The Roman Amphorae Found in Phocaea Mosaics Sector

Yıl 2019, Sayı 1, 30 - 53, 28.12.2019

Murat FIRAT

Öz

The Roman Amphorae Found in Phocaea Mosaics Sector

            12 amphora fragments were found in the mosaic area sector in the excavation conducted on the ancient city of Phocaea, which is under the modern settlement within the borders of Foça district in İzmir province. We found out that these fragments belong to 10 different amphorae. These amphorae were typologically divided into five groups. Based on the similar examples, Amphorae found in ​Phocaea Mosaics Sector are dated from the end of the 1st century BC to the 4th century AD. The close clay resemblance of samples of Aegean Local Amphorae and Kapitän II groups with Phocaea red slip ware is noteworthy. This is quite important since it indicates that the city also deals with amphora production. The study also examined the possible trade network we found out that the city was active especially in the Aegean-Mediterranean line.

 

Keywords: Phocaea, Amphora, Roman Period, Mosaics Sector

Anahtar Kelimeler

Phocaea, Amphora, Roman Amphora, Roman Period, Mosaic Sector

PHOKAIA MOZAİKLER ALANI’NDA ELE GEÇEN ROMA DÖNEMİ AMPHORALARI

Öz

Phokaia Mozaikler Alanı’nda Ele Geçen Roma Dönemi Amphoraları

 

İzmir ili Foça ilçesi sınırları içerinde modern yerleşmenin altında kalan Phokaia antik kenti üzerine yürütülen çalışmalarda, mozaikli alan sektöründe 12 adet amphora parçası ele geçmiştir. Bu parçaların incelemelerimiz sonucunda 10 farklı amphoraya ait olduğu anlaşıldı. Bu amphoralar ise tipolojik olarak beş farklı grup altında ayrıldı. Tüm bu eserler irdelendiğinde Phokaia Mozaikler alanında bulunmuş olan amphoraların benzer örneklerden hareketle MÖ 1. yüzyıl sonları - MS. 4. aralığına tarihlendiği görülür. İrdelenen eserlerden özellikle Ege Yerel Amphoraları ve Kapitän II gruplarına dâhil olan örneklerin Phokaia kırmızı astarlı seramikleri ile olan yakın kil benzerliği dikkat çekicidir. Bu durum kentin amphora üretimiyle de uğraştığını göstermesi açısından kayda değerdir. Çalışmada olası ticaret ağı da irdelenmiş ve kentin özellikle Ege-Akdeniz hattında etkin olduğu gözlenmiştir.

           

Anahtar kelimeler: Phokaia, Amphora, Roma Dönemi, Mozaikler Sektörü.

 

Anahtar Kelimeler

Phokaia, Amphora, Roma Dönemi, Roma Amphora, Mozaikler Sektörü

Kaynakça

• Abadie-Reynal 1989 C. Abadie-Reynal, “Céramique et commerce dans le bassin Égéen du IVe au VIIe siècle”, Hommes et Richesses dans l’Empire byzantin Vol. 1, IVe au VIIe siècle, (Eds. J. M. Lefort - C. Morisson - J. P. Sodini), Paris 1989, 143-159.
• Akkaş 2016 İ. Akkaş, “Parion Tiyatrosu Ticari Amphora Buluntuları”, Parion Roma Tiyatrosu 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed. C. Başaran - H. Ertuğ Ergürer), Ankara 2016, 165-178.
• Anderson Stojanović 1992 V. R. Anderson Stojanović, Stobi, The Hellenistic and Roman Pottery, New Jersey 1992. Arthur 1986 P. Arthur, “Roman Amphorae from Cartenbury”, Britannia 17, 1986, 239-258.
• Arthur 1998 P. Arthur, “Eastern Mediterranean Amphorae Between 500 and 700, A View from Italy”, Cerámica in Italia VI-VII, Atti del Convegnoin Onore di John W. Hayes, (Ed. L. Saguì), Roma 1998, 157-184.
• Aydemir 1995 A. Aydemir, Phokaia Erken Roma Dönemi Pişirme Kapları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 1995.
• Baylan 2008 S. Baylan, 2006-2007 Tralleis Kazılarında Ele Geçen Amphoralar, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ABD (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın 2008.
• Bezeczky 2004 T. Bezeczky, “Early Roman Food Import in Ephesus, amphorae from the Tetragonas Agora”, Transport Amphorae and Trade in Eastern Mediterranean, Acts of International Colloqium at the Danish Institute at Athens, September 26-29, 2002, Monographs of the Danish Institute at Athens 5, (Eds. J. Eiring- J. Lund), Aarhus 2004, 171-188.
• Bezeczky 2013 T. Bezeczky, The Amphorae of Roman Ephesus, Forschungen in Ephesos XV/1, Wien 2013.
• Biernacki- Klenina 2010 A. B. Biernacki- E J. Klenina, “Trade Relations Between teh lower Danube Region and Meditertanean in the Late Roman Period: The Ceramic Evidence from Novae (Moesia Secunda)”, LRCW 3 Vol. II, BARIntSer 2185, (Eds. S. Menchelli- S. Santoro- M. Pasquinucci- G. Guiducci), Oxford 2010, 983-992.
• Ciampoltrini vd. 2010 G. Ciampoltrini- A. Andreotti- P. Notini- C. Spataro, “Traffici e Consumi Ceramici nella Valle del Serchio in età Teodosiana”, LRCW 3 Vol. II, BARIntSer 2185, (Eds. S. Menchelli- S. Santoro- M. Pasquinucci- G. Guiducci), Oxford 2010, 319-328.
• Civelek 2008 A. Civelek, “Phokaia’da Bir Volütlü Kandil Atölyesi”, CollAn VII, 2008, 115-135.
• Dündar 2012 E. Dündar, “A Group of Amphorae from Side Museum and New Type of Amphora: The Lycian Amphora?”, AA 2012/1, 2012, 43-61.
• Dyczek 2001 P. Dyczek, The Roman Amphorae of the 1ˢͭ - 3ͬ ͩ Centuries AD found on the Lower Danube, Typology, Varşova 2001.
• Ferrazzoli 2010 A. F. Ferrazzoli, “Economy of Roman Eastern Rough Cillicia: Some Archaeological Indicators”, Bolletino di Archeologia On Line I, Volume Speciale G/C10/5, 2010, 39-50.
• Fırat 2011 M. Fırat, Phokaia Geç Roma Dönemi Mutfak Kapları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji ABD, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir 2011.
• Fırat 2012 M. Fırat, “Phokaia Roma Dönemi Mutfak Kapları: Güveç Formu”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 27, 2012, 153-166.
• Fırat 2013 M. Fırat, “Phokaia Seramik Çöplüğü Alanı'ndan Ele Geçen Amphoralar”, MAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, 2013, 69-85.
• Fırat 2015 M. Fırat, “Seramik Çöplüğü Alanı Verileri Doğrultusunda Phokaia Kırmızı Astarlı Kapları”, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan/Studies in Honour of Ömer Özyiğit, (Ed. E. Okan- C. Atila), İstanbul 2015, 161-178.
• Gabler vd. 2009 D. Gabler- P. Hárshegyi- G. Lassányi- P. Vámos, “Eastern Mediterrranean Importand Its Influence on Local Pottery in Aquincum”, Acta Archeologica Academiae Scientiarum Hung. 60, 2009, 51-72.
• Hamel 2010 H. Hamel, “Local Coarse Ware Pottery from 4ͭ ͪ Century Baalbek/Heliopolis, Lebanon”, LRCW 3 Vol. II, BARIntSer 2185, (Ed. J. H. Humphrey), Oxford 2010, 887-884.
• Hayes 1976 J. W. Hayes, “Pottery: Stratified Groups and Typology”, (Ed. J. H. Humphrey), Excavations at Carthage 1975 conducted by the University of Michigan, Tunus 1976, 47-123.
• Hayes 1983 J. W. Hayes, “The Villa Dionysos Excavations, Knossos: The Pottery”, BSA 78, 1983, 97-169.
• Japp 2007 S. Japp, “The late pottery of Alexandria Troas”, Çanak. Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediterranean Archaeological Contexts, Byzas 7, (Eds. B. Böhlendorf Arslan - A. O. Uysal - J. Witte Orr), İstanbul 2007, 55-71.
• Jones 1950 F. F. Jones, “The Pottery”, Excavations at Gözlükule, Tarsus V. I, The Hellenistic and Roman Periods, (Ed. H. Goldman), New Jersey 1950, 149-296.
• Joshi - Sinha 1991 M. C. Joshi- A. K. Sinha, “Discovery an Amphora Handle from Mathura”, Indian Archaeological Heritage, Shri K. V. Saundara Rajan Festschrift, Agam Indological Series 11, (Eds. C. Margabandhu- K. V. Saundara Rajan), Delphi 1991, 255-258.
• Keay 1984 S. J. Keay, Late Roman Amphorae in the Western Mediterranean A typology and economic study: the Catalan evidence, Part (i), BARIntSer 196, Oxford 1984.
• Keay 1989 N. Keay, “The Amphorae, The Type Series”, Excavation at Sabratha 1948-1951,Volume II: The Finds, Part 1: The Amphorae, Coarse Pottery and Building Metarials, (Eds. M. Fulford- M. Hall), London 1989, 5-66.
• Klenina 2010 E. J. Klenina, “Trade Relations between the Mediterranean and the Black Sea Region in the 3rd-6th Centuries A.D. in the Light of Ceramic Artifacts”, LRCW 3 Vol. II, BARIntSer 2185, (Eds. S. Menchelli- S. Santoro- M. Pasquinucci- G. Guiducci), Oxford 2010, 1005-1014.
• Klenina 2015 E. Yu. Klenina, “Amphorae of the 1st century BC - 4th century Ad from Chersonesos Turica: the issue of trade relations”, Per Terram, Per Mare. Seaborne Trade and the Distrubition of Roman Amphorae in the Mediterrranean, (Ed. S. Demesticha), Uppsala 2015, 79-97.
• Kouveli 2014 A. G. Kouveli, “Excavation for the New Acropolis Museum in Athens: Amphorae from a Domestic Well of A Late Roman House ”, LRCW 4 Vol. II, BARIntSer 2016, (Eds. N. Poulou Papadimitriou- E. Nodarou- V. Kilikoglu), Oxford 2014, 749-759.
• Ladstätter 2008 S. Ladstätter, “Funde”, Das Vediusgymnasium in Ephesos, Archäologie und Baubefund, FiE 14.1, Wien 2008, 97-186.
• Lawall 2004 M. Lawall, “Archaeological context and Aegean amphora chronologies. A case study of Hellenistic Ephesos”, Transport Amphorae and Trade in Eastern Mediterranean, Acts of International Colloqium at the Danish Institute at Athens, September 26-29, 2002, Monographs of the Danish Institute at Athens 5, (Ed. J. Eiring - J. Lund), Aarhus 2004, 171-188.
• Martin Kilcher 1994 S. Martin Kilcher, Die römischen Amphoren aus Augst und Kaiseragusts, Die Amphoren für Wein, Fiscsauce, Südfrüchte (Gruppen 2-24) und Gesamtauswertung, FiA 7/2-3, Augst, 1994.
• Moore 1995 J. A. Moore, Survey of the Italian Dressel 2-4 Amphora, McMaster University (Master Thesis), Ontario 1995.
• Okan 2011 E. Okan, Phokaia Arkaik Dönem Ticari Amphoraları, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir 2011.
• Okan vd. 2018 E. Okan- M. Fırat- C. Baydan, “Foça Çanak Koyu Sualtı Araştırmaları: İlk Bulgular”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 45, 2018, 166-185.
• Oleson 1994 J. P. Oleson, “Amphoras”, The Harbour of Caesarea Maritima, Results of the Caesarea Ancient Harbour Excavation Project 1980-85, BARIntSer 594, (Ed. J. P. Oleson), 1994, 3-24.
• Özbütev 1994 G. Özbütev, M. S. 3. Yüzyıl Phokaia Kaba Mutfak Kabı Keramiği, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 1994.
• Özyiğit 1991 Ö. Özyiğit, “1989 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST XII-I, 1991, 127-154.
• Özyiğit 1992 Ö. Özyiğit, “1991 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST XIV-II, 1992, 1-22.
• Özyiğit 1995 Ö. Özyiğit, “1993 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST XVI-I, 1995, 425-454.
• Özyiğit 1998 Ö. Özyiğit, “1996 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST XIX-I, 1998, 763-794.
• Özyiğit 1999 Ö. Özyiğit, “1998 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST XX-II, 1999, 49-66.
• Özyiğit 2001 Ö. Özyiğit, “1999 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”. KST XXII-II, 2001, 1-14.
• Özyiğit 2006 Ö. Özyiğit, “2004 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 27-2, 2006, 73-88.
• Özyiğit 2007 Ö. Özyiğit, “2005 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 28-2, 2007, 341-354.
• Özyiğit 2008 Ö. Özyiğit, “2006 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 29-2, 2008, 489-512.
• Özyiğit 2009 Ö. Özyiğit, “2007 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 30-1, 2009, 387-410.
• Özyiğit 2010 Ö. Özyiğit, “2008 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 31-3, 2010, 65-87.
• Özyiğit 2011 Ö. Özyiğit, “2009 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 32-3, 2011, 385-404.
• Özyiğit 2013 Ö. Özyiğit, “2011 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 34-2, 2013, 173-190.
• Özyiğit 2014 Ö. Özyiğit, “2012 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 35-2, 2014, 81-99.
• Özyiğit 2015 Ö. Özyiğit, “2013 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 36-2, 2015, 139-164.
• Özyiğit 2016 Ö. Özyiğit, “2014 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 37-1, 2016, 585-602.
• Özyiğit 2017 Ö. Özyiğit, “2015 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, KST 38-2, 2017, 519-538.
• Palaczyk 2015 M. Palaczyk, “Quite new in Eretria –not very new in the Aegean? Roman amphorae from teh Swiss excavations: preliminary observations”, Per Terram, Per Mare. Seaborne Trade and the Distrubition of Roman Amphorae in the Mediterrranean, (Ed. S. Demesticha), Uppsala 2015, 31-40.
• Panella 1981 C. Panella, “La distribuzione e i mercati”, Società romana e produzione schiavistica Vol. II, mercati e scambi nel Mediterrraneo, (Eds. A. Caradini- A. Schiavone), Roma-Bari 1981, 55- 697.
• Panella1993 C. Panella, “Merci e scambi nel Mediterraneo tardoantico”, Storia di Roma III.2, I luoghi e le culture, (Ed. A. Schiavone), Torino 1993, 613- 697.
• Parker 1992 A. J. Parker, Ancient Shipwrecks of the Mediterranean an Roman Provinces, BARIntSer 580, Oxford 1992.
• Pérez Bonet 1988 M. A. Pérez Bonet, “La economía tardorroaman del sureste peninsular: el ejemplo del Puerto de Mazarrón (Murcia)”, Arte y poblamiento del Sureste Peninsular, Antig. crist. V, 1988, 471-501.
• Pérez Bonet - Cabrera Bonet 1992 M. A. Pérez Bonet- P. Cabrera Bonet, “Ánforas romanas de origen egeo procedentes del Puerto de Mazarrón (Murcia)”, AEspA 65, 1992, 308-312.
• Reynolds 2010 P. Reynolds, Hispania and the Roman Mediterranean AD 100-700: Ceramics and Trade, London 2010.
• Riley 1979 J. A. Riley, “Coarse pottery from Berenice”, Excavations at Sidi Khrebish, Benghazi (Berenice), II, Supp. to Libya Antiqua V, (Ed. J. A. Lloyd), Tripoli 1979, 91-467.
• Rizzo 2003 G. Rizzo, Instrumenta Urbis I: ceramiche fini da mensa, lucerne ed anfore a Roma nei primi due secoli dell'impero, Roma: Ecole française de Rome, 2003.
• Robinson 1959 H. Robinson, Pottery of the Roman Period, Chronology, The Athenian Agora V, Princeton 1959.
• Selçuk 1998 T. Selçuk, 1992-1995 Yılları arasında Phokaia’da Kazılarında Bulunmuş Olan Amphoralar, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sualtı Arkeolojisi ABD, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 1998.
• Slane 1990 K. W. Slane, Corinth XVIII Part II: The Sanctuary of Demeter and Kore, The Roman Pottery and Lamps, Princeton 1990.
• Slane 1991 K. W. Slane, “Observations on Mediterranean Amphoras and Tablewares found in India”, Roman and Indaian Ancient Sea Trade, (Ed. V. Begley- R. D. De Puma), Londra 1991, 204-213.
• Slane 2003 K. W. Slane, “Corinth’s Roman Pottery: Quantification and Meaning”, Corinth XX: The Centenary 1896-1996, (Eds. C. K. Williams- N. Bookidis), Princeton 2003, 321-335.
• Slane-Sanders 2005 K. W. Slane- G. D. R. Sanders, “Corinth: Late Horizons”, Hesperia 7, 2005, 243-297.
• Şenol 2000 A.K. Şenol, İskenderiye Kazılarında Ele Geçen Amphoralar Işığında Kentin Roma Dönemi Şarap, Zeytinyağı, Salamura Balık ve Sos Ticareti, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi), İzmir 2000.
• Şenol 2003 A. K. Şenol, Marmaris Müzesi Ticari Amphoraları, Ankara 2003.
• Tomber 2005 R. Tomber, “Trade Relations in the Eastern Mediterranean and Beyond, the Egyptian - Indian Connection”, Trade Relations in the Eastern Mediterranean from The late Hellenistic Period to Late Antiquity, The Ceramic Evidence, Halicarnassian Studies 3, (Ed. M. Berg Briese- L. E Vaag), Odense, 2005, 221-233. Tomber 2012 R. Tomber, “From the Roman Red Sea to beyond the Empire: Egyptian ports and their trading parthners”, British Museum Studies in Ancient Egypt and Sudan 18, 2012, 201-215.
• Williams vd. 2005 D. F. Williams- C. Panella- S. Keay, Greco Italic, Dressel 2-4 Italian, (Eds. S. Keay- D. F. Williams), Roman Amphorae. A Digital Source, University Southampton 2005.