ÖRGÜN YÜKSEKÖĞRETİMDE RESMİ İZİN SORUNLARINA YÖNELİK ÇİFT KARİYERLİ ÖĞRENCİ SPORCULARIN DENEYİMLERİ

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 3, 10 - 30, 30.09.2024

Zeki Taş

https://doi.org/10.33689/spormetre.1406696

Öz

Türkiye’de sporcu öğrenciler açısından profesyonel spor yapmak birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlara kaynak oluşturan ana unsurun resmi izin süresine ilişkin mevzuatların olduğu görülmektedir. Örgün eğitimdeki resmi izin süresine ilişkin ilgili mevzuatın odak noktaya alındığı bu çalışmada çift kariyerli öğrenci deneyimlerine ulaşmak ve bu doğrultudaki sorunları ortaya koymak amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yöntem ve tekniklerinin kullanıldığı çalışmada fenomenolojik desen benimsenmiştir. Sorunların çeşitli yönleriyle değerlendirilebilmesi için çalışma grubu maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak 19 spor bilimleri fakültesi öğrencisinden oluşturulmuştur. Katılımcı grup belirlenirken ayrıca ölçüt örnekleme tekniği de kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilmiştir. Veriler MAXQDA nitel veri analiz programı kullanılarak içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda sporcu öğrencilerin örgün eğitim sürecinde resmi izin sorunlarına bağlı olarak; akademik, fiziksel, psikolojik, sosyal, sportif, ailevi ve ekonomik sorunlarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu araştırma, sorunun çözümüne yönelik mevzuata ilişkin düzenlemeler yapılmasını önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgün eğitim, Yükseköğretim, Resmi izin, Sporcu öğrenci, Çift kariyerlilik

EXPERIENCES OF STUDENT ATHLETES WITH DUAL CAREER REGARDING OFFICIAL LEAVE PROBLEMS IN FORMAL HIGHER EDUCATION

Öz

Türkiye’de öğrenci sporcular açısından profesyonel spor yapmak birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlara kaynak oluşturan ana unsurun resmi izin süresine ilişkin mevzuatların olduğu görülmektedir. Örgün eğitimdeki resmi izin süresine ilişkin ilgili mevzuatın odak noktaya alındığı bu çalışmada çift kariyerli öğrenci deneyimlerine ulaşmak ve bu doğrultudaki sorunları ortaya koymak amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yöntem ve tekniklerinin kullanıldığı çalışmada fenomenolojik desen benimsenmiştir. Sorunların çeşitli yönleriyle değerlendirilebilmesi için çalışma grubu maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak 20 spor bilimleri fakültesi öğrencisinden oluşturulmuştur. Katılımcı grup belirlenirken ayrıca ölçüt örnekleme tekniği de kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilmiştir. Veriler MAXQDA nitel veri analiz programı kullanılarak içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda öğrenci sporcuların örgün eğitim sürecinde resmi izin sorunlarına bağlı olarak; akademik, fiziksel, psikolojik, sosyal, sportif, ailevi ve ekonomik sorunlarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu araştırma, sorunun çözümüne yönelik mevzuata ilişkin düzenlemeler yapılmasını önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Formal education, Higher education, Official leave, Student athlete, Dual career.

Kaynakça

• Adıgüzel, A., & Karadaş, H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okula ilişkin tutumlarının devamsızlık ve okul başarıları arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 49-67.
• Akaslan, D. (2017). Yükseköğretimde okul başarısını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Researcher; Social Science Studies, 5(4), 224-241.
• Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç., & Uçar, M. B. (2015). İlköğretim kurumu öğrencilerinin devamsızlık ve okul terki nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 167-192.
• Allen, J., Robbins, S. B., Casillas, A., & Oh, I. S. (2008). Third-year college retention and transfer: Effects of academic performance, motivation, and social connectedness. Research in Higher Education, 49, 647-664.
• Alvurdu, S., & Şenel, Ö. (2010). Lise eğitimi sürecindeki futbolcu öğrencilerin sorunları (Ankara İli Örneği). Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 17-28.
• Andrietti, V., D’Addazio, R., & Velasco, C. (2008). Class attendance and academic performance among Spanish Economics students. Economic Series, 38, 1-24.
• Aydın, M. Z. (2010). Values education at school. Education Overview (Ankara), 6(1), 16-19.
• Ayverdi, İ. (2006). Kubbealtı lugatı asırlar boyu târihi seyri içinde misalli büyük Türkçe sözlük. Redaksiyon: Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Aquilina, D. (2013). A study of the relationship between elite athletes' educational development and sporting performance. International Journal of the History of Sport, 30(4), 374-392. https://doi.org/10.1080/09523367.2013.765723
• Baquet, G., Berthoin, S., Gerbeaux, M., & Van Praagh, E. (2001). High-intensity aerobic training during a 10 week one-hour physical education cycle: effects on physical fitness of adolescents aged 11 to 16. International journal of sports medicine, 22(04), 295-300.
• Bayram, L., Keskin, D. Ö. Y., Kabadayı, M., & Bostancı, Ö. (2016). Üniversitede eğitim gören milli sporcuların sorunlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 75-84.
• Belloc, F., Maruotti, A., & Petrella, L. (2010). University Drop-Out: An Italian Experience. Higher Education, 60 (2) 127-138.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (1997). Qualitative research for education. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Bozyiğit, E., Kılıç, S. K., Öncü, E., & Gürbüz, B. (2022). Sporcu öğrenci kariyer farkındalığı envanteri: Faktör yapısı ve demografik farklılıklar. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 237-251.
• Britse, J., & Varga Karlsson, A. (2017). Entering higher education: Dual career transition experiences of Swedish student-athletes. Psykologi inriktning idrott och motion (61-90)
• Bülbül, T. (2012). Yükseköğretimde okul terki: Nedenler ve çözümler. Eğitim ve Bilim, 37(166).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara- Pegem Akademi Yayıncılık. 25.b., 121-126.
• Çağlayan, B. (2019). Türkiye olimpik hazırlık merkezlerindeki sporcuların gelecek kaygıları ile bireysel kariyer planlamalarının incelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Çakır, Z., & Erbaş, Ü. (2021). Spor bilimlerinde okuyan öğrencilerin sporcu uyku davranış tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 593-604.
• Canal, E. (2008). Spor liselerindeki öğrencilerin problemleri ve beklentilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cosh, S., & Tully, P. J. (2015). Stressors, coping, and support mechanisms for student athletes combining elite sport and tertiary education: Implications for practice. The Sport Psychologist, 29(2), 120-133.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications. Durusoy, M., & Apaydın, Ç. (2019). Öğretim elemanlarının kariyerde durgunluk kaynaklarına ilişkin görüşleri. Yükseköğretim Dergisi, 9(3), 330-343.
• Glesne C. (2020). Çev. (Ed.) Ersoy A. Yalcınoğlu P. Introduction to qualitative research, Memoir Publishing (Ankara). Ed.6:
• Işık, E., Kanbay, Y., Aslan, Ö., Işık, K., & Çınar, S. (2013). Aile hekimliği birimine başvuran bireylerde obezite sıklığı ve ilişkili etmenler: Artvin ili örneği, F.N. Hem. Dergisi, 21(2),107-115.
• Kirk, J., & Miller, M. L. (1986). Reliability and validity in qualitative research (Vol. 1). Sage.
• Koçer, C. (2015). Kariyer yönetimi-iş stresi ilişkisi ve imalat sektöründe bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Korkmaz, İ. (2006). Öğrenci merkezli ders uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 393-402.
• Korkmaz, S., & Aslan C. S. (2021). Düzenli antrenman yapan ve yapmayan spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin seçilmiş fiziksel ve motorik özelliklerinin karşılaştırılması. Journal of International Social Research, 14(76).
• Kotan, Ç. (2007). İlköğretim okullarında okuyan sporcu öğrencilerin spor yapmalarında okul ve aile faktörünün etkisi (Sakarya İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kurt, İ., Dönmez, B., Kurt, M.K., & Akdenk, M., (2009). The effect of quick power training to 30 meters and 60 meters’ sprint speed in the age group of 15-18 years, J. Sports Sci. & Med, 8(Supp.11), 228-229.
• Lavallee, D. (2006). Career awareness, career planning, and career transition needs among sports coaches. Journal of Career Development, 33(1), 66-79.
• Lavallee, D., & Wylleman, P. (2000). Career transitions in sport: International perspectives. Fitness Information Technology.
• Lincoln, Y.S, & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks, CA; Sage.
• Merrıam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Nayir, K. F. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinin Türk eğitim sistemi’nde yaşanan sorunlara ilişkin farkındalıklarının incelenmesi. Pegem Atıf İndeksi, 775-790.
• Nemutlu, D. (1998). Education problems of youth. Çukurova University Journal of Education Faculty, 2(17), 165-175.
• Özcanoğlu A. B. (1993). Ortaöğretimde okul spor faaliyetlerine katılımın öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özgen, N. (2011). Fiziki coğrafya dersi öğretim metoduna farklı bir yaklaşım: gezi-gözlem destekli öğretim. Marmara Coğrafya Dergisi, (23), 373-388.
• Patton, M.Q. (2002). Chialitative research and evaluation methods (3rd ed.) Thousand Oaks, CA: Sage.
• Pehlivan, Z. (2011). Absenteeism at state high schools and related school management policies in Turkey (Ankara Case). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 3121-3126.
• Rose, P., Beeby, J., & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing, 21(6), 1123-1129.
• Sarı F. (2002). Orta öğretim kurumlarında sportif faaliyetlere katılan öğrencilerin katılım amaçları ve karşılaştıkları problemlerin tespitine yönelik durum analizi. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. S. 75, 82.
• Sarıbaş, S., & Babadağ, G. (2015). Temel eğitimin temel sorunları, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(1), 18-34.
• Semiz K. (2018). Does sports and school run together? A needs analysis of university student-athletes. Beden Eğitimi ve Spor Araştırmaları Dergisi, 10(2), 123-133.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22(2), 63-75.
• Şimşek, M. Ş., & Öge, H. S. (2014). İnsan kaynakları yönetimi (6. b). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Thornton, M., Darmody, M., & McCoy, S. (2013). Persistent absenteeism among Irish primary school pupils. Educational Review, 65(4), 488-501.
• Uğurlu, C. T., Gonca Usta, H., & Salih Şimşek, A. (2015). Yükseköğretimde devamsızlık olgusu ve nedenlerine ilişkin öğretim üyeleri ve üniversite öğrencilerinin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 10(3).
• Uğurlu, C. T., Usta, H.G., & Şimşek, S. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin devamsızlık eğilimleri: lojistik yordayıcılık. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 345-354.
• Urhan, Ş., & Fişne, M. (2022). Çift kariyer yapan milli sporcu öğrencilerin yaşadıkları problemlerin incelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 59-67.
• Uslu, T. (2022). Sporda eş zamanlı (paralel) ve çift (dual) kariyer sorunu: beliren yetişkinlik dönemindeki öğrenci sporcuların okul-iş-yaşam arabağlamına yönelik görüşler. Fenerbahçe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 36-54.
• Van Rens, F.E., Borkoles, E., Farrow, D., Curran, T., & Polman, R.C.J. (2016). development and initial validation of the role strain questionnaire for junior athletes (Rsq-Ja). Psychology Of Sport and Exercise, 24, 168-178.
• Van Slingerland, K.J., Durand-Bush, N., & Rathwell, S. (2018). Levels and prevalence of mental health functioning in canadian university student-athletes. Canadian Journal of Higher Education, 48(2), 149-168.
• Veale, D. (1995). Does primary exercise dependence really exist. Exercise addiction: Motivation for participation in sport and exercise, 1-5.
• Wilson, G., & Pritchard, M. (2005). Comparing sources of stress in college student athletes and non-athletes. athletic insight: The Online Journal of Sport Psychology, 7(1), 1-8.
• Wolcott, H.F. (2005). The art offieldzvork (2nd ed). Walnut Creek, CA: AltaMira Press.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (9. Genişletilmiş Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 80-81.
• Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 942-973.
• Yüksel, S. (2002). Yükseköğretimde eğitim-öğretim faaliyetleri ve örtük program. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 361-370.