelerden etkilenip, aynı zamanda bu gelişmeleri etkileyerek toplumlara, dolayısıyla da ülkelere yön vermeye çalışmaktadırlar. Bu çalışmada; Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Avrupa Birliği, Güneydoğu Asya Ulusları Birliği, Şangay İşbirliği Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Afrika Birliği’nin kuruluş amaçları doğrultusunda sporu kullanım biçimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniğinden yararlanılmış, literatür taraması yapıldıktan sonra ilgili kuruluşların resmi web siteleri kuruluşların politik yaklaşımları açısından detaylı olarak incelenmiştir. Sonuç olarak sporun Dünya Sağlık Örgütü tarafından sağlıklı bir dünya inşa etmek, UNESCO ve UNICEF tarafından eğitime erişim imkânı sunmak, Avrupa Birliği tarafından bütüncül bir Avrupa oluşturmak için bir politika aracı olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Güneydoğu Asya Uluslar Birliği, insanlar arası bağları geliştirerek güçlü tutmak ve bölgesindeki halklarla dayanışmayı sağlamak, Şangay İşbirliği Örgütü ise spor yoluyla “Şangay Ruhu”na bağlılığın ve üye ülkelerin halkları arasındaki sosyal uyumun sağlanması amacıyla spora ilişkin politikalar üretmektedirler. İslam İşbirliği Teşkilatı, spor organizasyonlarından yararlanarak uluslararası, kıtasal ve bölgesel düzeyde Müslüman toplumların işbirliğinin geliştirilmesi ve ayrıca bir kültür taşıyıcısı olarak sporu kullanırken, Afrika Birliği ise sömürgeleştirme ve ırk ayrımcılığını önlemek, öte yandan kıtanın kalkınması ve barış için sporu bir araç olarak kullanmaktadır. Sonuç olarak araştırmada incelenen uluslararası kuruluşların her birinin, kendi kuruluş amaçlarına ulaşmak amacıyla sosyo-ekonomik ve politik farklı uygulamalar biçiminde sporu bir araç olarak kullandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası kuruluşlar, spor, politika

Kaynakça

• Altundağ, Z. (2016). Geçmişten Günümüze Şanghay İşbirliği Örgütü. Avrasya Etütleri, 49(1), 99-124.
• Arslan, I. (2015). 21. Yüzyılda Afrika-Avrupa Birliği İlişkileri: İki Birlik, Tek Vizyon. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 23(1), 109
• Ateş, D. (2012). Uluslararası örgütler, Bursa: Dora Yayınları.
• Baharçı̇çek, A. (2007). Uluslararası Kuruluşların İşlevleri, 38.ICANAS (International Congress of Asian and North African Studies), 1, 229-242.
• Belém Lopes, D. (2016). Polyarchies, competitive oligarchies or inclusive hegemonies? A comparison of 23 global intergovernmental organizations based on Robert Dahl’s political theory. Cambridge Review of International Affairs, 29(4), 1233-1258. DOI: 10.1080/09557571.2016.1166480
• Beyers, J. (2010). Conceptual and methodological challenges in the study of European socialization, Journal of European Public Policy, 17(6), 909-920, DOI: 10.1080/13501763.2010.487004
• Blokker, N. (2016). On the Nature and Future of Partnerships in the Practice of International Organizations. International Organizations Law Review, 13(1), 2136. doi:10.1163/15723747-01301002
• Boehmer, Charles, Erik Gartzke, Timothy Nordstrom (2004). Do intergovernmental organizations promote peace? World Politics, 57(1), 1-38.
• Bousfield D., Montsion, J. M. (2012). Transforming an international organization: norm confusion and the International Olympic Committee, Sport in Society, 15 (6), 823-838, DOI: 10.1080/17430437.2012.708284
• Carrard, F. (2011). Sports and politics on the international scene. Rivista Di Studi Politici Internazionali, 78 (1), 309, 25 -32.
• Chanda, N. (2009). Küreselleşmenin Sıradışı Öyküsü (Çev. Dilek Cenkçiler). ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Dedeoğlu, B. (2011). Uluslararası örgütlerin farklı sınıflandırılma biçimleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 49(0), 15-30.
• Diamond, J. (1997). Tüfek, Mikrop ve Çelik (Çev. Ülker İnce). Tübitak Yayınları
• Drayton, W. (2006). Integrating social entrepreneurs into the "health for all" formula. Bulletin of the World Health Organization, 84(8), 591-591. http://dx.doi.org/10.2471/blt.06.033928
• Dubinsky, Y. (2019). From soft power to sports diplomacy: a theoretical and conceptual discussion. Place Brand Public Dipl., 15, 156–164. https://doi.org/10.1057/s41254-019-00116-8
• Eren, E. (2017). Şangay İşbirliği Örgütü ve Türk Dış Politikasında Gelecek Perspektifi. Strategic Public Management Journal, 3(5) , 77-94 . DOI: 10.25069/spmj.305263
• Gartzke, Erik, Quan Li, Charles Boehmer (2001). Investing in the peace: Economic interdependence and international conflict. International Organization, 55(2), 391-438.
• Giulianotti, R. (2004). Human rights, globalization and sentimental education: The case of sport, Sport in Society, 7(3), 355-369, DOI: 10.1080/1743043042000291686
• Giulianotti R. (2011) Sport, peacemaking and conflict resolution: a contextual analysis and modelling of the sport, development and peace sector, Ethnic and Racial Studies, 34(2), 207-228, DOI: 10.1080/01419870.2010.522245
• Greenhill, B. (2020). How can international organizations shape public opinion? analysis of a pair of survey- based experiments. The Review of International Organizations, 15, 165–188. https://doi.org/10.1007/s11558-018-9325-4
• Hoyos, A., Angel-Urdinola, D. F. (2018). Assessing international organizations’ support to social enterprise. Development Policy Review. doi:10.1111/dpr.12378
• İnci, H. (2011). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’de yerel yönetimlerin spora katkıları ve spor politikalarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Kutlu, E. (2021). İkili Anlaşmadan Bölgesel İşbirliğine: Şangay İşbirliği Örgütü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(3), 533-553. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/64362/937221
• Lau, N., M. K., Trengrouse, P. (2004). The Corporate Social Responsibility of Sports Organizations. International Center for Sports Studies, International Master (MA) in Management, Law and Humanities of Sports.
• Nye, J.S. (2004). Soft power: The means to success in world politics. New York: Public affairs.
• Oestreich, J. (2012). International organizations as self-directed actors. A framework for analysis. Abingdon: Routledge. doi:10.4324/9780203123782.
• Öztürk, M. B. E. (2018). Türkiye ve dünya ticareti içerisinde islam işbirliği teşkilatı’nın yeri ve önemi. Sakarya İktisat Dergisi, 7(3), 40-53.
• Panke, D. (2020). States in international organizations: Promoting regional positions in international politics? International Journal: Canada’s Journal of Global Policy Analysis, 002070202096526. doi:10.1177/0020702020965267
• Park, S. (2005). Norm diffusion within international organizations: a case study of the World Bank. J Int. Relat. Dev. 8, 111–141. https://doi.org/10.1057/palgrave.jird.1800051
• Ritchie, B. W., Adair, D. (Eds.). (2004). Sport tourism: Interrelationships, impacts and issues (Vol. 14). Channel View Publications.
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya (Çev. Melih Pekdemir). Ayrıntı Yayınları.
• Scambler, G. (2005). Sport and society: History, power and culture. McGraw-Hill Education 2005, (UK).
• Schimmelfennig, F. (2000). International socialization in the new Europe: Rational action in an institutional environment, European Journal of International Relations, 6 (1), 109-139.
• Temiz, S., Aydoğdu, E. T. (2019). ASEAN ve Türkiye ilişkilerine bir bakış: Güneydoğu Asya'nın yükselen birliği olarak ASEAN. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19).
• Uslu, N. (2018). İslam işbirliği teşkilatı ve çatışmaların çözümü. Avrasya Etütleri, 54(2), 27-67.
• www.unhcr.org/tr/28629-uefa-ve-unhcr-multecileri-desteklemek-icin-isbirligi-yapiyor.html (Erişim Tarihi: 12.06.2021)