SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER UYUM YETENEĞİ DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ: ANKARA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 1, 41 - 52, 25.03.2024

Hamza Uyar , Yalçın Uyar , Övünç Erdeveciler

https://doi.org/10.33689/spormetre.1366304

Öz

İnsanoğlunun son yıllarda ortaya koyduğu yenilikler bilinen insanlık tarihinde daha önce benzeri görülmemiş gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Ortaya konan yeni teknolojiler, bir yandan yeni iş sahaları ve yeni mesleklerin ortaya çıkmasını sağlarken, diğer yandan mevcut iş seçeneklerinin çeşitlenmesini sağlamıştır. Özellikle endüstrileşme süreciyle birlikte, sporun her geçen gün değişen ve dönüşen hareketli yapısı, bu sektördeki istihdam olanaklarının da geniş bir yelpazeye yayılmasında etkili olmuştur. Bu araştırmada Ankara’daki spor bilimleri fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin kariyer uyum yeteneğine yönelik tutumları ve bu tutumların demografik özelliklere göre karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup, araştırmaya kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş Ankara’daki (Ankara, Gazi, Hacettepe Üniversiteleri) spor bilimleri fakültelerinde öğrenim gören 444 üniversite öğrencisi katılmıştır. Çalışmada katılımcılara cinsiyet, bölüm, sınıf, lisanslı sporcu ve spora katılım gibi demografik bilgilerin bulunduğu kişisel bilgi formuna ek olarak, Savicas ve Profeli (2012) tarafından geliştirilen, Kanten (2012) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirliği yapılan Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği (KUYÖ) kullanılmıştır. Elde edilen verilerin frekans, yüzde hesaplamaları yapılmış, ikili grupların analizinde t-Testi, üç ve daha fazla gruplar için ise One Way Anova testi kullanılmıştır. Araştırmada cinsiyet, öğrenim görülen bölüm ve sınıf değişkenlerine göre anlamlı farklılığa rastlanmazken, spora düzenli katılım ve lisanslı sporcu olma durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin kariyer uyum yeteneği düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Spor Bilimleri, Öğrenci, Kariyer Uyum

STUDENTS OF FACULTY OF SPORT SCIENCES DETERMINATION OF CAREER ADAPTABILITY LEVELS: THE CASE OF ANKARA PROVINCE

Öz

The innovations that mankind has introduced in recent years have brought about developments unprecedented in the known history of mankind. New technologies have led to the emergence of new fields of work and new professions, while at the same time diversifying existing job options. Especially with the industrialization process, the ever-changing and transforming mobile structure of sports has been effective in expanding the employment opportunities in this sector to a wide range. In this study, it was aimed to investigate the attitudes of the students studying in the faculties of sport sciences in Ankara towards career adaptability and to compare these attitudes according to their demographic characteristics. The research is in the relational survey model and 444 university students studying at the faculties of sport sciences in Ankara (Ankara, Gazi, Hacettepe Universities) selected by convenience sampling method participated in the research. In the study, in addition to the personal information form containing demographic information such as gender, department, grade, licensed athlete and participation in sports, the Career Adaptability Scale developed by Savicas and Profeli (2012) and validated and reliable in Turkish by Kanten (2012) was applied to the participants. Frequency and percentage calculations were made, t-Test was used to analyze paired groups, and One Way Anova test was used for groups of three or more. In the study, it was found that there were no significant differences according to the variables of gender, department of education and class, while there were significant differences according to the variables of regular participation in sports and being a licensed athlete. As a result, it was concluded that the career adaptability levels of sport sciences faculty students were high.

Anahtar Kelimeler

Sports Sciences, Student, Career Adaptability

Kaynakça

• Acar, S & Ulutaş, A. (2017). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin kariyer uyum yeteneklerini belirlemeye yönelik bir araştırma. International Journal of Human Sciences, 14(4).
• Ackerman, C. A. (2012). Exploration of factors related to the development of vocational identity in collegiate student-athletes (Doctoral dissertation, University of Kansas).
• Baumeister, R. F., & Vohs, K. D. (2007). Self‐Regulation, ego depletion, and motivation. Social and personality psychology compass, 1(1), 115-128.
• Bekman, M. (2022). Halkla ilişkiler uygulamalarında nicel araştırma yöntemi: ilişkisel tarama modeli. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(16), 238-258.
• Bircan, Y. H. (2020). Üniversite son sınıf öğrencilerinde kariyer uyumunun psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Camy, J. (2006). Employment opportunities in the sports sector: A review of the European situation. Beyond the Scoreboard. Youth Employment Opportunities & Skills Development in the Sport Sector, 85-104.
• Cinel, M. O., & Oğan, E. (2021). İş hayatında duygusal zekâ ve kariyer uyum yeteneği arasındaki ilişki. Alanya Akademik Bakış, 5(1), 369-391.
• Creed, P. A., Fallon, T., & Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of vocational behavior, 74(2), 219-229.
• Doğan, İ., Saraçlı, S. & Saraçlı, Z. (2005). Üniversiteye yerleşen öğrencilerin bölüm memnuniyetlerinin ridit analizi ile incelenmesi ve Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. birinci sınıf öğrencileri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 175-184.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (S. B. Demir Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Döşyılmaz, E., & Şirin, T. (2021). Examining the professional career values and career awareness of athlete-students: the sample of the faculty of sports sciences. Physical Education of Students, 25(4), 239-248.
• Drakulevski, L., Nakov, L., & Iliev, F. (2014). Sports management and opportunities for professional development. Research in Physical Education, Sport & Health, 3(1).
• Durak, N. (2011). Gelenek ve modernite etkileşimi bağlamında spor etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (27), 43-63.
• Erus, S. M., & Zeren, Ş. G. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik kariyer uyumları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 657-668.
• Ferreira, N. (2012). Constructing a psychological career profile for staff retention. (Unpublished doctor’s thesis). University of South Africa, Pretoria, South Africa.
• Gholar, C., & Riggs, E (2014). Professional athlete & sports official. (Eds, Libal, J). Simon and Schuster.
• Greenwald, J (2010). Sports Industry. Ferguson Publishing Company. New York.
• Hartung, P. J., Porfeli, E. J., & Vondracek, F. W. (2008). Career adaptability in childhood. The Career Development Quarterly, 57, 63–74. http://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2008.tb00166.x
• Hartung, P.J., Porfeli, E.J., & Vondracek, F.W. (2008). Career adaptability in childhood. Career Development Quarterly, 57(1), 63–74.
• Hirschi, A. (2009). Career adaptability development in adolescence: Multiple predictors and effect on sense of power and life satisfaction. Journal of vocational behavior, 74(2), 145-155.
• https://sozluk.gov.tr/ Erişim: 08.11.2023.
• https://www.etymonline.com/word/career Erişim: 08.11.202.
• Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 191-205.
• Karadaş, A., Duran, S., & Kaynak, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin kariyer planlamaya yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-8.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi (35. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karen, D., & Washington, R. (2015). Sociological perspectives on sport: The games outside the games. New York, NY: Routledge.
• Kennedy, S. R., & Dimick, K. M. (1987). Career maturity and professional sports expectations of college football and basketball players. Journal of College Student Personnel.
• Kenny, M. E., & Bledsoe, M. (2005). Contributions of the relational context to career adaptability among urban adolescents. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 257–272. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.10.002
• Littleton, S. M., Arthur, M. B., & Rousseau, D. M. (2000). The future boundaryless careers. In A. Collin & R.A. Young (Eds.), The future of career (pp. 101–114). New York, NY: Cambridge University Press.
• Lynch, K. (1958). Environmental adaptability. Journal of the American Institute of Planners, 24(1), 16-24.
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research an Applied Orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey
• Murphy, G. M., Petitpas, A. J., & Brewer, B. W. (1996). Identity foreclosure, athletic identity, and career maturity in intercollegiate athletes. The sport psychologist, 10(3), 239-246.
• O’Connell, D. J., McNeely, E., & Hall, D. T. (2008). Unpacking personal adaptability at work. Journal of Leadership and Organizational Studies, 14, 248–259.
• Özkaya, B., & Kılıç, Ö. U. (2023). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin kariyer kararlılığının yordayıcıları: Kariyer uyum yetenekleri, planlanmış rastlantı becerileri ve toplumsal cinsiyet rolleri. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 6(2), 66-85.
• Savić, Z., Ranđelović, N., Stojanović, N., Stanković, V., & Šiljak, V. (2018). The sports industry and achieving top sports results. Facta Universitatis, Series: Physical Education and Sport, 15(3), 513-522.
• Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life‐span, life‐space theory. The career development quarterly, 45(3), 247-259.
• Savickas, M. L. (2002). Career construction. Career choice and development, 4th ed.; Brown, D., Ed.; Jossey-Bass: San Francisco, CA, USA,149(205), 14-38.
• Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. Career development and counseling: Putting theory and research to work, Lent, R.W., Brown, S.D., Eds.; John Wiley & Sons: Hoboken, NJ, USA 1, 42-70.
• Savickas, M. L., & Porfeli, E. J. (2012). Career Adapt-Abilities Scale: Construction, reliability, and measurement equivalence across 13 countries. Journal of vocational behavior, 80(3), 661-673.
• Schwab, K. (2016). The fourth industrial revolution: What it means, how to respond. https://www.weforum.org/agenda/2016/01/the-fourth-industrial-revolution-what-it-means-and-how-to-respond/ Erişim Tarihi: 17.09.2023.
• Super, D. E., & Knasel, E. G. (1981). Career development in adulthood: Some theoretical problems and a possible solution. British journal of guidance and counselling, 9(2), 194-201.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R., & Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 429-452.
• Temel, V., & Kazım, N. A. S. (2018). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin kariyer geleceği algı düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 35-45.
• Tolentino, L. R., Sedoglavich, V., Lu, V. N., Garcia, P. R. J. M., & Restubog, S. L. D. (2014). The role of career adaptability in predicting entrepreneurial intentions: A moderated mediation model. Journal of Vocational Behavior, 85(3), 403-412.
• Wylleman, P., & De Knop, P. (1997). Elite student-athletes: Issues related to career development and social support. Paper presented at the 12th Annual Conference on Counseling Athletes, Springfield, US: Springfield College, 29.05-01.06.97.
• Yaşar, O. M., & Sunay, H. (2019). Spor bilimleri öğrencilerine yönelik kariyer farkındalığı ölçeğinin (KFÖ) geliştirilmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-22.
• Yıldız, F., & Kabasakal, Z. (2023). Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluk düzeylerinin kariyer endişeleri ve kariyer kararı verme öz yeterliği açısından incelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 15(28), 91-103.
• Zacher, H. (2014). Individual difference predictors of change in career adaptability over time. Journal of Vocational Behavior, 84(2), 188-198.