Güney Karadeniz Gemilerinin Teknolojik Dönüşümü (1792-1829)

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 101 - 120, 10.04.2023

Ekin Mahmuzlu

Öz

Özet: Bu çalışmada, 1792-1829 arasında Güney Karadeniz bölgesinde gemiciliğin dönüşümü incelenmiştir. Karadeniz’in uluslararası piyasalara entegre olmasıyla, 30 sene içinde yelkenli gemilerde teknolojik atılım olmuştur. Bu makalenin iddiası açık denizlerde yol alan gemilerde Atlantik ve Hint okyanusu kökenli yelken ve gövdeler, geleneksel gemi ve yelkenlerin yerini alırken, kıyılarda yelken açan gemilerde bu değişim sınırlı kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

iktisat tarihi, denizcilik tarihi, osmanlı gemiciliği

Teşekkür

Gülhan Duygun, Başak Kilerci

Kaynakça

• Anderson, M. S. (1959). “Russia in the Mediterranean, 1788-1791: A Little-Known Chapter in the History of Naval Warfare and Privateering,” The Mariner's Mirror, 45(1), 25-35.
• Aynural, Salih. (2002). İstanbul Değirmenleri ve Fırınları: Zahire Ticareti, 1740-1840. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Batmaz, Şakir. (2009). “Osmanlı Devleti’nde Donanma ve Tersane İdaresi” Z. Arıkan ve L. Sancar (Ed.), Türk Denizcilik Tarihi (219-236). Boyut Yayıncılık.
• Bostan, İdris. (1992). Osmanlı Bahriye Teşkilatı: XVII. Yüzyilda Tersane-i mire. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Bostan, İdris. (1995). “Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu (1700-1787)”, Belleten, CLIX (23), 353-394.
• Bostan, İdris. (2005). Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri. Bilge Yayınevi.
• Bostan, İdris. (2006). Beylikten İmparatorluğa Osmanlı Denizciliği. Kitap Yayınevi.
• Bostan, İdris. (2007). Osmanlılar ve Deniz: Deniz Organizasyonu, Teşkilat, Gemiler. Küre.
• Delis, Apostolos. (2014). “From Lateen to Square Rig: The Evolution of the Greek-owned Merchant Fleet and its Ships in the Eighteenth and Nineteenth Centuries”, The Mariner's Mirror, 100(1), 44-58.
• Delis, Apostolos. (2015). Mediterranean Wooden Shipbuilding: Economy, Technology and Institutions in Syros in the Nineteenth Century, Brill Academic Publishers.
• Denham, H. M. (1986). “Aegean Caiques 1915-1980”, The Mariner’s Mirror, 72(3), 277-293.
• Düzcü, Levent (2017). Yelkenliden Buharlıya Geçiş: Osmanlı Denizciliği (1827-1853). Doğu Kütüphanesi.
• Fontanier, Victor (1834). Voyages en Orient: Entrepris par Ordre du Gouvernement Français, de 1830 à 1833, 2eme Voyage en Anatolie. Librairie de Dumont.
• Frankland, Charles Colville (1829). Travels to and from Constantinople in the Years 1827 and 1828: Or Personal Narrative of a Journey from Vienna through Hungary Transylvania Wallachia Bulgaria and Roumelia to Constantinople; and from That City to the Capital of Austria by the Dardanelles Tenedos the Plains of Troy Smyrna Napoli Di Romania Athens Egina Poros Cyprus Syria Alexandria Malta Sicily Italy Istria Carnolia and Styria. Henry Colburn, New Burlington Street.
• Harlaftis, Gelina, ve Sophia Laiou (2008). “Ottoman State Policy in Mediterranean Trade and Shipping, c.1780-1820s: The Rise of the Greek-Owned Ottoman Merchant Fleet” M. Mazower (Ed.), Networks of Power in Modern Greece: Essay in Honour of John Campell (1-44). Hurst Publishers Ltd.
• Herlihy, Patricia. (1989). “The Greek Community in Odessa, 1861-1917.” Journal of Modern Greek Studies, 7 (2), 235-252.
• Kardases, Vasiles A. (2010). Diaspora Merchants in the Black Sea: the Greeks in Southern Russia, 1775-1861. Lexington Books.
• Kurtoğlu, Fevzi. (1944a). Yunan İstiklâl Harbi ve Navarin Muharebesi, Çengeloğlu Tahir Paşa (Cilt. 1). Askerî Deniz Matbaası.
• Kurtoğlu, Fevzi. (1944b). Yunan İstiklâl Harbi ve Navarin Muharebesi, Çengeloğlu Tahir Paşa (Cilt. 2). Askerî Deniz Matbaası.
• Mahmuzlu, Ekin. (2020). “Ottoman-flagged Ship: 1830s-1860s: Hull, Ring and Geography”, El Museu Marítim de Barcelona Completa el seu Projecte Museogràfic. Drassana: revista del Museu Marítim, 27. Manguin, Pierre-Yves. (2012). “Asian ship-building traditions in the Indian Ocean at the dawn of European expansion” O. P. a. D. P. Chattopadhyaya (Ed.), History of Science, Philosophy, and Culture in Indian Civilization, Volume III, part 7: The Trading World of the Indian Ocean, 1500-1800 (597-629). Pearson.
• Marshall, Michael W. (1990). Ocean Traders: from Portuguese Discoveries to the Present Day. FactsOnFile. Noradounghian, Gabriel. (1903). Recueil d’Actes Internationaux de l’Empire Ottoman: Traités, Conventions, Arrangements, Déclarations, Protocoles, Procès-verbaux, Firmans, Bérats, Lettres Patentes et Autres Documents Relatifs au Droit Public Extérieur de la Turquie (Vol. 2). Librarie Cotillon.
• Öztürk, Temel. (2009). “Karadeniz’de Kullanılan Melekse Türü Gemiler,” Tarih İncelemeleri Dergisi, 24, 85-102 Pâris, Edmond. (1886). Collection de Plans ou Dessins de Navires et de Bateaux Anciens ou Modernes, Existants ou Disparus. Éditions des 4 Seigneurs.
• Saint-Joseph, Anthoine Ignace de. (1820). Essai Historique sur le Commerce et la Navigation de la Mer-Noire. Agasse. Sayger, C Auguste-Joseph, ve Victor Desarnod (1830). Album d'un Voyage En Turquie Fait par Ordre de sa Majesté L'Empereur Nicolas 1er. En 1829 Et 1830. Engelmann&Cie.
• Siegelbaum, Lewis. (1980). “The Odessa Grain Trade: A Case Study in Urban Growth and Development in Tsarist Russia”, The Journal of European Economic History, 9 ((Spring 1980)), 113-147.
• Tournefort, Joseph Pitton de. (1718). A Voyage into the Levant (Translated by J. Ozell.). [Reprinted by] Oxford University Press.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. (1988). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı. Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ünlü, Rasim. (2005). İnce Donanma. Deniz Basımevi.
• Vassallo, Carmel. (2001). “The Maltese Merchant Fleet and the Black Sea Grain Trade in the Nineteenth Century”, International Journal of Maritime History, 13(2), 19-36.
• Yıldırım, Filiz (2019). Nazlı Tuna’nın İnce Donanması (18. Yüzyıl). Hiperlink Yayınları.
• Zorlu, Tuncay (2009). “III. Selim ve Osmanlı Deniz Gücü’nün Modernleşmesi” I. Bostan, S. Özbaran, Z. Arıkan, ve L. Sancar (Ed.), Türk Denizcilik Tarihi (65-73). Boyut Yayıncılık.
• Zorlu, Tuncay. (2014). Innovation and Empire in Turkey: Sultan Selim III and the Modernisation of the Ottoman Navy. I.B. Tauris.