ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖZGECİLİK İLE AHLAKİ DEĞERLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE BİLİŞSEL ESNEKLİKLERİNİN ARACILIK ROLÜ

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 97 - 112, 28.02.2025

Alper Eyinç , Esra Nur Tunç , Esin Sezgin

https://doi.org/10.70813/ssd.1553840

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin ahlaki değerleri ile altruizm arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolünü incelemektir. Bu bağlamda, bilişsel esnekliğin alt boyutları olan "alternatif" ve "kontrol" değişkenlerinin bu ilişkideki etkileri değerlendirilmiştir. Altruizm, ahlaki değerler ve bilişsel esneklik, bireylerin sosyal ve etik kararlarında önemli bir rol oynamaktadır. Araştırma, bu özelliklerin incelenmesi yoluyla çocuk gelişimi öğrencilerinin mesleki gelişimine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Literatürde bu üç kavram arasındaki ilişkiye yönelik sınırlı sayıda çalışma bulunması, araştırmanın önemini artırmaktadır.
Yöntem: Araştırma, ilişkisel tarama modeline dayanan nicel bir çalışma olup, örneklem grubunu 370 çocuk gelişimi lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler, Altruizm Ölçeği, Ahlaki Değerler Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanteri ile toplanmıştır. Analizlerde Pearson Korelasyon Analizi ve Process Macro ile aracılık analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Analiz sonuçları, altruizm ile ahlaki değerler arasında güçlü bir pozitif ilişki olduğunu göstermiştir. Bilişsel esnekliğin alt boyutlarından biri olan "alternatif" düşünme becerisinin bu ilişkide kısmi aracı bir rol oynadığı, ancak "kontrol" boyutunun anlamlı bir aracılık rolü oynamadığı bulunmuştur. Alternatif düşünme becerisinin, altruistik davranışları destekleyen ahlaki değerlerin gelişiminde kritik bir rol oynadığı belirlenmiştir.
Sonuç: Bilişsel esnekliğin, altruizm ve ahlaki değerler üzerindeki aracı rolü, özellikle alternatif düşünme becerilerinin bu ilişkide önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Gelecek araştırmalarda, bu ilişkilerin daha büyük örneklem gruplarında ve kültürel bağlamlarda incelenmesi önerilmektedir. Bu çalışma, bilişsel esnekliğin sosyal davranışlar üzerindeki etkilerine yönelik literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özgecilik, Ahlaki Değerler, Bilişsel Esneklik, Alternatif Düşünme, Kontrol, Aracılık Analizi, Üniversite Öğrencileri, Çocuk Gelişimi.

Etik Beyan

Yazarların herhangi bir çıkara dayalı çatışması yoktur.

Destekleyen Kurum

Çalışmayı maddi olarak destekleyen kişi/kuruluş bulunmamaktadır.

Teşekkür

Çalışmaya katkı sağlayan tüm öğrencilerimize teşekkürlerimizi sunarız.

THE MEDIATING ROLE OF COGNITIVE FLEXIBILITY İN THE RELATIONSHIP BETWEEN ALTRUISM AND MORAL VALUES OF CHILD DEVELOPMENT STUDENTS

Öz

ABSTRACT
Aim: The aim of this study is to examine the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between university students moral values and altruism. In this context, the effects of "alternative" and "control" variables, which are sub-dimensions of cognitive flexibility, on this relationship were evaluated. Altruism, moral values, and cognitive flexibility play an important role in individuals' social and ethical decisions. This research aims to contribute to the professional development of child development students by examining these characteristics. The limited number of studies on the relationship between these three concepts in the literature increases the importance of this research.
Method: The research is a quantitative study based on the relational survey model and the sample group consisted 370 child development undergraduate students. Data were collected using the Altruism Scale, Moral Values Scale and Cognitive Flexibility Inventory. Pearson Correlation Analysis and mediation analysis through Process Macro were used in the analysis.
Findings: The results of the analysis showed a strong positive relationship between altruism and moral values. It was found that "alternative" thinking skills, one of the sub-dimensions of cognitive flexibility, played a partial mediating role in this relationship, while the "control" dimension did not play a significant mediating role. Alternative thinking skills were found to play a critical role in the development of moral values that support altruistic behaviors.
Conclusion: The mediating role of cognitive flexibility on altruism and moral values reveals that alternative thinking skills are especially important in this relationship. Future research is recommended to examine these relationships on larger sample groups and in cultural contexts. This study contributes to the literature on the effects of cognitive flexibility on social behavior.

Anahtar Kelimeler

Altruism, Moral Values, Cognitive Flexibility, Alternative Thinking, Control, Mediation Analysis, University Students, Child Development.

Etik Beyan

The authors have no conflict of interest.

Destekleyen Kurum

There is no person/organization that financially supports the study.

Teşekkür

We would like to thank all our students who contributed to the study.

Kaynakça

• Aydin, D. (2011). Research methods in educational sciences. Pegem Academy Publishing.
• Demirel, G., & Thoughtful, B. (2023). Investigation of the relationship between adolescents' attitudes towards social media and their level of mindfulness. Trakya Journal of Education, 13(1), 347-364. https://doi.org/10.24315/tred.1034662
• Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253. https://doi.org/10.1007/s10608-009-9276-4
• Dubeski, D. A. (2001). Altruism and the theory of rationality: The social origins of the tradition of altruism. International Review of Sociology, 11(1), 87-102. https://doi.org/10.1080/03906700020030448
• Güngör, T. (2010). Morality and social values. Educational Publishing House.
• Hayes, A. F. (2017). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (2nd ed.). Guilford Press.
• Haynes, R. (2002). Altruism: A theory of human motivation. Blackwell Publishers.
• İşmen, E., & Yildiz, M. (2005). Pre-service teachers' levels of altruism and attitudes towards teaching. Journal of Educational Sciences in Theory and Practice, 5(2), 441-461.
• Kandemir, M. C. (2022). Pre-service teachers' emotional schemas, predictive relationships between cognitive flexibility and adversity tolerance. (Unpublished master's thesis). Necmettin Erbakan University, Institute of Educational Sciences.
• Karasar, N. (2009). Scientific research method (21st ed.). Nobel Publication Distribution.
• Kim, H. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 38(1), 52-54. https://doi.org/10.5395/rde.2013.38.1.52
• Kohlberg, L. (1984). The psychology of moral development: The nature and validity of moral stages. Harper & Row.
• Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623-626. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.623
• Palaz, S., & Boz, F. (2008). Factors influencing individuals' participation in volunteer activities: A field study. Journal of Social Sciences and Humanities, 3(2), 56-67.
• Piliavin, J. A., & Charng, H. W. (1990). Altruism: A review of recent theory and research. Annual Review of Sociology, 16(1), 27-65. https://doi.org/10.1146/annurev.so.16.080190.000331
• Deviationz, F., & Dogan, T. (2013). Validity and reliability study of the Turkish Form of Cognitive Flexibility Inventory. Journal of Education and Science, 38(168), 407-418.
• Sarıçam, H., & Biçer, B. (2015). The effect of moral values on forgiveness: A study on pre-service teachers. Journal of Social Sciences, 42, 23-31.
• Sarıçam, H., Celik, E., & Guven, M. (2013). Adaptation of the Moral Value Scale to Turkish: A validity and reliability study. Journal of Educational Sciences in Theory and Practice, 13(4), 2075-2090.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A., & Sears, O. D. (2000). Social psychology (10th ed.). Prentice-Hall Inc.
• Turhan, C. (2019). The predictive role of emotional intelligence and personality traits on university students' fear of missing out (Unpublished Ph.D. Thesis). Yıldız Technical University, Institute of Social Sciences.
• Ummah, D. (2012). Investigation of altruistic behavior in university students in the context of transactional analysis, ego states and life satisfaction (Unpublished Ph.D. Thesis). Marmara University, Institute of Educational Sciences.
• Ummah, D. (2012). The relationship between university students' ego states and altruistic behaviors. Turkish Journal of Psychological Counseling and Guidance, 4(37), 27-39.
• Ummet, D., Ekşi, H., & Otrat, A. (2013). Development of the Altruism Scale: A validity and reliability study. Journal of Educational Sciences in Theory and Practice, 13(1), 59-74.
• Zhao, X., Lynch, J. G., Jr., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206. https://doi.org/10.1086/651257