BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLERİ İÇİN ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLERLE İLGİLİ MESLEKİ YETERLİK ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 3, 38 - 54, 30.09.2022

Emine Büşra Yılmaz Sevim Akşit Yunus Arslan

https://doi.org/10.33689/spormetre.1056931

Öz

Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yeterliklerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek ve geliştirilen ölçeğin güvenirlik ile geçerlilik çalışmalarını yapmaktır. İlgili literatürde yer alan mevcut ölçek geliştirme aşamaları dikkate alınarak madde havuzu oluşturulmuş, uzman görüşleri alınmış, kapsam geçerliği sağlanmış, deneme ölçeği oluşturulmuş, birinci örneklem grubundan veriler toplanmış, açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmış, ölçek yeniden düzenlendikten sonra ikinci örneklem grubundan veriler toplanmış ve doğrulayıcı faktör analizleri (DFA) yapılmıştır. Araştırmaya, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin farklı yerlerinde çalışan beden eğitimi ve spor öğretmenleri dahil edilmiştir. Araştırma sürecinde iki farklı araştırma grubuyla çalışılmıştır. AFA için 165 (81 kadın, 89 erkek), DFA için 101 (34 kadın, 67 erkek) beden eğitimi ve spor öğretmeninden veriler toplanmıştır. Sonuçlara göre, uyum indeksleri değerlerinin NFI=0.92, NNFI=0.94, GFI=0.94, AGFI=0.87, IFI=0.94, CFI=0.94, RFI=0.91 şeklinde sıralandığı görülmüştür. RMSEA değeri 0.051, SRMR değerinin 0.044, RMR değerinin ise 0.046 olduğu bulunmuştur. Cronbach alfa katsayısı α= 0.97 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlara göre Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri için Özel Gereksinimli Öğrencilerle İlgili Mesleki Yeterlik Ölçeği’nin 29 maddelik, tek faktörlü, geçerli ve güvenilir ölçme aracı olarak kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli öğrenciler, mesleki yeterlik, ölçek geliştirme, kapsayıcı beden eğitimi ve spor

DEVELOPMENT OF THE PROFESSIONAL COMPETENCY SCALE ABOUT STUDENTS WITH SPECIAL NEEDS FOR PHYSICAL EDUCATION AND SPORT TEACHERS

Öz

The aim of this study was to develop a scale to determine the competencies of physical education and sports teachers regarding the education of students with special needs and to carry out the reliability and validity studies of the developed scale. In this study, as a method, an item pool was created by taking into account the existing scale development stages in the literature, expert opinions were obtained, content validity was ensured, a trial scale was created, data were collected from the first sample group, exploratory factor analysis (EFA) was performed, and after the scale was rearranged, the second sample group was selected, data were collected and confirmatory factor analyzes (CFA) were performed. Physical education and sports teachers working in different parts of Turkey in the 2020-2021 academic year were included in the research. During the research process, two different study groups were included. Data were collected from 165 (81 women, 89 men) physical education and sports teachers for EFA; and 101 (34 women, 67 men) for CFA. As a result, fit indices were as the following: NFI=0.92, NNFI=0.94, GFI=0.94, AGFI=0.87, IFI=0.94, CFI=0.94, RFI=0.91, RMSEA=0.051, SRMR=0.044, and RMR=0.046. Cronbach’s alpha coefficient was 0.97. These results suggest that the one factor and 29-item Professional Competency Scale About Students with Special Needs for Physical Education and Sport Teachers is a valid and reliable instrument.

Anahtar Kelimeler

Students with special needs, professional competence, scale development, inclusive physical education

Kaynakça

• Alves, M. L. T., Storch, J. A., Harnisch, G. S., Strapasson, A. M., Furtado, O. L. P. C., Lieberman, L. J., Duarte E. (2017). Physical education classes and inclusion of children with disability: brazilian teachers’ perspectives. Movimento, 23(4), 1229–1244.
• Amirhandeh, E. H. Y., Gürsel, F. T. D. (2011). Kaynaştırma Sınıfları Beden eğitimi ve spor Derslerinde Zihinsel Yetersizlikleri Olan Öğrencilerle Çalışan Sınıf Öğretmenlerine Yönelik Rehber Kitap Hazırlama, Yayınlanmmaış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden eğitimi ve spor Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Ammah, J. O., Hodge, S. R. (2005). Secondary physical education teachers’ beliefs and practices in teaching students with severe disabilities: a descriptive analysis. The High School Journal, 89(2), 40–54.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191–215.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company
• Bayar, A., Özaşkin, A. G., Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeği'nin türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(3).
• Block, M. E., Obrusnikova, I. (2007). Inclusion in Physical Education: A Review of the Literature from 1995–2005.” Adapted Physical Activity Quarterly, 24(2), 103–124.
• Bredahl, A. M. (2013). Sitting and watching the others being active: The experienced difficulties in PE when having a disability. Adapted Physical Activity Quarterly, 30, 40–58.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni spss uygulamaları Ve Yorum. Ankara: Pegem Akadem
• Cattell, R. (1978). The scientific use of factor analysis. New York: Plenum.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme Kuramı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
• Coates, J., P. Vickerman. (2008). Let the children have their say: children with special educational needs and their experiences of physical education – a review. Support for Learning, 23(4), 168–175.
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Comrey, A. L., Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. New Jersey: Psychology Press.
• Dart, G. (2006). ‘My eyes went wide open’–an evaluation of the special needs education awareness course at molepolole college of education, Botswana. British Journal of Special Education, 33(3), 130–138.
• Davis, L. L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4), 194-197.
• Davran, E., (2006). İlköğretim kurumlarındaki öğretmenlik uygulamasının öğretmen adaylarının öğretmenlik yeterliklerini kazanmaları üzerindeki etkisi (Van ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Dilek, Teke, & Sözbilir, M. (2021). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öz Yeterliklerini Belirlemek İçin Ölçek Geliştirme. Eurasian Journal of Teacher Education, 2(1), 55-68.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi (5. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Ellins, J., Porter, J. (2005). Departmental differences in attitudes to special educational needs in the secondary school. British Journal of Special Education, 32(4), 188–195.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçek ve ölçek geliştirme-I: Temel Kavramlar Ve İşlemler. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: SAGE Publications Pvt Ltd.
• Fitzgerald, H., Stride, A. (2012). Stories about physical education from young people with disabilities. International Journal of Disability, Development and Education, 59(3), 283-293.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39–50.
• Gorsuch, R. L. (1983). Factor analysis (2. Baskı). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Greguol, M., Malagodi, B. M., Carraro, A. (2018). Inclusão de alunos com deficiência nas aulas de educaçào física: atitudes de professores nas escolas regulares. Revista Brasileira de Educação Especial, 24(1), 33–44.
• Güç, F. (2019). Self-efficacy beliefs of Turkish efl learners and the relationship between self-efficacy and academic achievement. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güvendir, M. A., Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33.
• Haegele, J. A., Sutherland, S. (2015). Perspectives of students with disabilities toward physical education: A qualitative inquiry review. Quest, 67(3), 255-273.
• Haegele, J., Hodge, S., Barbosa Gutierres Filho, P., Goncalves De Rezende, A. (2018). Brazilian physical education teachers’ attitudes toward inclusion before and after participation in a professional development workshop. European Physical Education Review, 24(1), 21–38.
• Hair, J., Anderson, R., Tatham, R., & Black, W. (1998). Multivariate data analysis (pp. 577–644). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Haycock, D., Smith, A. (2011). Still ‘more of the same for the more-able?’ including young disabled people and pupils with special educational needs in extra-curricular physical education. Sport, Education and Society, 16(4), 507–526.
• Hersman, B. L., Hodge, S. R. (2010). High school physical educators’ beliefs about teaching differently abled students in an urban public school district. Education and Urban Society, 42(6), 730-757.
• Hodge, S. R., Haegele, J., Gutierres Filho, P., Rizzi Lopes, G. (2018). Brazilian physical education teachers’ beliefs about teaching students with disabilities. International Journal of Disability, Development and Education, 65(4), 408-427.
• Huang, S. C., Shanmao, C. F. (1996). Self-efficacy of English as a Second Language Learner: An example of four learners. Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=ED396536.
• Hutzler, Y., Meier, S., Reuker, S., Zitomer, M. (2019). Attitudes and self-efficacy of physical education teachers toward inclusion of children with disabilities: a narrative review of international literature. Physical Education and Sport Pedagogy, 24(3), 249-266. Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma Eğitimi Programının Öğretmenlerin Kaynaştırma Uygulamalarındaki Mesleki Yeterliklerine Etkisi, Yayınlanmmaış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karahan, B. G., Emin, K. (2015). Ortopedik, görme ve işitme engelli öğrenciler için beden eğitimi ve spor dersi tutum ölçeği geliştirme çalışması. CBÜ Beden eğitimi ve spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 36-46.
• Kazu, İ. Y., & Çam, H., (2019). Öğretmen yeterliği ve nitelikleri üzerine yapilmiş lisansüstü çalişmalarin incelenmesi: bir içerik analizi çalişmasi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1349-1367.
• Klassen, R. M., & Tze, V. M. (2014). Teachers’ self-efficacy, personality, and teaching effectiveness: A meta-analysis. Educational research review, 12, 59-76.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Lieberman, L. J., Lepore, M., Lepore-Stevens, M., Ball, L. (2019). Physical education for children with visual impairment or blindness. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 90(1), 30-38.
• Likert, R. (1967). The method of constructing an attitude scale, Readings in Attitude Theory and Measurement (Ed. Fishbein M.), New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Maher, A. J., Fitzgerald, H. (2020). Initial teacher education and continuing professional development: the perspectives of special school physical education teachers. Curriculum Studies in Health and Physical Education, 11(1), 18-33.
• Marsh, H.W., Hau, K.T., Wen, Z. (2004), In search of golden rules: Comment on hypothesis-testing approaches to setting cutoff values for fit indexes and dangers in overgeneralizing Hu and Bentler‘s (1999) findings, Structural Equation Modeling, 11, 320-341.
• McCombs, B.L. (2001). Self-regulated learning and academic achievement: A phenomenological view. In: B.J. Zimmerman and D.H. Schunk (Eds.), Selfregulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives (pp. 67– 123). Lawrence Erlbaum: Mahwah, NJ
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2010). İlköğretim okullarında kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. Ankara, S.: 4.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı.
• Nunnally, J. (1978). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.
• Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü (ÖYGM). (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Electronic Journal. [Online]: http://oyegm. meb. gov. tr/yet/index. htm. adresinden, 15.
• Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi. (2013). 7 Ocak 2019 Tarihinde Http://Www.Unicef.Org.Tr/Basinmerkezidetay.Aspx?İd=2360 ve Http://345erkenegitimisec.Blogspot.Com/2013/01/Merhaba.Html Sayfasından Erişilmiştir.
• Park, M. H., Dimitrov, D. M., Das, A., & Gichuru, M. (2016). The teacher efficacy for inclusive practices (TEIP) scale: Dimensionality and factor structure. Journal of Research in Special Educational Needs, 16(1), 2-12.
• Petrie, K., Devcich, J., Fitzgerald, H. (2018). Working towards inclusive physical education in a primary school:‘some days I just don’t get it right’. Physical Education and Sport Pedagogy, 23(4), 345-357.
• Rekaa, H., Hanisch, H., Ytterhus, B. (2019). Inclusion in physical education: Teacher attitudes and student experiences. A systematic review. International Journal of Disability, Development and Education, 66(1), 36-55.
• Ruscitti, R., Thomas, S., Bentley, D. (2017). The experiences of students without disabilities in inclusive physical education classrooms: A review of literature. Asia-Pacific Journal Of Health, Sport And Physical Education, 8(3), 245–257. Sarıçam ve Kırbaş (2018), Kaynaştırma uygulamaları öğretmen yeterlik ölçeği türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, 17. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 11-14 Nisan 2018-Ankara.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Pychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sharma, U., Loreman, T., & Forlin, C. (2012). Measuring teacher efficacy to implement inclusive practices. Journal of Research in Special Educational Needs, 12(1), 12-21. https://doi.org/10.1111/j.1471-3802.2011.01200.x
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş; Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Sönmez, N., Bıça, B. (2017). An Adaptation of the Turkish Version of the Teacher Efficacy for the Inclusion of Young Children with Disabilities Scale. International Online Journal of Educational Sciences, 9(1).
• Stubbs, S. (2008). Inclusive Education: Where There Are Few Resources. Oslo: The Atlas Alliance.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Süngü, B. (2012). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarıyla ilgili bir ölçek geliştirme çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Tabachnick, B. G. And Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2001). SAS for windows workbook for Tabachnick and Fidell using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Tanure Alves, M. L., Grenier, M., Haegele, J. A., Duarte, E. (2020). ‘I didn’t do anything, I just watched’: perspectives of Brazilian students with physical disabilities toward physical education. International Journal of Inclusive Education, 24(10), 1129-1142.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Tezcan, C. (2008). Yapısal eşitlik modelleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türk Eğitim Derneği (TED). (2009). Öğretmen yeterlikleri. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Ünal, E. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin eğitimine yönelik öz yeterliklerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• UNICEF. (2012). The right of children with disabilities to education: A rights-based approach to inclusive education. 10 Mart 2019 Tarihinde Https://Www.Unicef.Org/Disabilities/Files/Unıcef_Right_To_Education_Children_Dis Abilities_En_Web.Pdf Sayfasından Erişilmiştir.
• Uzun, N. B., Gelbal, S., Öğretmen, T. (2010). TIMSS-R fen başarısı ve duyuşsal özellikler arasındaki ilişkinin modellenmesi ve modelin cinsiyetler bakımından karşılaştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 531-544.
• Vickerman, P., Coates, J. (2009). Trainee and recently qualified physical education teachers’ perspectives on including children with special educational needs. Physical Education and Sport Pedagogy, 14(2), 137–153.
• Vickerman, P., Maher, A. (2018). Teaching Physical Education to Children with Special Educational Needs and Disabilities (2nd Ed.). London: Routledge. Walls, S. D. (2007). Early childhood preservice training and perceived teacher efficacy beliefs concerning the inclusion of young children with disabilities. Unpublished doctoral dissertation, Auburn University, Auburn.
• Wang, L. (2019). Perspectives of students with special needs on inclusion in general physical education: A social-relational model of disability. Adapted Physical Activity Quarterly, 36(2), 242-263.
• Yi, M. Y., & Davis, F. D. (2003). Developing and validating an observational learning model of computer software training and skill acquisition. Information Systems Research, 14, 146–169.
• Yıldız, S. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyete yönelik sınıf içi algıları ve bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yurdugül, H. (2005). Davranış Bilimlerinde Ölçek Geliştirme Çalışmaları İçin Bazı Ayrıntılar, Erişim Tarihi: 12.02.2011 Http://Yunus.Hacettepe.Edu.Tr/~Yurdugul/3/İndir/Fa_Orneklemge Nislikleri.Pdf