ERKEN DOĞUM TEHDİDİ OLAN ve OLMAYAN GEBELERİN GEBELİĞE UYUM ve PRENATAL BAĞLANMA DÜZEYLERİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 256 - 274, 21.09.2023

Tuğba Özkan , Seyhan Çankaya

Öz

Amaç: Bu araştırmada, erken doğum tehdidi (EDT) olan ve olmayan gebelerin gebeliğe uyum ve prenatal bağlanma düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve karşılaştırmalı tipte dizayn edilen bu araştırma bir üniversite hastanesine başvuran 20-37 haftalar arasında EDT olan ve olmayan 500 gebe ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, gebelerin veri toplama formu, Prenatal Bağlanma Envanteri (PBE) ve Prenatal Kendini Değerlendirme Ölçeği (PKDÖ) kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Araştırmamızda EDT olan gebelerin PKDÖ puan ortalaması 142.62±22.14 olup, EDT olmayan gebelerin 138.84±22.53 bulunmuştur. EDT olan gebelerin PKDÖ puan ortalamasının EDT olmayanlara göre yüksek olduğu, ancak gruplar arasındaki farkın anlamlı düzeyde olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). EDT olan gebelerin PKDÖ alt boyutlarından, kendi ve bebeğinin sağlığı ile ilgili düşünceleri ve doğuma hazır oluş alt boyut puan ortalamalarının çok ileri düzeyde anlamlı olarak (p<0.001), doğum korkusu alt boyut puan ortalamasının ileri düzeyde anlamlı olarak (p<0.01) EDT olmayan gebelere göre yüksek olduğu belirlenmiştir. EDT olan ve olmayan gebelerin PKDÖ annelik rolünün kabulü alt boyut puan ortalamasının EDT olmayanlara göre düşük olduğu ve gruplar arasındaki farkın çok ileri düzeyde anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Araştırmamızda EDT olan gebelerin PBE puan ortalaması 64.27±8.68 iken EDT olmayan gebelerin puan ortalaması 63.26±9.18 olarak bulunmuştur. EDT olan ve olmayan gebelerin PBE puan ortalaması arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05).
Sonuç ve Öneriler: EDT olan ve olmayan gebelerin PKDÖ ve PBE puan ortalamalarının benzer olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Çalışma sonucunda EDT olan gebelerin, EDT olmayan gebelere göre PKDÖ alt boyutlarından doğum korkusu, doğuma hazır oluş ve kendi ve bebeğinin sağlığı ile ilgili düşünceleri alt boyut uyum düzeyinin düşük, annelik rolü alt boyutu uyum düzeyleri ise yüksek bulunmuştur. Ebeler tüm gebelerin gebeliğe uyum ve prenatal bağlanma durumlarını değerlendirmeli, gebeyi prenatal süreçte gözlemlemeli ve gebenin destek ihtiyaçlarını belirleyip, ihtiyaçlara yönelik destek ve eğitim sağlamalı, bütüncül bir yaklaşım göstermelidir.

Anahtar Kelimeler

Erken Doğum Tehdidi, Ebelik Bakımı, Gebelik Uyumu, Prenatal Bağlanma

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Bu çalışma TÖ tarafından yazılmış bir yüksek lisans tezidir. Çalışmaya katılan gebelere katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Pregnancy Adaptation and Prenatal Attachment Levels of Pregnant Women at Threat of Pre-Term Birth and Those not at Threat of Pre-Term Birth

Öz

Aim: To determine the adjustment to pregnancy and prenatal attachment levels of pregnant women at threat of preterm birth (PTB) and those without.
Method: This descriptive and comparative study included 500 pregnant women in gestational age of 20-37, presented to a university hospital, with and without PTB. Data were collected using a data collection form, the Prenatal Attachment Inventory (PAI), and the Prenatal Self-Evaluation Questionnaire (PSEQ).
Results: The mean PSEQ score of those with and without PTB was 142.62±22.14 and 138.84±22.53, respectively. Mean PSEQ score of those with PTB was higher than those without PTB, albeit not significant (p>0.05). In those with PTB, "thoughts about their own and their baby's health" and "being ready for birth" PSEQ sub-dimension mean scores were very significantly higher (p<0.001), and the “fear of childbirth” sub-dimension mean score was significantly higher (p<0.01) than those without PTB. Mean PSEQ "acceptance of the maternal role" sub-dimension score of those with PTB was significantly lower compared to those without PTB (p<0.001). Mean PAI score of the pregnant women with and without PTB was 64.27±8.68 and 63.26±9.18, respectively. There was no significant difference between the mean PTB score of pregnant women with and without PTB (p>0.05).
Conclusions and Suggestions: It was determined that theme an scores of PSEQ and PAI of those with and without PTB were similar (p>0.05). PSEQ sub-dimensions of "fear of childbirth", "readiness for childbirth" and "thoughts about self and her baby's health" sub-dimensions of the PSEQ in those with PTB were lower compared to those without PTB, and maternal role sub-dimension compliance levels were higher. Midwives should evaluate the adaptation to pregnancy and prenatal attachment status of all pregnant women, observe the pregnant women during the prenatal period, determine their support needs, provide support and education for the needs, and show a holistic approach.

Anahtar Kelimeler

Premature Birth Threat, Pregnancy Adjustment, Prenatal Attachment, Midwifery Care

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aksoy, Y. E., Yılmaz, S. D., Aslantekin, F. (2016). “Riskli gebeliklerde prenatal bağlanma ve sosyal destek”, Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 1(3), 163-169. Doi: 10.5336/healthsci.2016-50668.
• Badem, A., Zeyneloğlu, S. (2021). “Gebelerin prenatal bağlanma düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi”, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 37-47. https://sbdergi.ahievran.edu.tr/makaleler/zgskug_tammetin.pdf
• Bakır, N., Ölçer, Z., Oskay, Ü. (2014). “Yüksek riskli gebelerin prenatal bağlanma düzeyleri ve etkileyen faktörler”, Uluslar Arası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 1, 01, 16-36. Doi: 10.17367/JACSD.2014019296.
• Baltacı, N., Başer, M. (2020). "Riskli gebelerde yaşanan anksiyete, prenatal bağlanma ve hemşirenin rolü", Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(3), 206-212. DOI:10.46483/deuhfed.565338.
• Beydağ, K. T., Mete, S. (2008). "Prenatal kendini değerlendirme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması", Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 16-24. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/77820/prenatal-kendini-degerlendirme-olceginin-gecerlik-ve-guvenirlik-calismasi.
• Celik, F., Köken, G. N., Yılmazer, M. (2013). "Prevalence of depression during pregnancy and the affecting factors", Anatolian Journal of Clinical Investigation, 7(2), 110-117. https://turkmedline.net/detay/gebelikte-depresyon-semptomlarinin-sikligi-ve-depresyon-gelisimini-etkileyen-faktorler/1661e125272ef8cf/tr/413%202013%207%202.
• Coşkun, A. (2008). Yüksek Riskli Gebelikler Fetus/Yenidoğana Etkisi ve Hemşirelik Yaklaşımı. Dağoğlu T (Ed.), Görak G (Ed). Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri, 2, (s. 59-101). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi
• Çiçek, Ö., Samiye, M. (2015). "Sık karşılaşılan bir sorun: Doğum korkusu", Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 263-268. DOI:10.13140/RG.2.1.3797.1929.
• Çoban, A., Saruhan, A. (2005). "Anne bebek etkileşiminde hemşirenin rolü", Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 89-96. https://docplayer.biz.tr/137514216-Anne-bebek-etkilesiminde-hemsirenin-rolu-nurse-s-role-in-mother-infant-interaction-ozet-summary.htmlistersen.
• Ege, E., Akın, B., Altuntuğ, K., Arıöz, A., Koçoğlu, D. (2009). "Spontan preterm doğum sıklığı ve ilişkili faktörler", Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 6(3), 197-205. https://www.acarindex.com/turk-jinekoloji-ve-obstetrik-dernegi-dergisi/spontan-preterm-dogum-sikligi-ve-iliskili-faktorler-831019.
• Emine, Ş., Şirin, A. (2013). "Preterm eylem tanısı alan gebelerin kaygı, depresyon ve algılanan sosyal destek düzeyini etkileyen faktörler", Gaziantep Medical Journal, 19(3), 159-163. DOI: 10.5455/GMJ-30-2013-149.
• Eswi, A., Khalil, A. (2012). "Prenatal attachment and fetal health locus of control among low risk and high risk pregnant women", World applied sciences journal, 18(4), 462-471. DOI: 10.5829/idosi.wasj.2012.18.04.6491.
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.-G., Buchner, A. (2007). "G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences", Behavior research methods, 39(2), 175-191. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.3758/BF03193146.
• Fiskin, G., Kaydirak, M. M., Oskay, U. Y. (2017). "Psychosocial adaptation and depressive manifestations in high‐risk pregnant women: implications for clinical practice", Worldviews on Evidence‐Based Nursing, 14(1), 55-64. https://doi.org/10.1111/wvn.12186.
• Gençöz, F. (1998). "Uyum psikolojisi”. Kriz Dergisi, 6(2), 1-7. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kriz/issue/41094/496660.
• Gökbaraz, M. (2019). Erken Doğum Tehdidi Olan Gebelerin Bakım Gereksinimleri, Ebelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gümüşdaş, M., Apay, S. E., Özorhan, E. (2014). "Riskli olan ve olmayan gebelerin psiko-sosyal sağlıklarının karşılaştırılması", Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), 32-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hsp/issue/9193/115405.
• Izmir, M. K. Ş. (2019). Riskli Gebelerin Prenatal Bağlanma ve Doğum Korkusu Yaşama Durumlarının Değerlendirilmesi, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kamalak, H. (2015). Yüksek Riskli Gebelerin Yaşadığı Antepartum Semptomların Gebelik Uyumuna Etkisi, Ebelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Karaahmetoğlu, N. (2021). Yüksek Riskli ve Düşük Riskli Gebelerde Prenatal Bağlanma Düzeyinin Belirlenmesi, Ebelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kemp, V., Page, C. (1987). "Maternal self-esteem and prenatal attachment in high-risk pregnancy", Maternal-Child Nursing Journal, 16(3), 195-206. PMID: 3441145.
• Kırdök, G. (2020). Erken Doğum Tehdidi Tanısı Alan ve Almayan Gebelerin Gebeliklerine Uyumlarının Belirlenmesi, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Lang, C. (2013). Bonding: Bindung fördern in der Geburtshilfe, Elsevier, Urban & Fischer Verlag.
• Lederman, R., Weis, K. (2009). Psychosocial Adaptation In Pregnancy: Assessment of Seven Dimensions of Maternal Development, In Psychosocial Adaptation To Pregnancy. New York: Springer. Pp. 1-38.
• Lederman, R. P., Boyd, E., Pitts, K., Roberts-Gray, C., Hutchinson, M., Blackwell, S. (2013). "Maternal development experiences of women hospitalized to prevent preterm birth", Sexual & Reproductive Healthcare, 4(4), 133-138. https://doi.org/10.1016/j.srhc.2013.10.004.
• Lederman, R. P., Lederman, E., Work, B. A., McCann, D. S. (1979). "Relationship of psychological factors in pregnancy to progress in labor", Nursing Research. 28(2), 94–97. https://doi.org/10.1097/00006199-197903000-00012
• MacDonald, C. A., Jonas-Simpson, C. M. (2009). "Living with changing expectations for women with high-risk pregnancies: A Parse method study", Nursing Science Quarterly, 22(1), 74-82. https://doi.org/10.1177/089431840832729
• McFarland, J., Salisbury, A. L., Battle, C. L., Hawes, K., Halloran, K., Lester, B. M. (2011). "Major depressive disorder during pregnancy and emotional attachment to the fetus", Archives of women's mental health, 14(5), 425-434. DOI: 10.1007/s00737-011-0237-z.
• Muller, M. E. (1989). The Development and Testing of The Müller Prenatal Attachment Inventory, University of California, San Francisco:ProQuest Dissertations Publishing.
• Nakamura, Y., Yoshizawa, T., Atogami, F. (2011). "Assessments of maternal psychosocial adaptation for pre-labor hospitalized pregnant women in japan", Nursing Reports, 1(1), 35-39. https://doi.org/10.4081/nursrep.2011.e9
• Özgen, D. (2016). Sağlıklı ve Riskli Gebelerde Prenatal Bağlanma, Hemşirelik Anabilimdalı. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sağlik Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Özkan, H., Polat, S. (2011). "Annelik davranışını öğrenme süreci ve hemşirelik desteği", Bozok Tıp Dergisi, 1(3), 5-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bozoktip/issue/3788/50601
• Öztürk, R., Saruhan, A. (2013). "1-4 aylık premature bebeği hastanede tedavi gören annelerin depresyon ve maternal bağlanma ilişkisinin incelenmesi", Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15 (1) ,32-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hemarge/issue/52730/695639
• Pehlivanoglu Çelik, F., Er Güneri, S. (2020). "The relationship between adaptation to pregnancy and prenatal attachment in high-risk pregnancies", Psychiatria Danubina, 32(suppl. 4), 568-575. https://hrcak.srce.hr/file/381901.
• Phunyammalee, M., Buayaem, T., Boriboonhirunsarn, D. (2019). "Fear of childbirth and associated factors among low-risk pregnant women", Journal of obstetrics and gynaecology, 39(6), 763-767.https://doi.org/10.1080/01443615.2019.1584885.
• Pisoni, C., Garofoli, F., Tzialla, C., Orcesi, S., Spinillo, A., Politi, P., et al. (2016). "Complexity of parental prenatal attachment during pregnancy at risk for preterm delivery", The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 29(5), 771-776. https://doi.org/10.3109/14767058.2015.1017813.
• Rosand, G. M. B., Slinning, K., Eberhard-Gran, M., Roysamb, E., & Tambs, K. (2011). "Partner relationship satisfaction and maternal emotional distress in early pregnancy", BMC public health, 11(1), 1-12. https://doi.org/10.1186/1471-2458-11-161
• Salisbury, A., Law, K., LaGasse, L., Lester, B. (2003). "Maternal-fetal attachment", Jama, 289(13), 1701-1701. doi:10.1001/jama.289.13.1701.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). "Using Multivariate Statistics" (M. Baloğlu, Ed.; 6.). Nobel Academic Publishing. https://www.nobelyayin.com/cok-degiskenli-istatistiklerin-kullanimi-using-multivariate-statistics_10642.html
• Taşkın, L. (2019). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Townsend, M. C., Morgan, K. I. (2017). Psychiatric Mental Health Nursing: Concepts of Care In Evidence-Based Practice (9th Edition)", FA Davis. Pp.2-10
• Ustunsoz, A., Guvenc, G., Akyuz, A., Oflaz, F. (2010). "Comparison of maternal–and paternal–fetal attachment in turkish couples", Midwifery, 26(2), Pp.1-9. https://doi.org/10.1016/j.midw.2009.12.006
• Üstünöz, A., & İnanç, N. (2001). "Sağlıklı gebeler ile yüksek riskli gebelerde doğum öncesi anne-bebek bağlılığının karşılaştırılması", Gülhane Tıp Dergisi, 43(1), 62-65. https://www.acarindex.com/gulhane-tip-dergisi/saglikli-gebeler-ile-yuksek-riskli-gebelerde-dogum-oncesi-anne-bebek-bagliliginin-karsilastirilmasi-264753.
• WHO. (2012). Born Too Soon: The Global Action Report on Preterm Birth, http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44864/9789241503433_eng.pdf;jsessionid=A8F7A5C03F7FD1342E1B1C2C594588A5?sequence=1/Erişim Tarihi:13.05.2022.
• WHO. (2018). Preterm Birth. Retrieved from, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth/Erişim Tarihi:13.05.2022.
• Yılmaz, S., Beji, N. K. (2013). "Prenatal bağlanma envanteri’nin türkçe’ye uyarlanması: güvenilirlik ve geçerlilik çalışması", Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(2), 103-109. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunihem/issue/2661/34485.
• Yu, Y., Zhang, S., Wang, G., Hong, X., Mallow, E. B., Walker, S. O., et al. (2013). "The combined association of psychosocial stress and chronic hypertension with preeclampsia", American journal of obstetrics and gynecology, 209(5), 438.e1-438.e12