THE PREDICTIVE EFFECT OF ATHLETE SELF-EFFICACY ON PSYCHOLOGICAL RESILIENCE AND GOAL COMMITMENT

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 3, 183 - 193, 30.09.2024

Berk Hakan Yılmaz , Barış Mergan , Neslişah Aktaş Üstün

https://doi.org/10.33689/spormetre.1465822

Öz

Abstract: This study aims to examine the predictive effect of athlete self-efficacy on psychological resilience and goal commitment. The study was designed by adopting a correlational research model, which is one of the quantitative research methods. Within the scope of the study, athlete self-efficacy scale, brief psychological resilience scale and goal commitment scale were used as data collection tools. The research group consisted of 296 athletes, 168 of whom were male and 128 of whom were female. In the study, no statistically significant difference was found between gender variable and psychological resilience, goal commitment and athlete self-efficacy. On the other hand, a statistically significant difference was found in the sub-dimensions of the athlete self-efficacy scale with the type of sport that the athletes were interested in. It was determined that athlete self-efficacy had a significant and significant predictive effect on goal commitment and psychological resilience.

Anahtar Kelimeler

Psychological efficacy, goal commitment, psychological resilience

SPORCU ÖZ YETERLİLİĞİNİN PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE HEDEF BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ YORDAYICI ETKİSİ

Öz

Öz: Bu araştırma sporcu öz yeterliğinin psikolojik sağlamlık ve hedef bağlılığı üzerindeki yordayıcı etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden biri olan korelasyonel araştırma modeli benimsenerek tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında sporcu öz yeterlik ölçeği, kısa psikolojik sağlamlık ölçeği ile hedef bağlılığı ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma grubunu 168’i erkek ve 128’i kadın olmak üzere toplam 296 sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada cinsiyet değişkeni ile psikolojik sağlamlık, hedef bağlılığı ve sporcu öz yeterliği arasında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilememiştir. Diğer yandan sporcuların ilgilendikleri spor türü değişkeni ile sporcu öz yeterlik ölçeği alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmiştir. Sporcu öz yeterliğinin hedef bağlılığı ve psikolojik sağlamlık üzerinde önemli ve anlamlı bir yordayıcı etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik yeterlik, hedef bağlılığı, psikolojik sağlamlık

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y. S., & Kargün, M. (2023). Sporcu öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeyleri ile hedef bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 360-372. http://dx.doi.org/10.33468/sbsebd.358
• Akgül, A., Solmaz, S., Uzun, A., & Yarayan, Y. E. (2024). Zihinsel Dayanıklılık: İmgeleme ve Duygusal Zekânın Rolü. The Online Journal of Recreation and Sports, 13(3), 334-340.
• Arends, R. I. & Kilcher, A. (2010). Teaching for student learning: Becoming an accomplished teacher. New York: Routledge.
• Arıkan, S. (2022). Üniversite öğrencilerinde problemli cep telefonu kullanımı ile duygusal öz-yeterlik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's Thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
• Arslan, G., & Balkıs, M. (2016). Ergenlerde duygusal istismar, problem davranışlar, özyeterlik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 8-22. https://doi.org/10.19126/suje.35977
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman.
• Barkoukis, V., Koidou, E., & Tsorbatzoudis, H. (2010). Effects of a motivational climate intervention on state anxiety, self-efficacy, and skill development in physical education. European Journal of Sport Science, 10(3), 167–177. https://doi.org/10.1080/17461390903426634
• Block, J., & Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: conceptual and empirical connections and separateness. Journal of personality and social psychology, 70(2), 349.
• Bulthuis, T. J. (2008), "Resilience Factors of University and College Students with Learning Disabilities as Revealed Through Retrospective Interviews" A Thesis of Master of Education, Brock University, Ontario.
• Burton, D., & Naylor, S. (2002). The Jekyll/Hyde nature of goals: Revisiting and updating goal-setting in sport. Advances in sport psychology, 2, 459-499.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, M. Cantez, K. E. (2018). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, psikolojik sağlamlık ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 4(2), 61-76.
• Chen, S., Chen, A., & Zhu, X. (2012). Are K-12 learners motivated in physical education? A meta-analysis. Research Quarterly for Exercise and Sport, 83(1), 36–48. https://doi.org/10.1080/02701367.2012.10599823
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2000). Research Methods in Education. 5th Edition, Routledge Falmer, London. http://dx.doi.org/10.4324/9780203224342
• Çekceoğlu, H. (2019). Spor yapan ve spor yapmayan lise öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve hedef bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Master's Thesis, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi).
• Delahaij, R. & Van Dam, K. (2017). Coping with acute stress in the military: The influence of coping style, coping self-efficacy and appraisal emotions. Personality and Individual Differences 119, 13–18.
• Demir, A., & Kabakçı, A. C. (2023). Kano ve rafting antrenörlerinin genel öz-yeterlik ve sporda ahlaktan uzaklaşma eğilimlerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 106-115.
• Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Düzen, A. Ç. (2021). Spor Yapma Durumuna Göre Lise Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği) (Master's Thesis, Amasya Üniversitesi).
• Dykeman, C., Wood, C., Ingram, M., & Herr, E. L. (2003). Career Development Interventions and Academic Self-Efficacy and Motivation: A Pilot Study.
• Gao, Z., Lee, A. M., Kosma, M., & Solmon, M. A. (2010). Understanding students' motivation in middle school physical education: examining the mediating role of self-efficacy on physical activity. International Journal of Sport Psychology, 41(3).
• Gao, Z., Lodewyk, K. R., & Zhang, T. (2009). The role of ability beliefs and incentives in middle school students’ intention, cardiovascular fitness, and effort. Journal of Teaching in Physical Education, 28(1), 3-20.
• Gençoğlu, C., & Namlı, S. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve empati düzeyleri/Erzurum Teknik Üniversitesi örneği. Sport Sciences, 15(3), 33-43.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
• Hall, H. K., & Byrne, A. T. (1988). Goal setting in sport: Clarifying recent anomalies. Journal of Sport and Exercise Psychology, 10(2), 184–198. https://doi.org/10.1123/jsep.10.2.184
• Harlak, H., Karakaş, G. S., & Karslı, F. (2021). Hedef Yönelimi, Başarı ve Anlam İhtiyacı: Füreya Koral’ın Psikobiyografik İncelemesi. Electronic Turkish Studies, 16(1), 358-376. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.46241
• Kearney, L. J. (2010)."Differences in Self-Concept, Racial Identity, Self-Efficacy, Resilience, and Achievement among African-American Gifted and Non-Gifted Students: Implications for Retention and Persistence of African Americans in Gifted Programs"Howard University,A Thesis of Doctor of Philosophy.
• Kline R B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Koçak, Ç. V. (2020). Athlete Self-Efficacy Scale: Development and psychometric properties. Baltic Journal of Health and Physical Activity, (1), 41-54. https://doi.org/10.29359/BJHPA.2020.Suppl.1.05
• Koçak, M., Özbas, A. A., & Gürhan, N. (2017). Beden eğitimi ve spor öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve öz yeterlik düzeyinin belirlenmesi. Nigde University Journal Of Physical Education And Sports Science, 11(2), 129-135.
• Lee, C. (1989). The relationship between goal setting, self-efficacy, and female field hockey team performance. International Journal of Sport Psychology, 20(2), 147–161.
• Locke, A.E. (1996). Motivation through conscious goal setting. Applied ve Preventive Psychology, 5,117-124.https://doi.org/10.1016/S0962-1849(96)80005-9
• Locke, E. A., & Lathan, G. P. (1985). The application of goal setting to sports. Journal of Sport Psychology, 7, 205-222.
• Munro B. H. (2005). Statistical methods for health care research. philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; p.351-76.
• Schmidt, R. A., & Lee, T. D. (2005). Motor control and learning: A behavior emphasis. (4th ed). Champaign, Human Kinetics.
• Shaffer, H.J., Hall, M.N., Bilt, J.V. (2000). Computer addiction: A critical consideration. American Journal of Orthopsychiatry, 70(2), 162- 168. https://doi.org/ 10.1037/h0087741
• Sivri, S., Kıratlı, E., & Karaca, A. A. (2023). Tenis hakemlerinin psikolojik sağlamlık ve sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 78-90.
• Sulu, B., Bayar Koruç, P., & Çakaloğlu, E. (2021). Bireysel ve takım sporcularının öz-yeterlik ve stresle başa çıkma stratejileri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 112-122. Https://Doi.Org/10.33689/Spormetre.800249
• Süleymanoğulları, M., Doğar, A., & Bayraktar, G. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin hedef bağlılığı düzeylerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 173-183.
• Şenel, E., & Yıldız, M. (2016). Hedef Bağlılığı Ölçeği: Türkçe uyarlaması, beden eğitimi ve spor alanında öğrenim gören öğrencilerde geçerlik ve güvenirlik çalışması, . CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 58-65.
• Uzunçayır, D., & Yılmaz, S.H. (2023). Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklardayoga temelli müdahale programının etkilerinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 20(4), 682-693. doi:10.14687/jhs.v20i4.6438
• Yarayan, Y. E., & Gulsen, D. B. A. (2023). Sporcularda imgeleme ve duygu düzenlemenin cesaret düzeyi üzerindeki etkilerine yönelik aşamalı regresyon analizi. Journal of ROL Sport Sciences, 896-910.
• Yarayan, Y. E., İlhan, E. L., Esentürk, O. K., Arı, Ç., & Gülşen, D. B. A. (2023). Does emotional intelligence affect mental toughness in physically disabled athletes?. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 231-242.
• Yarayan, Y. E., Solmaz, S., Aslan, M., Batrakoulis, A., Al-Mhanna, S. B., & Keskin, K. (2024). Sex differences in athletic performance response to the imagery and mental toughness of elite middle-and long-distance runners. Sports, 12(6), 141.
• Yılmaz, E., & Dündar, S. (2021). Hedef bağlılığı ile zaman yönetimi ve arasındaki ilişkinin incelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 519-529.
• Yılmaz, S. H., Yılmaz, B. H., & Erer, H. (2024). Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Tutum ve Farkındalık: Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(1), 160-173.