Geç Ergenlik Dönemi: Ahlaki Uzaklaşma

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 11, 25.09.2021

Serhat Turan

https://doi.org/10.53025/sportive.877254

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmanın amacı geç ergenlik döneminde ahlaktan uzaklaşmanın farklı yaş ve cinsiyetlerdeki yansımalarının tespit edilmesidir. Çalışmaya 18-24 yaş aralığında 235 spor bilimleri fakültesinde öğrenim görmekte olan öğrenci katılmıştır. Çalışmaya katılanların ahlaki uzaklaşma skorlarının tespit edilebilmesi amacıyla ‘’Ahlaki Uzaklaşma Ölçeği’’ kullanılmıştır. Cinsiyetler arasında ahlaki uzaklaşma skorlarındaki farklılığı belirlemek için t testi; yaşlar arasındaki farklılığı belirlemek için ise tek yönlü varyans analizi (Anova) testi kullanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi p<,05 olarak alınmıştır. Çalışma sonucunda erkeklerin ahlaki uzaklaşma skorlarının geç ergenlik döneminde olan kadınların puanlarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilirken; yaşlar arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca geç ergenlik döneminde ahlaki uzaklaşma davranışlarının düşük seviyede sergilendiğini görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

GEÇ ERGENLİK, AHLAKİ UZAKLAŞMA, SPOR

Kaynakça

• Alpaslan, A. H. (2012). Ergen ruh sağlığı ve spor. Kocatepe Tıp Dergisi, 13(3), 181-185.
• Bandura, A. (1999). Moral disengagement in the perpetration of inhumanities, Personality and Social Psychology Review, 3(3), 193-209.
• Bandura, A. (2004). Selective exercise of moral agency. In T. A. Thorkildsen & H. J. Walberg (Eds.), Nurturing morality (pp. 37– 57). Boston: Kluwer Academic.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V. & Pastorelli, C. (1996). Mechanisms of moral disengagement in the exercise of moral agency, Journal of Personality and Social Psychology, 71, 364–374. doi:10.1037/0022-3514.71.2.364.
• Bussey, K., Quinn, C. & Dobson, J. (2015). The moderating role of empathic concern and perspective taking on the relationship between moral disengagement and aggression, Merrill-Palmer Quarterly, 61, 10-29.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim, Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63, 19-21.
• Derman, M. T. & Başal, H. A. (2013). Okul Öncesi Çocuklarda Gözlenen Davranış Problemleri İle Ailelerin Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişki, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1), 115-144.
• Dökmen, Ü. (2000). Yarına kim bakacak? Evrenle uzlaşma sürecinde varolmak, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eisenberg, N. (2000). Emotion, regulation, and moral development, Annual Review of Psychology, 51, 665– 697.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., & Spinrad, T. L. (2006). Prosocial development. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Ekeland, E., Heian, F. & Hagen, K. (2005). Can Exercise İmprove Self Esteem İn Children And Young People? A Systematic Review Of Randomised Contolled Trials, British Journal Of Sports Medicine. 39(11), 792-798.
• Ekmekçioğlu, E. B. (2019). Etik liderlik ve işyeri sapkın davranışları ilişkisinde ahlaki uzaklaşma ve güç mesafesi oryantasyonunun rolü. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekmekçioğlu, E.B. & Aydoğan, E. (2019). Ahlaki Uzaklaşma Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(2), 701-712. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.04.1096
• Fiske, S. T., & Taylor, S. E. (1984). Social cognition. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Fontaine, R., G., Fida, R., Paciello, M., Tisak, M., S. & Caprara, G., V. (2014). The mediating role of moral disengagement in the developmental course from peer rejection in adolescence to crime in early adulthood, Psychology, Crime & Law, 20:1, 1-19, DOI: 10.1080/1068316X.2012.719622
• Frank, G. R., Crown, D. F. & Spake, D. F. (1997). Gender differences in ethical perceptions of business practices: A social role theory perspective, Journal of Applied Psychology, 82(6), 920–934.
• Gencer, N. (2020). Gençlik ve Ahlaki Kayıtsızlık: Lise Öğrencilerinin Ahlaki Kayıtsızlık Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme, USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(3), 308- 335.
• Hart, D. & Carlo, G. (2005). Moral development in adolescence, Journal of Research on Adolescence, 15, 223– 233
• Jones, G. E., & Kavanagh, M. J. (1996). An empirical examination of the effects of individual and situational factors on unethical intentions in the workplace. Journal of Business Ethics, 15(5), 511–523.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Kaya, E. (2018). Akran zorbalığında ahlaki uzaklaşma düzeyinin ve mağdurun sosyal kimliğinin mağdura yardım etme isteğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köklü, A. (2019). Ergenlerde ahlaki uzaklaşma ile riskli davranışlar ve empati yeteneği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Loeber, R. (1991). Antisocial behavior: More enduring than changeable?, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 30, 393– 397.
• Loeber, R. & Hay, D. (1997). Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early adulthood, Annual Review of Psychology, 48, 371– 410.
• Moore, C., Detert, J. R., Trevino, L.K., Baker, V. L. & Mayer, D. M. (2012). “Why employees do bad things: Moral disengagement and unethical organizational behavior”, Personnel Psychology, 65(1), 1-48.
• Newman, M. B. & Newman, R. P. (2017). Development Through Life, A Psychosocial Approach, Wadsworth Cengage Learning, Learning, United States of America.
• Obermann, M. L. (2011). Okul zorbalığına tanık olanlar arasında ahlaki kopukluk, Okul Şiddeti Dergisi, 10, 239-257. doi: 10.1080 / 15388220.2011.578276
• Paciello, M., Fida, R., Tramontano, C., Lupinetti, C. & Caprara, G. V. (2008). Stability and change of moral disengagement and its impact on aggression and violence in late adolescence, Child Development, 79(5), 1288-1309.
• Parladıcı, R. M. (2020). Ergenlerde problemli internet kullanımı, saldırganlık ve olumlu sosyal davranış arasındaki ilişkinin incelenmesi: Ahlaki uzaklaşmanın aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pawlowski, W. & Hamilton, G. (2008). Talking to your adolescent about STDs, HIV, & Sex. Stages of Adolescent Development Retrieved from http://www.proyectoideas.jsi.com/Docs/OCC%20Notes%20Feb.%202008.pdf
• Pelton, J., Gound, M., Forehand, R., & Brody, G. (2004). The moral disengagement scale: Extension with an American minority sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 31–39.
• Perren, S. & Gutzwiller-Helfenfinger, E. (2012). Cyberbullying and traditional bullying in adolescence: Differential roles of moral disengagement, moral emotions, and moral values, The European Journal of Developmental Psychology, 9, 195-209.
• Robson, C. & Witenberg, R.T. (2013). The influence of moral disengagement, morally based self-esteem, age and gender on traditional bullying and cyberbullying, Journal of School Violence, 12(2). doi:10.1080/15388220.2012.762921.
• Robin, D. & Babin, L. (1997). Making sense of the research on gender and ethics in business: A critical analysis and extension, Business Ethics Quarterly, 7(4), 61–90.
• Saylık, F. Z. (2016). Ergenlerde yasaklayıcı/teşvik edici yaklaşımların, suçluluk/utanç duygularının ve bağlanmanın ahlaki uzaklaşmaya etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Schminke, M., Ambrose, M. L., & Miles, J. A. (2003). The impact of gender and setting on perceptions of others’ ethics, Sex Roles, 48(7/8), 361–375.
• Sheikh, S. & Janoff-Bulman, R. (2010). The “shoulds” and “should nots” of Moral Emotions: A Self-Regulatory Perspective on Shame and Guilt, Personality and Social Psychology Bulletin, 36(2), 213-224.
• Sheikh, S. & Janoff-Bulman, R. (2013). Paradoxical Consequences of Prohibitions, Journal of Personality and Social Psychology, 105(2), 301-315. Sümbüloğlu, K. (1993). Biyoistatistik. Ankara: Özdemir Yayıncılık.
• Tangney, J. P., Stuewig, J. & Mashek, D. J. (2007). Moral emotions and moral behavior. Annual Review of Psychology, 58, 345– 372. Tremblay, R. E. (2000). The development of aggressive behavior during childhood: What have we learned in the past century?, International Journal of Behavioral Development, 24, 129– 141.
• Web1.http://www.amchp.org/programsandtopics/AdolescentHealth/projects/Pages/AdolescentDevelopment.aspx 01.01.2020 21.09
• Web 2. view.publitas.com/p222-8765/stages-of-development-handout/page/1 E.T. 01.01.2020 21.23
• UNICEF (2011). Adolescence an Age of Opportunity. The State of the World’s Children 2011. Retrieved from https://www.unicef.org/sowc2011/pdfs/SOWC-2011-Main-Report_EN_02092011.pdf
• Uzun, A. & Boyalı, E. (2020). Ergenlik Dönemleri ve Spor. Aygün, Y. ve Duyan, M. (ed.), Çocuk ve Egzersiz. Gece Kitaplığı.
• Uzun, A., Akbulut, A., Erkek, A., Pamuk, Ö. & Bozoğlu, M. S. (2020). Effect of Age on Speed and Agility in Early Adolescence. International Journal of Applied Exercise Physiology. 9(8), 168-175.
• WHO (2003). Promoting The Health Of Young People İn Custody. Retrieved from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/107532/e81703.pdf
• WHO (2005). Nutrition İn Adolescence: İssues And Challenges Fort He Health Sector: İssues İn Adolescent Health And Development: World Healt Organization.
• Yazıcıoğlu, M. M. (2020). Üniversite öğrencilerinde algılanan sosyal destek, ahlaki uzaklaşma ve riskli davranışlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.performanslarının incelenmesi. Selçuk University Journal of Physical Education and Sport Science, 14(2), 273-276.
• Arıkan, D., Çelebioğlu, A., & Güdücü Tüfekçi, F. (2013). Pediatri Hemşireliği. İçinde: Çocukluk Dönemlerinde Büyüme ve Gelişme. Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık, B,(eds.), Ankara: Akademisyen Tıp Kitap Evi, 53-66.
• Besier, T. F., Lloyd, D. G., Ackland, T. R., & Cochrane, J. L. (2001). Anticipatory effects on knee joint loading during running and cutting maneuvers. Medicine & Science in Sports & Exercise, 33(7), 1176-1181.
• Côté, J. (1999). The influence of the family in the development of talent in sport. The sport psychologist, 13(4), 395-417.
• Del Campo, D. G. D., Vicedo, J. C. P., Villora, S. G., & Jordan, O. R. C. (2010). The relative age effect in youth soccer players from Spain. Journal of sports science & medicine, 9(2), 190.
• Delorme, N., Boiché, J., & Raspaud, M. (2010). Relative age effect in elite sports: Methodological bias or real discrimination? European journal of sport science, 10(2), 91-96.
• Diker, G., & Müniroğlu, S. (2016). 8-14 yaş grubu futbolcuların seçilmiş fiziksel özelliklerinin yaş gruplarına göre incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 45-52.
• Drabik, J. (1996). Children and Sports Training: How Your Future Champions Should Exercise to Be Healthy, Fit, and Happy. Boston, MA: Stadion Company: Inc.
• Draper, C. E., Achmat, M., Forbes, J., & Lambert, E. V. (2012). Impact of a community-based programme for motor development on gross motor skills and cognitive function in preschool children from disadvantaged settings. Early child development and care, 182(1), 137-152.
• Figueiredo, A. J., Gonçalves, C. E., Coelho E Silva, M. J., & Malina, R. M. (2009). Youth soccer players, 11–14 years: maturity, size, function, skill and goal orientation. Annals of human biology, 36(1), 60-73.
• García-Pinillos, F., Ruiz-Ariza, A., Moreno del Castillo, R., & Latorre-Román, P. (2015). Impact of limited hamstring flexibility on vertical jump, kicking speed, sprint, and agility in young football players. Journal of sports sciences, 33(12), 1293-1297.
• Genç, H. (2020). 10-14 Yaş Arası Kız Çocukların Atletik Performanslarının Bağıl Yaş Etkisine Göre Karşılaştırılması. Sportive, 3(1), 1-15.
• González-Víllora, S., Pastor-Vicedo, J. C., & Cordente, D. (2015). Relative age effect in UEFA championship soccer players. Journal of human kinetics, 47(1), 237-248.
• Goodway, J. D., Ozmun, J. C., & Gallahue, D. L. (2019). Understanding motor development: Infants, children, adolescents, adults: Jones & Bartlett Learning.
• Hollings, S. C., Hume, P. A., & Hopkins, W. G. (2014). Relative-age effect on competition outcomes at the World Youth and World Junior Athletics Championships. European journal of sport science, 14(sup1), S456-S461.
• Kılıç, C. (2007). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin bazı fiziksel uygunluk seviyelerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Te-zi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri, Ankara.
• Lancaster, S. B., & Teodorescu, R. (2008). Athletic fitness for kids: Human Kinetics.
• Malina, R. M., Eisenmann, J. C., Cumming, S. P., Ribeiro, B., & Aroso, J. (2004). Maturity-associated variation in the growth and functional capacities of youth football (soccer) players 13–15 years. European journal of applied physiology, 91(5-6), 555-562.
• Mengutay, S. (2005). Development of movement and sports in children: Morpa Culture Publications. Istanbul. Turkey.
• Mujika, I., Santisteban, J., Impellizzeri, F. M., & Castagna, C. (2009). Fitness determinants of success in men's and women's football. Journal of sports sciences, 27(2), 107-114.
• Muratlı, S. (2013). Çocuk ve spor, Geliştirilmiş 3. Baskı, Nobel Yayın, Ankara.
• Musch, J., & Grondin, S. (2001). Unequal competition as an impediment to personal development: A review of the relative age effect in sport. Developmental review, 21(2), 147-167.
• Özdemir, F. (2013). Genç Futbolcularda Çeviklik, Sürat, Güç ve Kuvvet Arasındaki İlişkinin Yaşa Göre İncelenmesi. (Master ), Başkent Üniversitesi Ankara.
• Pekel, H., & Aydos, L. (2014). Türk Atletlerinin Alt Yapıdaki Başarıları ile Elit Seviyedeki Başarı Durumlarının Karşılaştırılması SSTB International Refereed Academic Journal of Sports, Health & Medical Sciences, 13(4).
• Pekel, H. A., Bağcı, E., Mansur, O., Balcı, Ş. S., & Hamdi, P. (2006). Spor Yapan Çocuklarda Performansla İlgili Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarıyla Antropometrik Özellikler Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 299-308.
• Pekel, H. A., & Kamiş, O. (2018). 14 Yaş Altı Atletlerde Bağıl Yaş Etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 153-162.
• Rand, M. K., & Ohtsuki, T. (2000). EMG analysis of lower limb muscles in humans during quick change in running directions. Gait & posture, 12(2), 169-183.
• Roemmich, J. N., & Rogol, A. D. (1995). Physiology of growth and development. Its relationship to performance in the young athlete. Clinics in sports medicine, 14(3), 483-502.
• Romaneiro, C., Folgado, H., Batalha, N., & Duarte, R. (2009). Relative age effect of Olympic athletes in Beijing 2008.
• Romann, M., & Fuchslocher, J. (2014). The need to consider relative age effects in women's talent development process. Perceptual and motor skills, 118(3), 651-662.
• Schorer, J., Wattie, N., & Baker, J. R. (2013). A new dimension to relative age effects: constant year effects in German youth handball. PloS one, 8(4).
• Verstegen, M., & Marcello, B. (2001). Agility and coordination. High Performance Sports Conditioning. Foran B, ed. Champaign, IL: Human Kinetics, 139-165.
• Vincent, J., & Glamser, F. D. (2006). Gender differences in the relative age effect among US Olympic Development Program youth soccer players. Journal of sports sciences, 24(4), 405-413.
• Votteler, A., & Höner, O. (2014). The relative age effect in the German Football TID Programme: Biases in motor performance diagnostics and effects on single motor abilities and skills in groups of selected players. European journal of sport science, 14(5), 433-442.
• Wattie, N., Schorer, J., & Baker, J. (2015). The relative age effect in sport: A developmental systems model. Sports Medicine, 45(1), 83-94.
• Welk, G. J., & Eklund, B. (2005). Validation of the children and youth physical self perceptions profile for young children. Psychology of Sport and Exercise, 6(1), 51-65.
• Werneck, F. Z., Coelho, E. F., de Oliveira, H., Júnior, D. R., Almas, S. P., de Lima, J., . . . Figueiredo, A. (2016). Relative age effect in Olympic basketball athletes. Science & Sports, 31(3), 158-161.