Zorunlu Eğitim Çağındaki Suriyeli Çocukların Eğitime Erişim Sorunları: Olgu Sunumu

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 79 - 101, 30.06.2021

Sevgi Serin Figen Paslı

Öz

Türkiye’de bulunan zorunlu eğitim çağındaki Suriyeli çocuklar çeşitli eğitime erişim sorunları sebebi ile eğitim haklarından mahrum bırakılmışlardır ya da mahrum bırakılma riski ile karşı karşıyadırlar. Konu ile ilgili mikro ya da makro düzeyde çeşitli çalışmalar yapılsa da eğitim dışı kalmış çocuk sayısı bir hayli fazladır. Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitim haklarına erişimlerini sağlamak hem göçün beraberinde getirdiği sorunların aşılmasına destek olmak hem de çocukların ihmal, istismar gibi risklerle karşı karşıya kalmalarına engel olmak açısından önemlidir. Soruna dair sosyal politika düzeyinde birçok çalışma yapılabileceği gibi mikro düzeyde vaka yönetimi çerçevesinde doğru yaklaşımlarla da olumlu sonuçlar alınması mümkündür.
Bu çalışmada, olgu sunumu, müracaatçı ve müracaatçının babası ile yapılan görüşmeler neticesinde yürütülen nitel bir çalışmanın ürünüdür. Zorunlu eğitim çağındaki Suriyeli çocukların eğitime erişim sorunlarının olgu sunumu üzerinden somut olarak görülmesi ve sosyal hizmet mesleğinin soruna dair müdahale aşamalarının açıklanması amaçlanmıştır. Çalışmada sosyal hizmet yaklaşımları ile yürütülen vaka yönetiminin bireyi ve aileyi güçlendirdiği, sorun çözme kapasitelerini arttırdığı, risklerin asgari düzeye indirilerek belirlenen ihtiyaçların karşılandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim hakkı, Suriyeli çocuklar, göç

Educational Access Problems of Syrian Children at the Age of Compulsory Education: A Case Report

Öz

Syrian children at the age of compulsory education in Turkey have been deprived of their right to education or are at risk of being deprived due to various problems of access to education. Although there are various studies on the subject at micro or macro level, the number of children who are out of education is quite high. Ensuring Syrian children's access to their education rights in Turkey is important in terms of both supporting to overcome the problems brought about by migration and preventing children from facing risks such as neglect and abuse. While many studies can be done on the problem at the social policy level, it is possible to obtain positive results with the right approaches within the framework of micro-level case management.
This case report is the product of a qualitative study conducted as a result of interviews with the beneficiary and their fathers. It is aimed to show the problem of Syrian children’s accessing the education who are in the age group of compulsory education via case report and to explain the intervention stages of the social work profession regarding the problem. In the study, it was seen that case management carried out with social work approaches strengthens the individual and the family, increases their problem-solving capacity, and meets the identified needs by minimizing the risks.

Anahtar Kelimeler

Education right, Syrian children, migration

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2016). Uluslararası Hukuk’ta ve Türkiye’de Eğitim Hakkı. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). Sosyal Yardım Programlarımız. 27 Aralık 2020 tarihinde https://www.ailevecalisma.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz adresinden alındı.
• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti. 27 Aralık 2020 tarihinde https://www.ailevecalisma.gov.tr/chgm/uygulamalar/sosyal-ve-ekonomik-destek-hizmeti adresinden alındı.
• Candeğer, Ü (Aralık 2019). Suriyeli Çocukların Eğitiminde Sosyal Bilgiler Dersi Programı [Bildiri]. VI. Uluslararası Tarih Eğitimi Sempozyumu, Bolu.
• Çalık, D. (2019). Türkiye’de Uluslararası ve Geçici Koruma Altındaki Çocukların Eğitime Erişim ve Devamlılıklarına Dair Durum Analizi. Ankara: Kızılay.
• Çeçen, A. (2015). İnsan Hakları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Düzel, B. & Alış, S. (2018). Düzensiz Göçle Gelen Suriyeli Mülteci Çocuklar Bağlamında Türkiye’de Refakatsiz Göçmen Çocukların Durumu ve Başlıca Risklerin Değerlendirilmesi, Asia Minor Studies, 6(Özel Sayı), 358-374.
• Erbay, E. (2019). Güç ve Güçlendirme Kavramları Bağlamında Sosyal Hizmet Uygulaması, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 42, 41-64.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2020). Geçici Koruma. 13 Aralık 2020 tarihinde https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638# adresinden alındı.
• Karaman, S. (2018). Eğitim Hakkının Korunması Açısından PICTES Projesinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, G. & Özkor, D. (2019). Suriyeli Çocukların Eğitimi Araştırma Raporu. İstanbul: Mavi Kalem Derneği.
• Kırnık, D., Susam, E. & Özbek, R. (2019). İyep (İlkokullarda Yetiştirme Programı) Uygulamalarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri, Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 387-415.
• Lune, H. & Berg, B.L. (2020). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Çeviri Editörü Prof. Dr. Asım Arı, & Editör Yusuf Yavuz). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Mamei, M., Cilasun, S.M., Tümen S. vd. (2019). “Improve Education Opportunities for Better Integration of Syrian Refugees in Turkey” Şu kitapta: Albert Ali Salah, Alex Pentland, Bruno Lepri, Emmanuel Letouzé. Guide to Mobile Data Analytics in Refugee Scenarios The ‘Data for Refugees Challenge’ Study. İsviçre: Springer Yayınevi, 381-402.
• MEB (29.04.2020). Uzaktan Eğitim 31 Mayıs'a Kadar Devam Edecek. Erişim: MEB Haberler. https://www.meb.gov.tr/uzaktan-egitim-31-mayisa-kadar-devam-edecek/haber/20803/tr /29.12.2020.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlkokullarda Yerleştirme Programı (İYEP) Uygulama Kılavuzu. 15 Aralık 2020 tarihinde http://kocaeli.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_10/10144052_uygulama_kYlavuzu.pdf / adresinden alındı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim. Ankara: Resmi İstatistik Programı.
• Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Daire Başkanlığı. (2020). İnternet Bülteni. 13 Aralık 2020 tarihinde https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_11/18114946_17155955_3_KASIM__2020__YNTERNET_BULTENY_Sunu.pdf / adresinden alındı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Milli Eğitim Bakanlığı İlkokullarda Yerleştirme Programı Önergesi. 15 Aralık 2020 tarihinde https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/25181019_YYEP_YYNERGESY.pdf. / adresinden alındı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Milli Eğitim Bakanlığı Destekleme ve Yetiştirme Kursları Yönergesi 15 Aralık 2020 tarihinde http://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_10/26191853_DesteklemeveYetiYtirmeKurslarYYonergesi.pdf / adresinden alındı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). PICTES. 14 Aralık 2020 tarihinde https://piktes.gov.tr/ adresinden alındı.
• Resmi Gazete (03.03.2015). Sosyal Ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, 29284. 20 Aralık 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/03/20150303-3.htm / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (05.01.1961). İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 10705. 12 Aralık 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.222.pdf / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (08.07.2004). 2004/7502 4662 Sayılı Kanunla Onaylanması Uygun Bulunan "Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme”nin İlişik Bildirimler ve Çekince ile Onaylanmasına Dair Karar, 25516. 27 Kasım 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040708.htm#7 / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (11.08.2003). Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin Onaylanması Hakkında Karar, 25196. 27 Kasım 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/08/20030811.htm#4 / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (14.10.1985). Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) Milletlerarası Sözleşme, 18898. 27 Kasım 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18898.pdf / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (19.06.1982). İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun, 17729. 23 Aralık 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2684.pdf adresinden alındı.
• Resmi Gazete (20.120.1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 17844. 12 Aralık 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17844.pdf / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (22.10.2014). Geçici Koruma Yönetmeliği, 29153. 12 Aralık 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141022-15.htm / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (27.01.1995). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Milletlerarası Sözleşme, 22184. 10 Aralık 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22184.pdf / adresinden alındı.
• Resmi Gazete (27.05.1949). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Bakanlar Kurulu Kararı, 7217. 11 Aralık 2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7217.pdf adresinden alındı.
• Sheafor, B. W., Horejsi C., (2014). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler (Çev. Ayşe Bilgin vd) Ankara: Nika Yayınevi.
• Taşkın Alp, Y. (2016). Öğrenciler ve Eğitime Erişim Arka Plan Raporu Eğitim İzleme Raporu 2015-2016. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi.
• Taştan, C., Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli Çocukların Eğitimi: Güçlükler Ve Öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Teater, B. (2015). Sosyal Hizmet Kuram ve Yöntemleri (Çev. Ed. Abdullah Karatay). Ankara: Nika Yayınevi.
• UNHCR. (2019). Refugee Education İn Crisis: More Than Half Of The World’s School-Age Refugee Children Do Not Get An Education. 12 Aralık 2020 tarihinde https://www.unhcr.org/news/press/2019/8/5d67b2f47/refugee-education-crisis-half-worlds-school-age-refugee-children-education.html#:~:text=Global%20(Spain)-,Refugee%20education%20in%20crisis%3A%20More%20than%20half%20of%20the%20world's,do%20not%20get%20an%20education.&text=Of%20the%207.1%20million%20refugee,in%20a%20report%20released%20today. adresinden alındı.
• UNICEF. (2018). Yaygın Eğitim Olanakları. 14 Aralık 2020 tarihinde https://www.unicef.org/turkey/yayg%C4%B1n-e%C4%9Fitim-olanaklar%C4%B1 adresinden alındı.