LEGAL BASIS FOR SPORT LAWS AND SPORT CLUBS IN TURKEY (1896 -2022)

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 4, 41 - 55, 31.12.2022

Berrak F. Fırat , Yavuz Tanyeri

https://doi.org/10.33689/spormetre.1135826

Cited By: 1

Öz

This study examines the parliamentary proceedings of laws related to associations and sports which forms the basis of sports clubs since 1909. From 1909 until 26 April 2022, sports clubs were accountable tothe Ministry of the Interior and the Ministry of Youth and Sports under a dual registration and record system under the status of an association. After the Sports Clubs Law numbered 7405 and dated 26 April 2022 entered into force, they were brought solely under the Ministry of Youth and Sports, thereby becoming subject to the provisions of private law. Law number 7405, although covering all sports clubs, is a legal regulation aimed at, both by its reasoning and its content bringing order and discipline to football clubs that have unlimited spending and incur debt uncontrollably. However, the reactions of clubs and sports jurists demonstrate that this law has not been able to solve the aforementioned problems in football. This study, which is a compilation, provides an evaluation by taking higher management models in sports, criticisms of law number 7405 on clubs made in the Grand National Assembly of Turkey and, reactions of club representatives and jurists in relation to certain articles in the law into account. Reconciling with parties involved at the preparation stage of laws, which are the legal heritage of the state, and their compatibility with globally accepted sport management models will make the work of both the administration and sports clubs easier and will also provide the opportunity to create a national sports management model that is accepted by everyone. The purpose of this study is to analyse the historic development of laws on sports club and higher management of sports and to conduct an academic evaluation of their effectiveness. 

Anahtar Kelimeler

Association, sports club, sports managements, sports law

TÜRKİYE’DE SPOR KULÜPLERİN YASAL DAYANAĞI (1896 -2022)

Öz

Bu çalışmada, 1909’dan itibaren spor kulüplerinin yasal dayanağı olan dernekler hukuku, cemiyetler ve spora ilişkin yasaların meclis görüşmeleri, ayrıca ulusal spor yönetim modelleri incelenmiştir.
Spor kulüpleri, 1909’dan 26 Nisan 2022’ye kadar dernek-spor kulübü statüsünde olmaları sebebiyle İçişleri Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı’na karşı sorumluydular. 26 Nisan 2022 tarih ve 7405 sayılı Spor Kulüpleri Yasası’nın yürürlüğe girmesinin ardından sadece Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlanarak özel kanun hükümlerine tabi olmuşlardır. 7405 sayılı yasa, her ne kadar tüm spor kulüplerini kapsasa da hem gerekçe hem de içerik bakımından, sınırsız harcama yapan ve kontrolsüz borçlanan futbol kulüplerine çekidüzen vermeye yönelik hukuksal düzenlemedir. Ancak, kulüplerin ve spor hukukçularının verdikleri tepkilere bakıldığında bu yasanın futboldaki sorunlara çözüm getiremediği gözlenmektedir.
Derleme niteliğinde olan bu çalışmada, spor üst yönetim modelleri, 7405 sayılı kulüpler yasasına TBMM’de yapılan eleştiriler, kulüp temsilcileri ve hukukçuların bazı maddelere karşı tepkileri ele alınarak değerlendirilmiştir.
Devletin hukuksal mirası olan yasaların hazırlık aşamasında taraflarla uzlaşılması, dünyada kabul görmüş spor yönetim modellerine uyumlu olması hem idarenin hem de spor kulüplerinin işini kolaylaştıracağı gibi herkesçe kabul gören ulusal spor yönetim modelinin oluşturulabilmesine de imkân sağlayacaktır.
Bu çalışmanın amacı; sporla ilgili yasal düzenlemelerin aksak yönlerinin tespit edilmesi ve tüm tarafların uzlaşabileceği bir model oluşturabilmesi için akademik değerlendirmedir.

Anahtar Kelimeler

Dernek, spor kulübü, spor yönetimi, spor yasası, Association, sports club, sports managements, sports law

Kaynakça

• Akın, İ. (1966). Temel Hak ve Özgürlükler. İÜHF Yayınları, İstanbul. Cilt 32, Sayı 2-4, 474 – 486.
• Akşin S. (2006). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi, Ankara.
• Akşin, S. (1980) Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Alkan, M. Ö. (1998). 1856-1945 İstanbul’da Sivil Toplum Kurumları-Toplumsal Örgütlenmesinin Gelişimi (Devlet-Toplum İlişkisi Açısından Bir Tarihçe Denemesi). Tanzimattan Günümüze İstanbul’da Sivil Toplum Kuruluşları. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Altımış Dördüncü İnikad (1938). TBMM Zabıt Ceridesi. Devre 5, İçtima 3, Cilt 26. TBMM, Basımevi, Ankara. 332- 333
• Anayasa Mahkemesi Kararı (3 Kasım 1964). Karar no: 1964/66. 17 Mart 1965 tarih ve 11955 sayılı Resmi Gazete.
• Ankara’da Verilen Karar, Umumi Merkezin İçtimai Bitti. 12 Mart 1934 tarihli Akşam Gazetesi.
• Arskan, Z. (2010). Ağustos 1909 tarihli cemiyetler kanunu üzerinde meclis-i mebusan’da yapılan müzakereler ve cemiyetlerin yapılanmasında ittihat ve terakki örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 57-72.
• Ashford, N. (2009). Özgür toplumun ilkeleri. Liberte Yayınları, Ankara.
• Atabeyoğlu, C. (1991). Türk spor tarihi ansiklopedisi. Fotospor Yayınları, İstanbul.
• Aysal, N. (2006). Örgütlenmeden eyleme geçiş: 31 Mart Olayı. Atatürk Yolu Dergisi, 10(37), 15-53.
• Bağlaroğlu R. (1957). Fenerbahçe Tarihi. İstanbul Matbaası, İstanbul.
• Ballar, S. (1991). Türk dernekler hukuku: yürürlükteki yasalar, gerekçeler, ilişkili hükümler, açıklamalar ve yorumlar ile uygulamalar, tebliğ ve yönetmelikler, ilgili yasalar, yargıtay, danıştay ve anayasa ile federal mahkeme kararları, konulara ilişkin örnekler. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Başaran K. (2011). BJK formasında darbeci general adı. 22 Temmuz 2011 tarihli Radikal Gazetesi.
• Belge, M. (1983). Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi. İletişim Yayınları, Ankara.
• Body-Gendrot, S. (1992). Association. Dictionnarie Constitutional, ed. Oliver Duhammel, Yves mény, Paris, PUF, s.52 – 54.
• Çağlar, K. B. (1936). Sekizinci spor kongresi. Açık Söz Dergisi.
• Çaha, Ö. (2007). Devletten sivil topluma. Plato Film Yayıncılık, İstanbul.
• Ertuğ, A. R. (1977). Türkiye futbol tarihi: 1890-192. Ankara Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• Felek, B. (1976). Spora ait garip olaylar. TMOK Dergisi, İstanbul. 32/ 5-6.
• Fişek, K. (1980). Devlet politikası ve toplumsal yapıyla ilişkileri açısından spor yönetimi Sünyada -Türkiye’de, SBF. Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara.
• Fişek, K. (1983). Türkiye’de spor, Cumhuriyet Dönemi Türkiye ansiklopedisi, cilt: 8, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Fişek, K. (1985). 100 soruda Türkiye spor tarihi. Gerçek Yayınevi. İstanbul.
• Görden, J. (2016). Kanun yapma tekniği. türkiye barolar birliği konferans kitapçığı. Konuşma tarihi: 27 – 28 Mart 2015. TBBK Yayınları, Ankara. 310.
• Gözen, R. (2001). Türk – Amerikan ilişkileri ve Türk demokrasisi: Realist Bağlantı. Türkiye’nin Dış Politika Gündemi Kimlik, Demokrasi, Güvenlik. Liberte Yayınları. Ankara.
• Gür R. (1942). Beden Terbiyesi İşleri Karşısında Hukukçu. Beden Terbiyesi ve Spor Yayınları, Ankara. 4/7-10.
• Habermas, J. (2008). Hukuk devleti ve demokrasi arasındaki içsel ilişki üzerine. Adres Yayınları, Ankara.
• Hanioğlu M. Ş. (1986). Bir siyasal örgüt olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve “Jön Türklük”. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Kayabaş, E. (2008). Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Döneminde cemiyetler hukukunun gelişimi. Yayımlanmış Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kırşan, N. (1938). Halkevlerinde Beden Terbiyesi, Ülkü Dergisi, Ankara. 12/68.
• Kulüpler Birliği’nden Spor Kulüpleri Kanunu Teklifi’ne Tepki. 9 Nisan 2022 tarihli Cumhuriyet Gazetesi.
• Lucrezi, F. (2016). Kanun Yapma Tekniği. Türkiye Barolar Birliği Konferans Kitapçığı. Konuşma tarihi: 27 – 28 Mart 2015. TBB Yayınları, Ankara. 310.
• Madaş, E. (2020). İlk TBMM’de Edirne Milletvekilleri ve Faaliyetleri (1920-1923). Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 5(Spec. issue), 38-73.
• Mardin, Ş. (1969). Power, civil society and culture in the Ottoman Empire. Comparative Studies in Society and History, 11(3), 258-281.
• Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi (1982). 4 Kânunuevvel 1324 Tarihli Birinci İnikattan 9 Şubat 1324 Tarihli Otuzüçüncü İnikatta Kadar. Türkiye Büyük Millet Meclisi Basımevi, Ankara.
• Milli Güvenlik Konseyi Kararı. Karar No: 76. 24 Nisan 1983 tarih ve 18027 sayılı Resmi Gazete.
• Milli Güvenlik Konseyinin 7 Numaralı Bildirisi. 12 Eylül 1980 tarih ve 17103 sayılı Resmî Gazete.
• Ortaylı, İ. (1979). Türkiye İdare Tarihi. TODAİE Yayını, Ankara.
• Özçelik, P. K. (2011). 12 Eylül’ü Anlamak. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(01), 73-93.
• Özsunay, E. (1982). Medeni hukukumuzda tüzel kişiler. İÜHF Yayınları, İstanbul.
• Petek, H. (2002). Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi. Yetkin Yayınları, Ankara.
• Petrosi͡an, I. A. (1974). Sovyet Gözüyle Jöntürkler (Vol. 9). Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• San, H., Ünsi T., Var S. (1963). Futbol Ansiklopedisi, Ticaret Postası Matbaası, İstanbul.
• Savaş, B. (2018). Atatürk’ün Tuttuğu Takım: Güneş Spor. İndigo Dergisi.
• Somalı, V. (1978). Beşiktaş Tarihi. Be-Ka Basımevi, İstanbul.
• Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü (19.06.2022). Genel Müdürler. Erişim adresi: https://shgm.gsb.gov.tr/Sayfalar/188/110/OncekiDonemGenelMudurlerimiz
• Spor Yasası Görüşmesinde ‘Şerefli Adam’ Polemiği!. 22 Nisan 2022 tarihli Hürriyet Gazetesi.
• Spor Yasası neleri getirecek? Rezan Epözdemir kamuoyunun merak ettiklerini açıkladı. 02 Nisan 2022 tarihli Habertürk Gazetesi. Erişim tarihi: 19.06.2022. Erişim adresi. https://www.haberturk.com/spor-yasasi-neleri-getirecek-rezan-epozdemir-acikladi-3395881-spor
• Strenk, A. (1979). What price victory? The world of international sports and politics. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 445(1), 128-140.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü (19.06.2022). Derneklerin Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı. Erişim adresi: https://www.siviltoplum.gov.tr/derneklerin-faaliyet-alanlarina-gore-dagilimi
• Tayga, Y. (1990). Türk Spor Tarihine Genel Bakış, GSGM Yayınları, Ankara. 87.
• Tunaya, T. Z. (1984). Türkiye'de Siyasal Partiler, İkinci Meşrutiyet Dönemi (1908-1918). Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu Raporu (2004), TBMM Basımevi, Ankara.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanaklar. 16 Nisan 1986. 17. Dönem, 3. Yasama yılı.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanaklar. 22-23 Nisan 2022. 27. Dönem, 5. Yasama yılı.
• Türkkan H. (2018). Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme ve Kanun-ı Esasi’nin Demokratik Hüviyeti, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi/ International Journal of Historical, Researches, 3, ISSN: 2149-9535.
• Yavuzyiğit, M. H. (1995). Dernekler ve demokrasi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(01).
• 1961 Anayasası. 31 Mayıs 1961 tarih ve 10816 sayılı Resmi Gazete.
• 1982 Anayasası, 20 Ekim 1982 tarih ve 17844 sayılı Resmi Gazete.
• 2908 Sayılı Dernekler Kanunu. 7 Ekim 1983 tarih ve 18184 sayılı Resmî Gazete.
• 3289 Sayılı Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun. 28 Mayıs 1986 tarih ve 19120 sayılı Resmi Gazete.
• 3512 Sayılı Cemiyetler Kanunu. 28 Haziran 1938 tarih ve 3959 sayılı Resmi Gazete.
• 3530 Sayılı Beden Terbiyesi Kanunu. 16 Temmuz 1938 tarih ve 3961 sayılı Resmî Gazete.
• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu. 18 Şubat 2001 tarih ve 24607 sayılı Resmî Gazete.
• 5253 Sayılı Dernekler Kanunu. 4 Kasım 2004 tarih ve 25649 sayılı Resmi Gazete.
• 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun. 14 Nisan 2011 tarih ve 27905 sayılı Resmi Gazete.
• 6761 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanun. 27 Haziran 1956 tarihli ve 9346 sayılı Resmî Gazete.
• 7405 Sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu. 26 Nisan 2022 tarih ve 31821 sayılı Resmi Gazete.