Tenedos Buluntusu Miken Tipi Arkaik G 2-3 Alabastronları

Yıl 2022, Sayı: 4, 36 - 50, 31.12.2022

Mehmet Ayaz

https://doi.org/10.55061/srmka.1178228

Öz

Bu çalışma, Tenedos mezarlarında ele geçen iki alabastronu konu alır. Alabastronlar, morfolojileri bakımından Geç Tunç Çağı Miken alabastronlarına benzerken üzerlerindeki yatay bant süslemeleri MÖ 7. yüzyıl G 2-3 seramiklerindeki kompozisyonlar ile uyumludur. Teneodos’ta bulundukları mezarların kontekstleri çerçevesinde tarihlenemeyen bu kaplar, daha önce Hephaestia’dan (Lemnos) yayınlanan benzerleriyle karşılaştırılarak MÖ 7. yüzyılın ikinci yarısı ve MÖ 6. yüzyılın başlarına tarihlenebilir. Makaleye konu alabastronlar Kuzey ve Doğu Ege kültürel etkileşim ağında üretilen bölgesel seramik kaplarına yenilerini eklerken MÖ 7. yüzyılda revaçta olan Korinth ürünleri yanında bölgesel G 2-3 üslubunda süslenmiş fakat morfolojik açıdan eski modaların devamlılığını yansıtan melez kapların da Tenedos ölü gömme ritüellerine dahil edildiğini gösterir. Bu yönüyle bu alabastronlar Arkaik Dönem’de çağdaş seramik modalarıyla birlikte eski modaların devamlılığının Kuzey Ege’de Lemnos dışında Tenedos’ta da varlığını temsil eder.

Anahtar Kelimeler

Tenedos, Arkaik Dönem, Nekropolis, G 2-3 Seramiği, Miken Alabastronu

Teşekkür

Yazar, makaleye konu malzemenin çalışılması için verdikleri izinden dolayı Tenedos Kazı Başkanı Turan Takaoğlu’ya teşekkürlerini sunar. Bugün Troya Müzesi depolarında korunan makale malzemesinin çalışılması için gerekli izinleri veren başta Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük olmak üzere ihtiyaç duyulan çalışma ortamını sağlayan müze personelleri Uzman Arkeologlar Musa Tombul ve Osman Çapalov’a ayrıca teşekkür eder. İlk kez 1959 yılındaki Ortaokul temel kazısı sonrası başlayan müze kurtarma kazılarından bugüne kadar Tenedos’taki mezarlar ve buluntuların her türlü tahribattan korunması için çaba harcayan ve bu çabalarıyla bugün onları bizlere bilim dünyasına tanıtma fırsatı sunan tüm araştırmacılara minnettarız.

Mycenaean Type Archaic G 2-3 Alabastra from Tenedos

Öz

This work examines two pottery alabastra recovered from the necropolis of Tenedos. These two alabastra closely recall Mycenaean forerunners in terms of typology, while the decorations applied on their surfaces are alike to those of G 2-3 Ware defining the seventeenth century in the region. Because these two alabastra lack contextual information at Tenedos, they could be placed into the second half of the seventh / beginning of the sixth century BC based on comparisons with those found at the site of Hephaestia on Lemnos. These alabastra from Tenedos indicate that hybrid pottery containing both older forms going back to the Mycenaean times and new decoration styles representing regional G 2-3 Ware were used for mortuary purposes alongside the imported Corinthian wares of all types. These two alabastra examples from Tenedos in this context could be viewed as archaeological manifestation of the continuation of old trends in North-east Aegean Archaic pottery on Tenedos as observed on nearby island of Lemnos.

Anahtar Kelimeler

Tenedos, Archaic Period, Necropolis, G 2-3 Ware, Mycenaean Alabastra

Kaynakça

• Arslan 2003 N. Arslan, “Goldbleche aus Tenedos”, Istanbuler Mitteilungen, 53, 251-263.
• Arslan 2005 N. Arslan, “Ein Hellenistisches Grab von Tenedos”. Otium: Festschrift fur Volker Michael Strocka, (Eds. Volker Michael Strocka, Matthias Steinhart, Thomas Ganschow) Remshalden 2005, 15–19.
• Arslan-Sevinç 2003 N. Arslan- N. Sevinç, “Die eisenzeitlichen Gräber von Tenedos”. Istanbuler Mitteilungen, 53, 223-250.
• Aslan-Sazcı 2016 C.C., Aslan- G. Sazcı, “Across the Hellespont: Maydos (Ancient Madytos), Troy and the North-Eastern Aegean in the Late Eight to Early Sixth Century BC”, The Annual of the British School at Athens, 111, 2016, 121–162.
• Aslan vd. 2019 C. Aslan- M. Lawall- K. Lynch, Troy Excavation Project Final Reports, I.1, The West Sanctuary I: Iron Age – Classical. (Ed. Charles Brian Rose, Kathleen Lynch, Getzel Cohen), Studia Troica Monograph 10, Bonn 2019.
• Ataçeri-Argavan 1962 E. Ataçeri- S. Argavan, “Bozcaada Ortaokul sahasında yapılan kazı hakkında ön rapor (1961)”, Türk Arkeoloji Dergisi, XI–2, 1961, 19–20, Lev. 6-8.
• Ayaz 2017 M. Ayaz, “Tenedos Nekropolünde Bulunan Gri Amphoriskos ve Oinokhoe Üzerindeki Aplike Yılan İkonografisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Arkeoloji ve Sanat, 156, 2017, 111–118.
• Ayaz 2021 M. Ayaz, Troas Bölgesi Arkaik Dönem Gri Seramikleri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Çanakkale 2021.
• Beschi 2000 L. Beschi, “Cabirio di Lemno. Testimonianze letterarie ed epigrafiche” Annuario della Scuola archeologica di Atene e delle missioni italiane in Oriente, 74.1996-97 74–75, 7–192.
• Blegen vd. 1953 Carl William, Blegen - John L. Caskey - Marion Rawson, Troy. The Sixth Settlement. Vol. III, Part 1: Text. Part 2: Plates. Princeton, New Jersey 1953.
• Ilieva 2009 P. Ilieva, ““G 2-3 Ware” and the Non-Greek Populations on the North Aegean Coast (some preliminary notes on its distribution pattern and contextual characteristics)”, (Eds. Z., Bonias, J. Perreault), Greeks and Thracians in coastal and inland Thrace during the years before and after the Great Colonisation, Thasos, 2009, 109-123.
• Ilieva 2015 P. Ilieva, “G 2-3 Ware Cosmetic Vases Reconsidered: between Mycenaean and Archaic Greece in the Necropolis of Hephaestia on Lemnos”, Keramos. Ceramics: A Cultural Approach. Proceedings of the First International Conference at Ege University May 9-13, 2011 İzmir, (Eds. Rafet Gül Gürtekin-Demir, Hüseyin Cevizoğlu, Yasemin Polat, Gürcan Polat), Ankara, 146–157.
• Ilieva 2018a P. Ilieva, “Grey or painted, it is the shape that matters (mobile potters and fashion trends in ceramics: a case study of the pottery koine of of the North-Eastern Aegean in the late 8th and 7th centuries BC)”, Archaic and Classical Western Anatolia: New Perspectives in Ceramic Studies, In memoriam Prof. Crawford H. Greenewalt Jr. Proceedings of the Second KERAMOS International Conference at Ege University, Izmir, 3-5 June, 2015, (eds. by Rafet Gül Gürtekin-Demir, Hüseyin Cevizoğlu, Yasemin Polat, Gürcan Polat, Gocha R. Tsetskhladze), Peeters 2018, 131–160.
• Ilieva 2018b P. Ilieva, “Thracians of Odonis, the First Parians on Thasos and the North Aegean Neighbours: The Case-study of a Group of Pre/para-colonial Ceramics”, Paros IV, Paros and Its Colonies: Proceedings of the Fourth International Conference on the Archaeology of Paros and the Cyclades, Paroikia, Paros, 11-14 June 2015 (Ed. Dora Katsonopoulou), Atina 2018, 231-250.
• Mustilli 1942 D. Mustilli, La necropoli tirrenica di Efestia. C. XV-XVI (19. Annuario di Scuola Archeologica di Atene, Bargamo-Milano-Roma 1942.
• Özkan 1992 T. Özkan, “1990 Yılı Tenedos Nekropol Çalışmaları”, Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 29-30 Nisan 1991, Ankara, 1992, 1-10.
• Özkan 1993 T. Özkan, Tenedos Arkaik ve Klasik Nekropolü (2 Cilt), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İzmir 1992.
• Sevinç 1994 N. Sevinç, “Bozcaada (Tenedos) Nekropolü 1992 Yılı Kurtarma Kazısı”, IV. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Marmaris, 26-29 Nisan 1993, Ankara, 311-320.
• Sevinç 1995 N. Sevinç, “Tenedos Kurtarma Kazısı”, V. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Didim, 25-28 Nisan 1994, Ankara, 113-128.
• Sevinç-Takaoğlu 2004 N. Sevinç- T. Takaoğlu, “The Early Bronze Age on Tenedos/Bozcaada”, Studia Troica, 14, 135-140.
• Takaoğlu 2017 T. Takaoğlu, “The Daedalic Style on Tenedos: New Light from old Digs”, Arkeoloji ve Sanat, 156, 2017, 103-110.
• Takaoğlu-Yaman 2019 T. Takaoğlu- H. Yaman, “Arkaik Dönem Kuzeydoğu Ege Kültürel Etkileşim Ağı İçinde Tenedos Adası”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dergisi, Ek Dizi I, 2019, 321-338.
• Tavukçu vd. 2004 A.Y. Tavukçu, C. Başaran, Z. Aydın Tavukçu, E. Küçükefe, “Bozcaada-Tenedos Araştırmaları 2002”, 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, Ankara, 67-76.