SPORCU BİREYLERİN PARA ETİK ALGILARI VE SALDIRGANLIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 4, 111 - 126, 31.12.2022

İsmail Anıl Okcu Sabri Aytunç Hedef Ünal Karlı

https://doi.org/10.33689/spormetre.1120191

Öz

Bu araştırmada profesyonel ve amatör sporcuların para etik algıları ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu amatör (n=186) ve profesyonel (n=77) olarak spor yapan üniversite öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Para Etik Ölçeği, Saldırganlık Ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formunun oluşturduğu anket kullanılmıştır. Analizler sonucunda profesyonel sporcuların para etik algıları ile saldırganlık düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda amatör sporcu bireylerde saldırganlığın düşmanlık alt boyutu hariç bütün saldırganlık alt boyutları ile para etiği arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca para etiği algısı ile saldırganlık arasındaki ilişki düzeyi ve para etiğinin saldırganlığı yordama düzeyi profesyonel sporcularda amatör sporculara oranla daha yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Saldırganlık, Para algısı, Profesyonellik, Amatörlük, Spor

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ATHLETES’ MONEY ETHIC PERCEPTIONS AND AGGRESSION LEVELS

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between money ethic and aggressiveness levels of Professional and amateur athletes. The correlational survey method was used in the research. University students who were amateur (n=186) and professional (n=77) athletes composed the sample group of the study. Money Ethic Scale, Buss-Perry Aggression Questionnaire and personal information form developed by researchers were used as the data collection tool in the research. Analysis revealed significant relationship between money ethic and aggressiveness level in professional athletes. Also in amateur athletes, except hostile subscale of aggression, significant relationship was found between money ethic and aggressiveness level. Additionaly the relationship between money ethic perception and aggressiveness level and the prediction level of money ethic perception in determining aggressiveness level was stronger in professional athletes when compared with the amateurs.

Anahtar Kelimeler

Aggressiveness, Money Perception, Professionalism, Amateurism, Sports

Kaynakça

• Acet, M. (2006). Sporda saldırganlık ve şiddet. İstanbul: Morpa Kültür yayınları.
• Ahmadi, S. S., Besharat, M. A., Azizi, K., Larijani, R. (2011). The relationship between dimensions of anger and aggression in contact and noncontact sports. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 247-251. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.049
• Akçay, D., Özcebe, H. (2012). Televizyonun okul öncesi dönemdeki çocukların saldırganlık davranışına etkisi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55(2), 82-87.
• Algur, V. (2019). Üniversite öğrencilerinin anksiyete ve depresyon düzeyleri ile fiziksel saldırganlık, öfke, düşmanlık ve sözel saldırganlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Anderson, C. A., Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual review of psychology, 53(1), 27-51.
• Aras, S., Özan, S., Timbil, S., Semin, S., Kasapçi, O. (2016). Ögrencilerin Okulda Maruz Kaldiklari Duygusal ve Fiziksel Siddet/Exposure of Students to Emotional and Physical Violence in the School Environment. Noro-Psikyatri Arsivi, 53(4), 303.
• Archer, J. (1991). The influence of testosterone on human aggression. British journal of psychology, 82(1), 1-28. https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.1991.tb02379.x
• Arli, D., Tjiptono, F. (2014). The end of religion? Examining the role of religiousness, materialism, and long-term orientation on consumer ethics in Indonesia. Journal of business ethics, 123(3), 385-400.
• Arsenio, W. F., Lemerise, E. A. (2004). Aggression and moral development: Integrating social information processing and moral domain models. Child development, 75(4), 987-1002. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00720.x
• Auerbach, R. P., McWhinnie, C. M., Goldfinger, M., Abela, J. R., Zhu, X., Yao, S. (2009). The cost of materialism in a collectivistic culture: Predicting risky behavior engagement in Chinese adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 39(1), 117-127. https://doi.org/10.1080/15374410903401179
• Averill, J. R. (1983). Studies on anger and aggression: Implications for theories of emotion. American psychologist, 38(11), 1145. https://doi.org/10.1037/0003-066X.38.11.1145
• Ayub, N., Kimong, P. J., Ahmad, P. H. M. (2020). The Relationship Between Anger and Aggression among Drug-Dependent Males. International Journal of Social Science and Humanity, 10(2), 51-56.
• Azmi, Y. A. (2005). Sosyoloji ve spor. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Başaran, C. (2008). Çeşitli tür liselerde öğrenim gören öğrencilerin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Sakarya.
• Bergman, J. Z., Westerman, J. W., Bergman, S. M., Westerman, J., Daly, J. P. (2014). Narcissism, materialism, and environmental ethics in business students. Journal of Management Education, 38(4), 489-510. https://doi.org/10.1177/1052562913488108
• Brown, T.A. (2015). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. USA New York: Guilford publications
• Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları
• Buelga, S., Musitu, G., Murgui, S., Pons, J. (2008). Reputation, loneliness, satisfaction with life and aggressive behavior in adolescence. The Spanish Journal of Psychology, 11(1), 192-200. https://doi.org/10.1017/S1138741600004236
• Bushman, B. J., Anderson, C. A. (2001). Media violence and the American public: Scientific facts versus media misinformation. American Psychologist, 56(6-7), 477-489. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.6-7.477
• Buss, A. H., Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of personality and social psychology, 63(3), 452-459.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2019) Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (26.bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Dane, Ş., Şekertekin, M. A. (2005). Differences in handedness and scores of aggressiveness and interpersonal relations of soccer players. Perceptual and motor skills, 100(3), 743-746. https://doi.org/10.2466/pms.100.3.743-746
• Doğan, İ., Doğan, P. K., Kayışoğlu, N. B. (2017). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi: Batı Karadeniz Örneği. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 1-16.
• Doğan, O. (2015). Spor Psikolojisi (3.bs.). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Drummond, J. D. (1990). The characteristics of amateur and professional. International Journal of Music Education, (1), 3-8.
• Eroğlu, S. E. (2009). Saldırganlık Davranışının Boyutları ve İlişkili Olduğu Faktörler: Lise ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 205-221.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (2.bs.). London: Sage Publications Ltd.
• Freedman, J.L., Sears, D.O., Carlsmith J.M. (1989). Sosyal Psikoloji (A. Dönmez, Çev.), İstanbul: Ara Yayıncılık (1989).
• Freedman, J.L., Sears, D.O., Carlsmith J.M. (2003). Sosyal Psikoloji (A. Dönmez, Çev.), Ankara: İmge Kitabevi. (1993).
• Fruchart, E., & Rulence-Pâques, P. (2014). Condoning aggressive behaviour in sport: A comparison between professional handball players, amateur players, and lay people. Psicológica, 35(3), 585-600.
• Furnham, A. (1996). Attitudinal correlates and demographic predictors of monetary beliefs and behaviours. Journal of Organizational Behavior, 17(4), 375-388. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199607)17:4<375::AID-JOB767>3.0.CO;2-8
• Gbadamosi, G., Joubert, P. (2005). Money ethic, moral conduct and work related attitudes: Field study from the public sector in Swaziland. Journal of Management Development, 24(8), 754-763. https://doi.org/10.1108/02621710510613762
• Geen, R. G. (1990). Human aggression. Pasific Grove, CA: Brooks/Cole.
• Giammanco, M., Tabacchi, G., Giammanco, S., Di Majo, D., La Guardia, M. (2005). Testosterone and aggressiveness. Med Sci Monit, 11(4), 136-145.
• Gündoğdu, R. (2010). 9. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme, Öfke ve Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 257-275.
• Göksu, T. (2007). Sosyal Psikoloji, Ankara: Seçkin yay.
• Gönültaş, O., Atıcı, M. (2014). Ortaokul son sınıf öğrencilerinin öfke düzeyleri ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 370-386.
• Güvendi, B., Keskin, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145. https://doi.org/10.31680/gaunjss.718565
• Jones, K. G. (1975). Developments In Amateurism and Professionalism In Early 20th. Century Canadian Sport. Journal of Sport History, 2(1), 29-40.
• Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
• Kasser, T. (2016). Materialistic values and goals. Annual review of psychology, 67, 489-514.
• Kasser, T., Ahuvia, A. (2002). Materialistic values and well‐being in business students. European journal of social psychology, 32(1), 137-146. https://doi.org/10.1002/ejsp.85
• Kaukiainen, A., Björkqvist, K., Lagerspetz, K., Österman, K., Salmivalli, C., Rothberg, S., Ahlbom, A. (1999). The relationships between social intelligence, empathy, and three types of aggression. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 25(2), 81-89. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2337(1999)25:2<81::AID-AB1>3.0.CO;2-M
• Kesen, N. F., Deniz, M. E., Durmuşoğlu, N. (2007). Ergenlerde Saldırganlık ve Öfke Düzeyleri Arasındaki İlişki: Yetiştirme Yurtları Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 353-364.
• Koul, R. (2012). Multiple motivational goals, values, and willingness to cheat. International Journal of Educational Research, 56, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2012.10.002
• Kozar, J. M., & Marcketti, S. B. (2011). Examining ethics and materialism with purchase of counterfeits. Social Responsibility Journal, 7(3), 393-404. https://doi.org/10.1108/17471111111154536
• Köknel, Ö. (1996) Bireysel ve Toplumsal Şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Küçük, V. (1990). Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Bazı Kişilik Özellikleri. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, İstanbul.
• Holmes, D. S. (1972). Aggression, displacement, and guilt. Journal of Personality and Social Psychology, 21(3), 296. https://doi.org/10.1037/h0032393
• Hoon, L. S., Lim, V. K. (2001). Attitudes towards money and work–Implications for Asian management style following the economic crisis. Journal of Managerial Psychology, 16(2), 159-172. https://doi.org/10.1108/02683940110380979
• İkizler, C. (1994) Sporda Başarının Psikolojisi. İstanbul: Alfa basım yayım dağıtım.
• Lemrová, S., Reiterová, E., Fatěnová, R., Lemr, K., Tang, T. L. P. (2014). Money is power: Monetary intelligence—love of money and temptation of materialism among Czech University students. Journal of Business Ethics, 125(2), 329-348.
• Luna-Arocas, R., Tang, T. L. P. (2004). The love of money, satisfaction, and the protestant work ethic: Money profiles among univesity professors in the USA and Spain. Journal of business ethics, 50(4), 329-354.
• Madran, H. A. D. (2012). Buss-Perry saldırganlık Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 24(2), 1-6.
• Mitchell, T. R., Mickel, A. E. (1999). The meaning of money: An individual-difference perspective. Academy of management review, 24(3), 568-578. https://doi.org/10.5465/amr.1999.2202138
• Muncy, J. A., Eastman, J. K. (1998). Materialism and consumer ethics: An exploratory study. Journal of Business Ethics, 17(2), 137-145.
• Nelson, R. J., Chiavegatto, S. (2001). Molecular basis of aggression. Trends in neurosciences, 24(12), 713-719. https://doi.org/10.1016/S0166-2236(00)01996-2
• Nkundabanyanga, S. K., Omagor, C., Mpamizo, B., Ntayi, J. M. (2011). The love of money, pressure to perform and unethical marketing behavior in the cosmetic industry in Uganda. International Journal of Marketing Studies, 3(4), 40-49.
• Odacı, H., Berber Çelik, Ç. (2017). Kendilik Algısı ve Saldırganlık Arasındaki İlişki: Yalnızlığın Aracı Rolü. Journal of Mood Disorders, 7(4), 219-225. https://doi.org/10.5455/jmood.20171101063228
• Oliveira, F., Marques, T. M. (2020). The love of money and the propensity to engage in unethical behaviours: a study in the Portuguese context. Academia Revista Latinoamericana de Administración, 33(3/4), 481-499. https://doi.org/10.1108/ARLA-03-2020-0042
• Özbek, M. F. (2010). Yatay ve dikey bireycilik & kolektivizm ile para etiği ilişkisi: Türk ve Kırgız üniversite öğrencileri üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10(3),23-42.
• Özdevecioğlu, M. Yalçın, Y. (2010). Spor tatmininin sporcuların stres ve saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 63-76
• Özgür, G., Yörükoğlu, G., Baysan-Arabacı, L. (2011). Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 53-60.
• Özmen, S. K. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
• Palabıyıkoğlu, R. (1997). Medya ve şiddet. Kriz Dergisi, 5(2), 123-126.
• Pamukçu, Y. A. (2015). Profesyonel ve amatör futbolcuların kişilik ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Trabzon-Rize İli örneği), Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Kütahya.
• Rubio‐Garay, F., Carrasco, M. A., Amor, P. J. (2016). Aggression, anger and hostility: evaluation of moral disengagement as a mediational process. Scandinavian journal of psychology, 57(2), 129-135. https://doi.org/10.1111/sjop.12270
• Stets, J. E. (1990). Verbal and physical aggression in marriage. Journal of Marriage and the Family, 52(2), 501-514. https://doi.org/10.2307/353043
• Şahin, M. (2015). Spor ahlakı ve sorunları. Evrensel Basım Yayın.
• Şıklar, İ. (2009). Para Teorisi ve Politikasi. Anadolu Universitesi.
• Tang, T. L. P. (1993). The meaning of money: Extension and exploration of the money ethic scale in a sample of university students in Taiwan. Journal of organizational behavior, 14(1), 93-99.
• Tang, T. L. P. (1995). The development of a short money ethic scale: Attitudes toward money and pay satisfaction revisited. Personality and individual differences, 19(6), 809-816. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(95)00133-6
• Tang, T. L. P., Chen, Y. J., Sutarso, T. (2008). Bad apples in bad (business) barrels: The love of money, Machiavellianism, risk tolerance, and unethical behavior. Management Decision, 46(2), 243-263 https://doi.org/10.1108/00251740810854140
• Tang, T. L. P., Furnham, A., Davis, G. M. T. W. (2002). The meaning of money: The money ethic endorsement and work‐related attitudes in Taiwan, the USA and the UK. Journal of Managerial Psychology, 17(7), 542-563 https://doi.org/10.1108/02683940210444021
• Tang, T. L. P., Kim, J. K. (1999). The meaning of money among mental health workers: The endorsement of money ethic as related to organizational citizenship behavior, job satisfaction, and commitment. Public Personnel Management, 28(1), 15-26. https://doi.org/10.1177/009102609902800102
• Tang, T. L. P., Sutarso, T., Davis, G. M. T. W., Dolinski, D., Ibrahim, A. H. S., Wagner, S. L. (2008). To help or not to help? The Good Samaritan Effect and the love of money on helping behavior. Journal of Business Ethics, 82(4), 865-887.
• Tang, T. L. P., Tang, D. S. H., Luna‐Arocas, R. (2005). Money profiles: The love of money, attitudes, and needs. Personnel Review, 34(5), 603-618. https://doi.org/10.1108/00483480510612549
• Treasure, D. C., Carpenter, P. J., & Power, K. T. (2000). Relationship between achievement goal orientations and the perceived purposes of playing rugby union for professional and amateur players. Journal of sports sciences, 18(8), 571-577. https://doi.org/10.1080/02640410050082288
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2022). Elde edilme tarihi: 22 Mayıs, 2022, https://sozluk.gov.tr
• Üzüm, H., Orhan, M., Karlı, Ü., Duş, M. K., Yerlikaya, G., Gökgöz, H. (2016). Spor yapan ve yapmayan bireylerin öfke kontrol tarzlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 453-469.
• Tiryaki, Ş. (2000) Spor Psikolojisi. Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
• Vitell, S. J., Paolillo, J. G., Singh, J. J. (2006). The role of money and religiosity in determining consumers’ ethical beliefs. Journal of business ethics, 64(2), 117-124.
• Wang, X., Krumhuber, E. G. (2017). The love of money results in objectification. British Journal of Social Psychology, 56(2), 354-372. https://doi.org/10.1111/bjso.12158
• Williams, J. (2006). ‘The Really Good Professional Captain Has Never Been Seen!’: Perceptions of the Amateur/Professional Divide in County Cricket, 1900–39. Sport in History, 26(3), 429-449. https://doi.org/10.1080/17460260601066175
• Yavuzer, Y., Karataş, Z. (2012). Ergenlerde otomatik düşünceler ile fiziksel saldırganlık arasındaki ilişkide öfkenin aracı rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 23(2013), 24.
• Yüksel, A.E.B. (2015). Elektronik Para, Sanal Para, Bitcoin ve Linden Dolari'na Hukuki Bir Bakiş. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 73(2), 173-220
• Zelizer, V. A. (1989). The social meaning of money:"special monies". American journal of sociology, 95(2), 342-377. https://doi.org/10.1086/229272