Sosyal Politika Bağlamında Acil Sağlık Hizmeti Sunucularında Mesleki Tükenmişlik ve İş Doyumu İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 135 - 150, 31.12.2021

Özlem Bağlar Abdülkadir Develi

Öz

Sağlık telafisi olmayan mal varlığıdır. Her birey için aynı öneme sahiptir. Sağlık kaynakları etkin ve doğru yöntemlerle hayata geçirmeyi gerektirir. Ülkelerin sunmuş oldukları sağlık hizmetleri de vatandaşına sunmuş olduğu başlı başına bir sosyal politika aracıdır. Sosyal politika aracı olarak bu bağlamda büyük bir öneme sahiptir. Sağlık hizmetleri yeterli verimli, etkin, kolay ulaşılabilir olmalıdır. Sağlık hizmetleri, kişilerin ekonomik durumlarına bakılmaksızın, meşru zemini hazırlayan ve refah devletine uygun olarak sosyal devlet anlayışı ile sağlanmalıdır. Başarılı bir sağlık hizmeti sunulmasında, sağlık hizmeti sunucularının bilgi ve tecrübesinin yanı sıra çalışan memnuniyeti ve fedakârlığı kritik rol oynamaktadır. Bu çalışmada artan mesleki tükenmişlik sorunsalı ele alınmış olup, iş doyumu ile etkileşim içerisinde olduğu aidiyetlerinin sos yo-demografik kriterler ile diğer farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Tüm çalışma popülasyonlarında ve demografik özelliklere göre kategorize edilmiş gruplarda, Maslach tükenmişlik ölçeğinde yer alan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt kategorilerinde alınan puanlar ile Minnesota iş doyumu ölçeğinde alınan puanlar arasındaki ilişki Pearson korelasyon katsayısı ile incelenmiştir. İş doyumu ile tükenmişlik alt grupları arasında anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır. İş doyumu ile duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt kategorileri arasında negatif ve kişisel başarı alt kategorisi pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak, mesleki doyum, çalışanların duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı düzeyleri ile ilişkilidir. Sosyal politikaların belirlenmesinde bu ilişkinin göz önünde bulundurulması faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal devlet, sosyal politika, sağlık hizmetleri, mesleki tükenmişlik, iş doyumu

Evaluation of the Relationship between Occupational Burnout and Occupational Satisfaction in Emergency Health Service Providers in the Context of Social Policy

Öz

Health is non-recoverable property. It has the same importance for every individual. Health resources require the implementation of effective and accurate methods. The health services provided by the countries are also a social policy tool that they offer to their citizens. As a social policy tool, it is of a great importance in this context. Health services should be sufficient, efficient, and easily accessible. Health services should be provided with the understanding of social state, which prepares the legitimate ground and in accordance with the welfare state, regardless of the economic status of the people. In addition to the knowledge and experience of healthcare providers, employee satisfaction and self-sacrifice play a critical role in providing a successful healthcare service. In this study, the problem of increasing professional burnout was discussed, and it was aimed to evaluate the relationship between occupational satisfaction and belongingness with regard to socio-demographic characteristics and several other variables. In all study populations and groups categorized according to demographic characteristics, the relationship between the scores obtained in the emotional exhaustion, depersonalization, and personal achievement subcategories in the Maslach burnout scale and the scores obtained in the Minnesota occupational satisfaction scale was examined with the Pearson correlation coefficient. A significant correlation was found between occupational satisfaction and burnout subgroups. Occupational satisfaction had negative relationships with occupational satisfaction and emotional exhaustion and depersonalization subcategories, and a positive relationship in personal achievement subcategories. In conclusion, occupational satisfaction is related to the emotional exhaustion, depersonalization, and personal achievement levels of employees. It may be useful to consider this relationship in determining social policies.

Anahtar Kelimeler

Social state, social policy, health services, occupational burnout, occupational satisfaction

Kaynakça

• Ayraler, A., Yavuz, B., Bakım, B., & Karamustafalıoğlu, O. (2011). Diyaliz Ünitesinde Çalışan Sağlık Ekibinde Tükenmişlik Sendromu. Özgün Araştırma, 50-54.
• Aytekin, A., & Yılmaz Kurt , F. (2014). Yenidoğan Yoğun Bakım Kliniği’nde çalışan hemşirelerde iş doyumu ve etkileyen faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 1(4), 50-60.
• Bağlar , Ö. (2021). Sosyal Devlet Anlayışı İçinde Sağlık Çalışanlarının Yaşadığı Mesleki Tükenmişlik Düzeyi Ve İş Doyumu İlişkisi ;‘’Ankara İlinde Acil Sağlık Hizmetleri Örneği’’. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ;Sosyal Bilimler Enstitüsü ,Sosyal Politika Anabilim Dalı.
• Bakan, İ., Taşlıyam , M., Aka , N., & Taş , F. (2014). Orgut Depresyonu ve İş Tatmini Arasındaki İlişki; Bir Universitedeki Akademisyenler Uzerinde Alan Araştırması”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 305-330.
• Birgili, F., Salış , F., & Özdemir , S. (2009). Sağlık Çalışanlarının İş Doyumunu Etkileyen Bazı Etmenlerin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 7.
• Birgili, F., Salış , F., & Özdemir , S. (2010). Sağlık Çalışanlarının İş Doyumunu Etkileyen Bazı Etmenlerin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 6.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni ; Nitel ,Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çalgan, Z., Yeğenoğlu , S., & Aslan , D. (2009). Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 61-70.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması:Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 65-68.
• Çelik , Y., & Kılıç , İ. (2019). Hemşirelerde İş Doyumu ,Mesleki Tükenmişlik Ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkiler. Kocatepe Tıp Dergisi, 9.
• Çelik, Y. (2011). Sağlık Ekonomisi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çelik, Y., & Kılıç, İ. (2019). Hemşirelerde İş Doyumu ,Mesleki Tükenmişlik ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Kocatepe Tıp Dergisi, 1-9.
• Çimen, M., Şahin , B., Akbolat , M., & Işık , O. (2012). Özel Bakım Merkezinde Çalışan Personelin Tükenmişlik ve İş Doyum Düzeylerine Yönelik bir Çalışma. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 28.
• Çoban, M. A., & Özbesler, C. (2016). Hastanelerde Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu. Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 15-18.
• Doğan, İ., Ünal , A., & Çankaya, M. (2019). Sağlık Hizmetlerinde Ekonomik Değerlendirme Yöntemleri. Fiscaoeconomia.
• Erol, A., Akarca, F., Değerli , V., Sert , E., Delibaş , H., & Gülbek, D. (2012). Acil Servis Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu. Klinik Psikiyatr, 109.
• Ersan , E., Yıldırım , G., Doğan , O., & Doğan , S. (2011). Sağlık çalışanlarının iş doyumu ve algılanan iş stresi ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7.
• Erşan, E. E., Yıldırım , G., Doğan, O., & Doğan, S. (2013). Sağlık çalışanlarının iş doyumu ile algılanan iş stresi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7.
• Hassoy, D., & Özvurmaz, S. (2019). Bir Devlet Hastanesindeki Sağlık Çalışanlarının İş Doyumu ve Etkileyen Faktörler. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 27-32.
• Havle, N., İlnem , İ., Yener, F., & Gümüş , H. (2008). İstanbul’da Çalışan Psikiyatristlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Bunların Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi. Düşünen Adam, 9.
• Işıkhan, V. (2006). Tükenmişlik, onkoloji alanında bakım verenlerin Tükenmişliği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25-30.
• Naldan, M. E., Karayağmurlu, A., Yayık, M., & Arı, M. (2019). Ameliyathanede Çalışan Sağlık Profesyonellerinde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Depresyon. Selçuk Tıp Dergisi , 152-158.
• Özbalcı, A. A. (2020). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyi İle Bilişim Sistemindeki Değişimlere Karşı KARŞI Gösterdikleri Direnç Arasındaki llişki ;Samsun İli Örneği. Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi :Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özşeker, E., & Daştı, D. (2020). Cerrahi Hemşirelerinin İş Doyumları ve Etkileyen Faktörler. Onliine Türk Sağlık Bilimleri Dergisi.
• Öztürk, D. (2014). Hemşirelerin iş doyumu Bursa Devlet Hastanesi örneği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, Z., Gülşen , Ç., & Örs, E. (2020). Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik Ve İş Doyumu İlişkisi; Bir Kamu Hastanesi Örneği. Uuslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi , 325-328.
• Tanrıverdi, E. Ç., Çalıkoğlu , E., Koca, Ö., & Kadıoğlu , B. (2017). Bir kadın doğum hastanesinde çalışan sağlık personelinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri ve sosyodemografik etkenlerle ilişkisi. Bakırköy Tıp Dergisi, 32-39.
• Tekir, Ö., Çevik , C., Arık , S., & Ceylan , G. (2016). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik, İŞ Doyumu Düzeyleri ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 6.
• Yeniyol, Z. D. (2014). Sağlık çalışanlarının İş Doyumu Kaygı ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi . İstanbul: Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, D. (2017). Sağlık Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi :Tekirdağ'da Sağlık Çalışanları Üzerine Bir İnceleme . İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.