Examination of psychiatric symptoms of individuals whose parents have schizophrenia

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 129 - 148, 30.09.2022

Hilal Seki Öz , Nermin Kılıç

Öz

Purpose: Schizophrenia is a mental illness that affects the family and especially the children as much as the patient. In this study, it was aimed to examine the psychiatric symptoms of individuals whose parents have schizophrenia.
Methods: 200 adult individuals whose parents had schizophrenia participated in this descriptive and cross-sectional study. The research was carried out with adult children of schizophrenia patients registered in the Community Mental Health Center in XX province on 14-18 March 2022. Data were collected by Descriptive Information Form and Brief Symptom Inventory. Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-T and Spearman correlation tests, which are nonparametric tests, were used in data analysis.
Results: The mean age of the individuals participating in the study was 34.83+8.43 and the mean score of the scale was 17.26±18.35. It was observed that age, gender, place of residence, education level, economic and working status made a difference in the anxiety, depression, negative self, somatization, hostility and scale total of the participants (p<0.050). When the subscale mean score is examined, it is seen that the symptom with the highest score is depression, followed by hostility. Psychiatric symptoms were found to be higher in those who had an extended family structure, those whose mothers were sick, and those who described their intra-familial communication as moderate-poor (p<0.05). There is a moderate positive correlation between psychiatric symptoms.
Conclusion: It is recommended that individuals whose parents have schizophrenia are at risk for psychiatric symptoms in adulthood, and that these individuals should be evaluated primarily in terms of depression and hostility by mental health professionals.

Anahtar Kelimeler

child, psychiatric symptom, parent, schizophrenia

EBEVEYNİ ŞİZOFRENİ HASTASI OLAN BİREYLERİN PSİKİYATRİK BELİRTİLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Amaç: Şizofreni, hasta olan birey kadar ailesini ve özellikle çocuklarını etkileyen ruhsal bir hastalıktır. Bu araştırmada ebeveyni şizofreni hastası olan bireylerin psikiyatrik belirtilerini incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu araştırmaya ebeveyni şizofreni hastası olan 200 yetişkin birey katılmıştır. Araştırma Kırşehir ilinde Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı şizofreni hastalarının yetişkin çocukları ile 14-18 Mart 2022’de yapılmıştır. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu ve Kısa Semptom Envanteri ile toplanmıştır. Veri analizinde nonparametrik testlerden Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H ve Spearman korelasyon testleri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 34.83+8.43 olup, ölçek puan ortalaması 17.26±18.35’dir. Katılımcıların anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon, hostilite ve ölçek toplamında yaş, cinsiyet, yaşanılan yer, eğitim düzeyi, ekonomik ve çalışma durumunun fark yarattığı görülmüştür (p<0.050). Alt ölçek ortalama puanına bakıldığında ise en yüksek puan alan belirtinin depresyon olduğu, daha sonra hostilitenin geldiği görülmektedir. Psikiyatrik belirtilerin geniş aile yapısına sahip olanlarda, annesi hasta olanlarda ve aile içi iletişimini orta-kötü olarak nitelendirenlerde daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır (p<0.05). Psikiyatrik belirtiler arasında orta düzey pozitif ilişki bulunmaktadır.
Sonuç: Ebeveyni şizofreni hastası olan bireylerin yetişkinlik çağında psikiyatrik belirtiler açısından risk taşıdığı, ruh sağlığı uzmanları tarafından bu bireylerin öncelikle depresyon ve hostilite yönünden değerlendirilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

psikiyatrik belirti, çocuk, ebeveyn, şizofreni

Kaynakça

• Akgül Gök, F. (2017). Şizofreni hastalarına bakım veren kadınların yaşadıkları güçlüklerin değerlendirilmesi: nitel bir araştırma. Journal of International Social Research, 10(53), 433-441.
• Algönül, Ö. (2017). Şizofreni tanılı hastalara birincil bakım veren bireylerin duygu dışavurumu açısından değerlendirilmesi. (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Arslantaş, H., ve Adana, F. (2011). Şizofreninin bakım verenlere yükü. Current Approaches in Psychiatry, 3, 251-277.
• Attepe Özden, S. (2015). Şizofreni Tanısı Almış Bireylerin Ailelerinin Bakım Verme Deneyimleri ve Sosyal Destek İlişkilerinin Psikiyatrik Sosyal Hizmet Temelinde İncelenmesi.
• Aydın, A., Eker, S. S., Cangür, Ş., Sarandöl, A., Kırlı, S. (2009). Şizofreni hastasına bakım verenlerin külfet düzeyinin sosyo-demografik değişkenler ve hastalığın özellikleri ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşiv Dergisi, 46, 10-14.
• Bag, B. (2017). Ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliğinde salutogenez modeli. Psikiyatride Güncel yaklaşımlar, 9(3), 284-300.
• Barlas, G. Ü., Karaca, S., Onan, N., ve Işıl, Ö. (2010). Üniversite sınavına hazırlanan bir grup öğrencinin kendilik algıları ve ruhsal belirtileri arasındaki ilişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(1), 18-24.
• Baylan, N. (2019). Çocukluk çağı travmalarının somatizasyon ile ilişkisinde aleksitiminin aracı rolü. (Yüksek lisans tezi).
• Bilen, B. M. (2019). Psikopatolojik belirtilerin; kişilerarası ilişki tarzları ve temel kişilik tipleri yönünden incelenmesi (Master's thesis, Işık Üniversitesi).
• Buldukoğlu, K., Bademli, K., Karakaya, D., Göral, G., ve Keser, İ. (2011). Ruhsal hastalığı olan ebeveynle yaşamak. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(4), 683-703.
• Can, S.S., Ulusoy Kaymak, S. (2016). Yaşlılıkta anksiyete ve somatik belirti bozuklukları. Türkiye Klinikleri J Psikiyatri-Özel Konular, 9(4):9-13.
• Caqueo-Urízar, A., Miranda-Castillo, C., Lemos Giráldez, S., Lee Maturana, S. L., Ramírez Pérez, M., ve Mascayano Tapia, F. (2014). An updated review on burden on caregivers of schizophrenia patients. Psicothema, 26(2), 235–243. https://doi.org/10.7334/psicothema2013.86
• Chen, L., Zhao, Y., Tang, J., Jin, G., Liu, Y., Zhao, X., Chen, C., ve Lu, X. (2019). The burden, support and needs of primary family caregivers of people experiencing schizophrenia in Beijing communities: a qualitative study. BMC psychiatry, 19(1), 75. https://doi.org/10.1186/s12888-019-2052-4
• Çelik, F. H., ve Hocaoğlu, Ç. (2016). Major depresif bozukluk’tanımı, etyolojisi ve epidemiyolojisi: bir gözden geçirme. Çağdaş Tıp Dergisi, 6(1), 51-66.
• Danış, Y. (2019). Toplum ruh sağlığı merkezinden hizmet alan şizofreni hastalarına bakım veren aile üyelerinin duygu dışavurumlarının değerlendirilmesi (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi).
• Dığrak, E., Koçoglu, D., veAkın, B. (2014). Kırsal Bir Bölgedeki Yetişkinlerde Ruhsal Sorunların Belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireleri Derneği, 5(3), 122-128.
• Durat, G., Atmaca, G. D., Açıl, H. C., ve Oksal, H. A. (2016). Şizofreni hastası olan hasta yakınlarının şizofreniye ilişkin tutumları. Osmangazi Tıp Dergisi, 39(1), 43-50.
• Ekemen, N. (2006). 15-49 yaş dönemindeki kadınlarda kısa semptom envanteri ile ruhsal durumun belirlenmesi (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Gülseren, L., Çam, B., Karakoç, B., Yiğit, T., Danacı, A. E., Çubukçuoğlu, Z., ve Mete, L. (2010). Şizofrenide ailenin yükünü etkileyen etmenler. Turk Psikiyatri Derg, 21, 203-212.
• Gümüştaş, F., Fiş, N. P., Yulaf, Y., Kütük, E. K., Akgül, G. Y., ve Kuşçu, T. D. (2018). Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(3), 281-289.
• Hameed, M. A., ve Lewis, A. J. (2016). Offspring of Parents with Schizophrenia: A Systematic Review of Developmental Features Across Childhood. Harvard review of psychiatry, 24(2), 104–117.
• Harmancı, P., ve Duman, Z. Ç. (2016). Şizofreni hastalarına bakım verenlerin yükleri ve ruhsal sağlık durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Psychiatric Nursing, 7(2), 82-86.
• Huang, R. R., Chen, Y. S., Chen, C. C., Chou, F. H., Su, S. F., Chen, M. C., Kuo, M. H., ve Chang, L. H. (2012). Quality of life and its associated factors among patients with two common types of chronic mental illness living in Kaohsiung City. Psychiatry and clinical neurosciences, 66(6), 482–490.
• İnan Şengün, F., ve Duman Çetinkaya, Z. (2013). Şizofreni hastasına bakım verenlerin ruh sağlığını etkileyen faktörler: sosyodemografik değişkenler ve stresle başa çıkma tarzları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(4), 205-211.
• Karaağaç, H., ve Çalık Var, E. (2019). Şizofreni hastalarına bakım verenlerin bakım yüklerinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi (tur). Klinik Psikiyatri Dergisi, 22(1), 16-26.
• Keskin, A., Ünlüoğlu, I., Bilge, U. ve Yenilmez, Ç. (2013). Ruhsal bozuklukların yaygınlığı, cinsiyetlere göre dağılımı ve psikiyatrik destek alma ile ilişkisi. Nöro-Psikiyatri Arşivi, 50(4), 344.
• Kırbaş, Z.Ö., ve Kobya Bulut, H. (2019). Rruhsal sorunu olan ebeveynlerin çocukları ve hemşirelik. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, Doi: 10.17363/SSTB.2019.32.7
• Kurt, B., ve Akbaba, M. (2018). Psychiatric health status and affecting factors of adults in a rural area in Çukurova region. Sak Med J [Internet], 8(3), 538-550.
• Meijer, K., Schene, A., Koeter, M., Knudsen, H. C., Becker, T., Thornicroft, G., ve Tansella, M. (2004). Needs for care of patients with schizophrenia and the consequences for their informal caregivers. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 39(4), 251-258.
• Nergiz, Z. (2019). Şizofreni hastalarının bakım vericilerinin aile bütünlüğü duygusu ve bakım yükünün belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). O’Connell, K. L. (2006). Needs of families affected by mental illness. Journal of Psychosocial Nursing, 16 (3), 40-48.
• Öç, Ö. Y., Şişmanlar, Ş. G., Ağaoğlu, B., Tural, Ü., Önder, E., ve Karakaya, I. (2006). Anne-babalarında ruhsal bozukluk olan çocukların ruhsal durumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 9(1), 123-130.
• Özçelik Karaağaç, E., ve Yıldırım, A. (2018). Schizophrenia patients' family environment, internalized stigma and quality of life. Journal of Psychiatric Nursing/Psikiyatri Hemsireleri Dernegi, 9(2), 80-87.
• Özen, E. M., Serhadlı, Z. N. A., Türkcan, A. S., ve Ülker, G. E. (2010). Depresyon ve anksiyete bozukluklarında somatizasyon. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23(1), 60-65.
• Özkan, B., ve Eskiyurt, R. (2016). Şizofreni hastalarının ailelerine yönelik telepsikiyatrik müdahalelerin etkinliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 228-243.
• Rasic, D., Hajek, T., Alda, M., ve Uher, R. (2014). Risk of mental illness in offspring of parents with schizophrenia, bipolar disorder, and major depressive disorder: a meta-analysis of family high-risk studies. Schizophrenia bulletin, 40(1), 28–38.
• Shamsaei, F., Cheraghi, F., ve Bashirian, S. (2015). Burden on Family Caregivers Caring for Patients with Schizophrenia. Iranian journal of psychiatry, 10(4), 239–245.
• Souza, A., Guimarães, R. A., de Araújo Vilela, D., de Assis, R. M., de Almeida Cavalcante Oliveira, L. M., Souza, M. R., Nogueira, D. J., ve Barbosa, M. A. (2017). Factors associated with the burden of family caregivers of patients with mental disorders: a cross-sectional study. BMC psychiatry, 17(1), 353.
• Şahin, N. H., ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Invetory-BSI): Türk Gençleri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44–56.
• Şahin, N. H., Batıgün, A. D., ve Koç, V. (2011). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1), 17-25. doi: 10.5080/u6264
• Şahin, N. H., Batıgün, A. D., ve Uzun, C. (2011). Anksiyete bozukluğu: Kişilerarası tarz, kendilik algısı ve öfke açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi,12(2), 107-113.
• Tan Y., ve Şahin, E. M. (2020). The Association between somatic symptoms and sociodemographic and clinical characteristics. Konuralp Medical Journal, 12(2), 183-190.
• Tanrıverdi, D. (2008). Şizofreni hastalarının bakım vericilerine verilen psikoeğitimin bakım yüklerine etkisi. (Doktora Tezi).
• Tel, H., ve Ertekin Pınar, Ş. (2013). Kronik Ruhsal Sorunlu Hastaların Primer Bakım Vericilerinde Tükenmişlik ve Depresyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Psychiatric Nursing, 4(3),145-152
• Türkleş, S., Yılmaz, M., Özcan, A., Öncü, E., ve Karataş, B. (2013). Kadınlarda ruh sağlığını ve aile işlevlerini etkileyen etmenler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3), 154-162.
• Uslu, E., ve Buldukoğlu, K. (2016). Tele-hemşirelik uygulamalarının şizofreni hastalarının bakımına etkisi: sistematik derleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(1), 47-56.
• Yıldırım, F. (2018). Şizofreni veya bipolar bozukluk tanılı ebeveynlerin 6-17 yaş arası çocuklarının psikopatolojilerinin karşılaştırılması. (Uzmanlık Tezi).