TÜRKİYE’DE AKADEMİK PERSONELİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 188 - 196, 26.12.2025

Damla Tuna , Aslı Kaya

https://doi.org/10.55895/sshs.1715669

Öz

İnsanlığın en önemli isteği sağlıklı ve uzun ömürlü yaşayabilmektir. Bir bireyin sağlıklı olabilmesi için beslenme, egzersiz, kişisel bakım, mental sağlığı, psikolojisi vs gibi fiziksel ve ruhsal sağlığının tam olması gerekir. Bu nedenle bireyler sağlıklı ve uzun ömürlü yaşayabilmek için arayış içerisindedir. Bu nedenle bireyin sağlıklı yaşayabilmesi için hem koşulların oluşması gerekmekte hem de birey sağlıklı yaşam bilincinde olmalıdır. Bu bakımdan bireyin fiziksel ve psikolojik olarak sağlığının bozulması ve bu bozulmaya karşı bireyin sağlığını nasıl korumaya çalıştığını bilmek ve yanlış davranışları düzeltmek ve bireyi alışkanların değişmesi bireyin yaşam kalitesini yeniden dizayn etmesi gerektiğidir. Bu çalışmada akademisyenlerin sağlıklı yaşama ne kadar özen gösterdikleri, sağlıklı yaşayabilmek için neler yapabildikleri ve sağlıklı yaşam biçimini davranışlarına nasıl yansıttıkları incelenmesi gereken bir konu incelemeye alınmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma iki bölümden oluşmuştur. Araştırmanın verileri sosyodemografik veri formu ile 52 ifadeden ve 4'lü likert ölçeğinden oluşan “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği” ile toplanmıştır. Çalışmaya Türkiye'de 81 ilde çalışan 400 kişilik akademisyenlerden oluşan tesadüfi örneklem yöntemiyle araştırma grubu seçilmiştir. Çalışmada akademisyenlerin sağlık davranışı sağlık sorumluluğu (SS), fiziksel aktivite (FA), beslenme (B), manevi gelişim (MG), kişilerarası ilişkiler (Kİ) ve stres yönetimi (SY) olmak üzere altı boyuttu üzerinden incelenecektir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular akademik personelin sağlıklı yaşamak için neler yaptığını ve nasıl davrandıklarının belirlenmesinde yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Akademik personel , Davranış , Sağlık , Sağlıklı yaşam farkındalığı

Etik Beyan

Çalışma için İstanbul Gelişim Üniversitesi'nin 19.04.2024 tarih ve 2024-05 sayılı toplantısında İGÜ Etik Kurul Yönergesi Madde 12(1)'e göre değerlendirme yapmak üzere görevlendirilen öğretim elemanlarının raporları incelenmiş ve ilgili çalışmadaki bilimsel araştırmanın etik kurallara uygun olduğuna oy birliği ile karar verilmiştir.

Destekleyen Kurum

“Türkiye'de Akademik Personelin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” başlıklı bilimsel araştırma TÜBİTAK 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

259

Teşekkür

TÜBİTAK ve İstanbul Gelişim Üniversitesi'ne desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

A STUDY TO DETERMINE THE HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIORS OF ACADEMIC STAFF IN TURKEY

Öz

The most important desire of humans is to live a long and healthy life. To achieve good health, an individual must maintain complete physical and mental well-being, including proper nutrition, regular exercise, personal care, mental health, and psychological balance. Therefore, individuals strive to live healthy and long lives. To live healthily, both physical and mental conditions must be optimized, and individuals must be aware of healthy-living practices. It is essential to understand how an individual's physical and psychological health deteriorates, how they attempt to protect their health against this decline, and how to correct harmful behaviors, change their habits, and improve their quality of life. This study examined the extent to which academicians pay attention to healthy living, the actions they take to maintain their health, and how they reflect a healthy lifestyle in their behaviors. The survey method used in this research consisted of two parts. Data were collected using a sociodemographic data form and the “Healthy Lifestyle Behaviors Scale,” which includes 52 statements rated on a 4-point Likert scale. A random sample of 400 academicians working in 81 provinces in Turkey was selected for the study. The health behaviors of the academicians were measured in terms of health responsibility (HBS), physical activity (PA), nutrition (N), spiritual development (PD), interpersonal relationships (IR), and stress management (SM). The findings of this research will help determine what academic staff do and how they behave to maintain a healthy lifestyle.

Anahtar Kelimeler

Academic staff , Behavior , Health , Healthy living awareness

Etik Beyan

At the meeting of Istanbul Gelisim University dated 19.04.2024 and numbered 2024-05, the reports of the academic staff assigned to evaluate the study according to Article 12 (1) of the IGU Ethics Committee Directive were examined and it was unanimously decided that the scientific research in the relevant study was in accordance with the ethical rules.

Destekleyen Kurum

The scientific research titled “A Research on Determining the Healthy Lifestyle Behaviours of Academic Staff in Turkey” was supported by TUBITAK 2209-A - University Students Research Projects Support Programme.

Proje Numarası

259

Teşekkür

We would like to thank TUBITAK and Istanbul Gelisim University for their support.

Kaynakça

• Bahar, Z., Ayşe Beşer, Nihal Gördes, Fatma Ersin, Aygül Kıssal (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması, C.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), s.1-13. https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/saglikli-yasam-bicimi-davranislari-olcegi-ii-toad_0.pdf
• Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2022). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) (3rd ed.). Sage. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80519-7
• Kıraç, F. Çiftçi; Ertaş, H. (2022). Yetişkin Bireylerde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının ve Hasta Aktivasyonunun Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma, Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1):253-261. https://doi.org/10.5336/healthsci.2021-82177 Savucu, Y. (2020). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 2(1), 34-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/srad/issue/53051/733086
• Walker SN, Hill-Polerecky DM (1996). Psychometric evaluation of the Health Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center.
• Walker, SN., Sechrist, KR., Pender, NJ. (1987). The Health Promoting Lifestyle Profile development and psychometric characteristics. Nursing Research 36(2): 76-80. https://doi.org/10.1097/00006199-198703000-00002
• WHO (World Health Organization). (1947). The constitution of the WHO. WHO Chronicle; 1: 29.