SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞUNDA ROBOTİK TEKNOLOJİSİNİN KULLANIM POTANSİYELİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 243 - 270, 30.06.2024

Hamza Sığırcı Şerife Güzel

Öz

Teknoloji her geçen gün kendi gelişimini sürdürme eğiliminde olan bir süreci ifade etmektedir. Birey ve toplum sağlığının sürdürülmesini amaçlayan teknoloji, sağlık sorunlarının meydana gelmesini önleyici ve geciktirici rol oynamaktadır. Robotik teknolojiler bu sürecin yeni yıldızlarıdır. Sosyal robotlar ise insanlarla etkileşimde bulunabilmeleri ve diğer teknolojik unsurlarla entegrasyonu nedeniyle ön plana çıkan gelişmiş robotik cihazlardır. İdari ve cerrahi birimlerde kullanımı yaygın olan robotik teknolojisinin, tedavi sürecine entegrasyonu araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı sosyal robotların, sosyal anksiyete bozukluğu tanılı birey tedavisinde kullanılabilirliğinin muhtemel durumlarını ortaya koymaktır. Araştırma teorik çerçevede gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında sağlıkta kullanılan teknolojiler genel hatlarıyla ele alınmış, robotik teknolojiler incelenmiş ve sosyal robotlar tanımlanarak tedavi süreçlerine entegrasyonları ile ilgili muhtemel senaryolar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda sosyal robotların tedavi sürecinde kullanılabilirliğini ortaya koyan beş muhtemel senaryo oluşturulmuştur. Ayrıca tedavide robotik kullanımına dair avantaj ve dezavantajlar sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Robot, Robotik Teknoloji, Endüstri 4.0, Sosyal Kaygı Bozukluğu

THE POTENTIAL OF ROBOTIC TECHNOLOGY IN SOCIAL ANXIETY DISORDER THE POTENTIAL OF ROBOTICS TECHNOLOGY

Öz

Technology describes a process that often develops day by day. Technology, which attempts to sustain both individual and community health, contributes to the prevention and postponement of health issues. The newest technological stars in this process are robots. On the other hand, social robots are sophisticated robotic machines that distinguish themselves via their capacity for human interaction and technology integration. The problem of the study is how to incorporate robotic technology, which is widely used in administrative and surgical units, into the treatment process. The aim of the research is to shed light on the potential use of social robots in the therapy of people who suffer from social anxiety disorder. The research was carried out in a theoretical context. Within the parameters of the study, the technologies utilized in healthcare were broadly reviewed, robotic technologies were examined at, and by defining social robots, potential scenarios for their integration into treatment processes were created. Five potential scenarios that demonstrate the applicability of social robots in the treatment process were developed as a result of the research. The advantages and disadvantages of using robotics for treatment are also discussed.

Anahtar Kelimeler

Social Robot, Robotic Technology, Industry 4.0, Social Anxiety Disorder

Kaynakça

• Acar H (2022) Web tabanlı psikolojik destek uygulamaları üzerine minör bir değerlendirme: Avantajlar-sınırlılıklar. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6:414–423.
• Acarturk C, de Graaf R, van Straten A, Have MT, Cuijpers P (2008) Social phobia and number of social fears, and their association with comorbidity, health-related quality of life and help seeking: A population-based study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 43:273-279. https://doi.org/10.1007/s00127-008-0309-1
• Akalın B, Veranyurt Ü (2022) Sağlık 4.0 ve Sağlıkta Yapay Zekâ. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 4:57–64.
• Aksoy B, Ghazal Z, Şenol R, Ersoy M (2020) Ses ve metin olarak girilen işaret dili hareketlerinin robot kol tarafından gerçekleştirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8:220–232.
• American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and statistical manual of mental disorders, DSM-5TM. Washington and London: American psychiatric publishing.
• Aybek Kalkanlı A (2021) Pandemi ve telesağlık hizmetleri. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 5:19–25.
• Aydan S, Aydan M (2016) Sağlık hizmetlerinde bireysel ölçüm ve giyilebilir teknoloji: olası katkıları, güncel durum ve öneriler. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19:325–342.
• Baka E, Vishwanath A, Mishra N, Vleioras G, Thalmann NM (2019) “Am i talking to a human or a robot?”: a preliminary study of human’s perception in human-humanoid interaction and its effects in cognitive and emotional states. In Advances in Computer Graphics: 36th Computer Graphics International Conference, CGI 2019, Calgary, AB, Canada, June 17–20, 2019, Proceedings 36 (pp. 240-252). Springer International Publishing.
• Baloğlu KA, Kaplancalı UT, Kılıç S (2019) Bakıma ihtiyaç duyan yaşlılar için yardımcı sosyal robot araştırması ve analizi. European Journal of Science and Technology, 1–8. https://doi.org/10.31590/ejosat.626045
• Barthelmess U, Furbach U (2014) Do we need Asimov's Laws?. arXiv preprint arXiv:1405.0961.
• Binbay Z, Koyuncu A (2012) Sosyal anksiyete bozukluğu ve duygudurum bozuklukları birlikteliği. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry, 4:1–13. https://doi.org/10.5455/cap.20120401
• Blumenthal D (2017) Data withholding in the age of digital health. The Milbank Quarterly, 95:15-18. https://doi.org/10.1111/1468-0009.12239
• Broekens J, Heerink M, Rosendal H (2009) Assistive social robots in elderly care: A review. Gerontechnology, 8:94–103.
• Calo R (2016) Robots in American law. University of Washington School of Law Research Paper, (2016-04), 1-45.
• Chatterjee S, Chaudhuri R, Vrontis D (2021) Usage intention of social robots for domestic purpose: From security, privacy, and legal perspectives. Information Systems Frontiers, 1-16.
• Cisse IT, Yılmaz Ö (2022) Yaşlıları günlük yaşamlarında destekleyici mobil sağlık uygulaması geliştirilmesi. European Journal of Science and Technology, 34:601–609. https://doi.org/10.31590/ejosat.1083647
• Considine DM, Considine, G.D. (1986) Robot Technology Fundamentals. In: Considine, D.M., Considine, G.D. (eds) Standard Handbook of Industrial Automation. Chapman and Hall Advanced Industrial Technology Series. Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-1-4613-1963-4_17
• Daum M (2017) Digitalisierung und technisierung der pflege in Deutschland. Aktuelle trends und ihre folgewirkungen auf arbeitsorganisation, beschäfti- gung und qualifizierung. Hamburg: DAAStiftung Bildung und Beruf.
• Dautenhahn K, Billard A (1999) Bringing up robots or the psychology of socially intelligent robots: From theory to implementation. In Proceedings of the third annual conference on Autonomous Agents, 366-367.
• De Graaf MM, Allouch SB, Klamer T (2015) Sharing a life with Harvey: Exploring the acceptance of and relationship-building with a social robot. Computers in human behavior, 43:1-14.
• Değerli M (2021) Mobil sağlık uygulamalarına genel bir bakış ve özgün bir mobil sağlık uygulaması geliştirilmesi. EMO Bilimsel Dergi, 11:59–69.
• Demir E (2017) Robot hukuku. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Dilbaz N (2000) Sosyal anksiyete bozukluğu: tanı, epidemiyoloji, etiyoloji, klinik ve ayırıcı tanı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3:3–21.
• Dinsaw Elderly Companion (2016) "Dinsow" Elderly care robot in japan. Retrieved from the address on 05.04.2023. https://www.youtube.com/watch?v=3csjRY8tGoI
• Doğan D, Erol T, Mendi AF (2021) Sağlık alanında karma gerçeklik. European Journal of Science and Technology, 29:11–18. https://doi.org/10.31590/ejosat.1009810
• Doğan Merih Y, Ertürk N, Yemenici M, Satman İ (2021) Evde sağlık hizmetlerinde teknoloji kullanımı. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 4:76–89.
• Dursun N, Yılmaz E (2021) Cerrahi hemşireliği alanında giyilebilir teknoloji kullanımı. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15:646–656. https://doi.org/10.38079/igusabder.948675
• Elsy P (2020) Elderly care in the society 5.0 and kaigorishoku in Japanese hyper-ageing society. Jurnal Studi Komunikasi, 4. https://doi.org/10.25139/jsk.v4i2.2448
• Eşkin Bacaksız F, Yılmaz M, Ezizi K, Alan H (2020) Sağlık hizmetlerinde robotları yönetmek. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7:458–465. https://doi.org/10.5222/shyd.2020.59455
• Fong T, Nourbakhsh I, Dautenhahn K (2002) A survey of socially ınteractive robots: concepts, design, and applications. CMU-RI-TR-02-29, Technical Report from the Robotics Institute, CarnegieMellon University.
• Glenn Cook D (2015) The Canadian Designed and Built SPAR/MDA Canadarms: Canada’s Contribution to Space Exploration, https://documents.techno-science.ca/documents/CASM-Aircrafthistories-SparMDACanadarms.pdf
• Gültekin Varkonyi G (2020) Avrupa birliği genel veri koruma tüzüğü kapsamında gerçek kişilerin kişisel sosyal robot kullanımından doğabilecek sorumlulukları. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 2:47–63.
• Harris PR, Mayle K, Mabbott L, Napper L (2007) Self-affirmation reduces smokers' defensiveness to graphic on-pack cigarette warning labels. Health Psychol, 26:437-446.
• Hockstein NG, Gourin CG, Faust RA, Terris DJ (2007) A history of robots: from science fiction to surgical robotics. J Robot Surg, 1:113-118.
• Horvath AO, Luborsky L (1993) The role of the therapeutic alliance in psychotherapy. Journal of consulting and clinical psychology, 61:561.
• Humbe AB, Deshmukh PA, Kadam MS (2014) The review of articulated r12 robot and ıts ındustrial applications. International Journal of Research in Engineering & Technology, 2:113-118.
• Hung L, Liu C, Woldum E, Au-Yeung A, Berndt A, Wallsworth C et al. (2019) The benefits of and barriers to using a social robot PARO in care settings: a scoping review. BMC geriatrics, 19:1-10.
• Hyun E, Lee H, Yeon H (2012) Young children's perception of IrobiQ, the teacher assistive robot, with reference to speech register. In 2012 8th International Conference on Computing Technology and Information Management (NCM and ICNIT), (1), 366-369).
• International Federation of Robotics. (2017) Executive summary world robotics 2017 ındustrial robots, Retrieved from the address on 02.04.2023. https://ifr.org/downloads/press/Executive_Summary_WR_2017_Industrial_Robots.pdf
• International Federation of Robotics. (2019) Executive Summary World Robotics 2019: Service Robots. Retrieved from the address on 02.04.2023. https://ifr.org/downloads/press2018/Executive_Summary_WR_Service_Robots_2019.pdf
• ISO 8373:2021(en). Robotics-Vocabulary.
• Kanda T, Ishiguro H, Ishida T (2001) Psychological analysis on human-robot interaction. In Proceedings 2001 ICRA. IEEE International Conference on Robotics and Automation (Cat. No. 01CH37164), (4), 4166- 4173.
• Karagülle AE, Çaycı B (2014) Ağ toplumunda sosyalleşme ve yabancılaşma. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 4:1-9.
• Karakul A (2021) Çocuk hastalarda telerehabilitasyon ve pediatri hemşiresinin sorumlulukları. Artuklu International Journal of Health Sciences, 1:20–23.
• Karatay G, Günderci A (2023) tarihsel/toplumsal travmaların kuşaklararası psikososyal etkileri: dersim 38 örneğinde bir olgu sunumu. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7:282-291 . https://doi.org/10.47525/ulasbid.1232387
• Kaya M, Karaman Özlü Z (2022) Yanık nedeniyle tedavi gören hastalarda yenilikçi teknoloji: Sanal gerçeklik. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 31:46–51. https://doi.org/10.17827/aktd.992689
• Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE, (2005) Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry, 62:593-768.https://doi.org/10.1001/archpsyc.62.6.593
• Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Walters EE (2005) Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the national comorbidity survey replication. Archives of General Psychiatry, 62:593–602.
• Köse G, Kurutkan MN (2021) Sağlık hizmetlerinde nesnelerin interneti uygulamalarının bibliyometrik analizi. European Journal of Science and Technology, 27:412–432. https://doi.org/10.31590/ejosat.868000
• Lo Scalzo F (2020) Tommy the robot nurse helps keep Italy doctors safe from coronavirus, Reuters Technology News. Retrieved from the address on 03.04.2023. https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-italy-robots/tommy-the-robot-nurse-helps-keep-italy-doctors-safe-from-coronavirus-idUSKBN21J67Y
• Lo SY, Huang HP (2016) Realization of sign language motion using a dual-arm/hand humanoid robot. Intelligent Service Robotics, 9:333-345.
• Lutz C, Tamò A (2015) RoboCode-Ethicists: Privacy-friendly robots, an ethical responsibility of engineers? In Proceedings of the ACM Web Science Conference, 1-12.
• Morrison J (2019) DSM-5® Made Easy The Clinician’s Guide to Diagnosis, (M. Şahin, çev. ed.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Muhtar G, Çakmak Tolan Ö (2021) Sosyal anksiyete bozukluğu olan yetişkinlerde bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiği: Sistematik bir gözden geçirme. In Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 41. https://doi.org/10.26650/sp2020-847371
• Mulligan G (3.19.2017) Robotlar yaşlıların bakımını üstlenebilir mi? Retrieved from the address on 02.04.2023. https://www.bbc.com/turkce/haberler-39303920
• Müller, Christopher; Kraus, Werner, Graf, Birgit; Bregler, Kevin (Eds.): World Robotics 2023 – Service Robots, IFR Statistical Department, VDMA Services GmbH, Frankfurt am Main, Germany, 2023.
• Ohayon MM, Schatzberg AF, (2010) Social phobia and depression: Prevalence and comorbidity. J Psychosom Res., 68:235–243. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2009.07.018
• Okay D, Canel-Çınarbaş D (2021) Kendilik Psikolojisi Yaklaşımı üzerinden bir çekingen kişilik olgusunun incelenmesi. Nesne, 9:204-220. https://doi.org/10.7816/nesne-09-19-15
• Ollendick TH, Hirshfeld-Becker DR (2002) The developmental psychopathology of social anxiety disorder. Biological Psychiatry, 51:44–58. https://doi.org/10.1016/S0006-3223(01)01305-1
• Öztürk D (2015) Türkiye’de yeniçağ ruhaniliği ve pratikleri: evren tasarımı, birey ve olumlama. Yüksek Lisans Tezi.
• Palestra G, Varni G, Chetouani M, Esposito F (2016) A multimodal and multilevel system for robotics treatment of autism in children. In Proceedings of the International Workshop on Social Learning and Multimodal Interaction for Designing Artificial Agents, 1-6.
• Pollack ME, Brown L, Colbry D, Orosz C, Peintner B, Ramakrishnan S et al. (2002) Pearl: A mobile robotic assistant for the elderly. In AAAI workshop on automation as eldercare, 85-91.
• Rasouli S, Gupta G, Nilsen E, Dautenhahn K (2022) Potential applications of social robots in robot-assisted ınterventions for social anxiety. International Journal of Social Robotics, 1. https://doi.org/10.1007/s12369-021-00851-0
• Richards NM, Smart WD (2016) How should the law think about robots? In Robot law. Edward Elgar Publishing, 3-22.
• Robotics, I. I. F. of. (26.09.2023). World Robotics 2023 Report: Asia ahead of Europe and the Americas. Retrieved from the address on 05.11.2023. https://ifr.org/ifr-press-releases/news/world-robotics-2023-report-asia-ahead-of-europe-and-the-americas
• Samani H Agraebramhimi (2011) Lovotics: Love+ Robotics, Sentimental Robot With Affective Artificial Intelligence. PhD thesis.
• Sankai Y (2007) HAL: Hybrid assistive limb based on cybernics. Advanced Robotics. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642- 14743-2_3
• Schulte M, Reinhardt M, Böllhoff C, Ehrentraut O (2018) Gesellschaft 5.0 Implikationen der Digitalisierung für ausgewählte Lebensfelder. Access address: https://www.prognos.com/en/project/society-50
• Sedgwick P, Greenwood N (2015) Understanding the hawthorne effect. Bmj, 351.
• Silkin Ün S (2020) Toplum 5.0”da bilgi ve iletişim teknolojileri ile yaşlı bakımı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 9:313–330. https://doi.org/10.31199/hakisderg.685831
• Siyez D (2011) Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim (A. Kaya, ed.). Ankara: Pagem A Yayınevi.
• Spence SH, Rapee RM (2016) The etiology of social anxiety disorder: An evidence-based model. Behaviour Research and Therapy, 86:50–67. https://doi.org/10.1016/j.brat.2016.06.007
• ST Engineering Aethon (2015) Aethon TUG Robot. Retrieved from the address on 02.04.2023. https://www.youtube.com/watch?v=kCDJObCNufg
• Şabanoviç A, Yannier S (2003) Robotlar: sosyal etkileşimli makineler. TÜBİTAK Bilim Teknik Dergisi, 1–9.
• Taşbaş Ustaoğlu E (2019) İnsan robot etkileşimi konusunu kelime bulutu analizi ile kavramsallaştırma. International Academic Journal, 3:221–239.
• Trinh H, Asadi R, Edge D, Bickmore T (2017) Robocop: A robotic coach for oral presentations. Proceedings of the ACM on Interactive, Mobile, Wearable and Ubiquitous Technologies, 1:1-24.
• Turan S (2002) Teknolojinin okul yönetiminde etkin kullanımında eğitim yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamalarda Eğitim Yönetimi, 30:271-81.
• Türkeli E (2021) Toplum 5.0 döneminde yaşlı bakım yönetimi. In Endüstri 5.0 Digital Toplum (Issue Mayıs). EKİN Basım Yayın Dağıtım.
• Ulukan G (15.11.2018) Webrazzi Developer 2018'de Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Aran'la konuştuk, Retrieved from the address on 03.04.2023. https://webrazzi.com/2018/11/15/webrazzi-developer-2018de-turkiye-is-bankasi-genel-mudur-yardimcisi-hakan-aranla-konustuk/