MO YAN’İN “YAŞAM VE ÖLÜM YORGUNU” ADLI ROMANININ TÜRKÇEYE ÇEVİRİSİNİN KURAMSAL AÇIDAN İNCELENMESİ: ʽ信达雅/ XIN, DA, YAʼ ÇEVİRİ KURAMI VE BATI ÇEVİRİ STRATEJİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 14, 01.05.2017

Çile Maden

Öz

4 May Movement in China allowed to spread western and communist ideas in Chinese society and it had a great impact on the progress of the Chinese Village Literature, which began in the 1920s and 1930s. Under the influence of this movement, which brought about the modernization of China, a group of Chinese intellectuals revealed the differences between China and western countries and they soon turned their attention to the peasants who constituted the most important part of Chinese society. Today, one of the advocates of the Village Literature is Mo Yan, who received the Nobel Prize for Literature in 2012. Our work is on the translation of Mo Yan’s novel “Life and Dead are Wearing Me Out”. Within the scope of this article, the author’s works, which are generally handled in terms of political discourse will be examined in terms of the theoretical strategies in the translation of the novel in which fiction is based on Buddhism. Firstly the stages of Buddhism and the fictional frame of the novel are briefly introduced. Western translation strategies, for instance equivalence, alienation, domestication, cultural borrowing, generalization, explication, addition, subtraction and perspective shifting methods combined with the translation theory of “faithfulness, expressiveness and elegance (信达雅/ Xin, Da, Ya )”, which Yan Fu found. This study is important in terms of introducing Eastern translation theory which includes Western translation theories and methods that can be followed in Chinese- Turkish translation

Anahtar Kelimeler

Mo Yan, Life and Dead are Wearing Me Out, faithfulness, expressiveness, elegance

MO YAN’İN “YAŞAM VE ÖLÜM YORGUNU” ADLI ROMANININ TÜRKÇEYE ÇEVİRİSİNİN KURAMSAL AÇIDAN İNCELENMESİ: ʽ信达雅/ XIN, DA, YAʼ ÇEVİRİ KURAMI VE BATI ÇEVİRİ STRATEJİLERİ

Öz

4 Mayıs Hareketi[1] Çin’de batılı ve komünist düşüncelerin toplum içinde yayılmasına olanak sağlamış ve 1920 ile 1930’lu yıllarda başlayan Çin Köy Edebiyatı’nın ilerlemesinde büyük etki göstermiştir. Çin’in çağdaşlaşmasını sağlayan bu hareketin etkisiyle bir grup Çinli aydın Çin ile batılı ülkeler arasındaki farkları ortaya çıkarmışlar, çok geçmeden de tüm dikkatlerini Çin toplumunun en önemli kısmını oluşturan köylülere çevirmişlerdir. Günümüzde, Köy Edebiyatı’nın savunucularından biri de 2012 yılında Nobel Edebiyat Ödülü alan Mo Yan’dir. Söz konusu çalışmamız, Mo Yan’in “Yaşam ve Ölüm Yorgunu” isimli romanının kaynak dilden Türkçeye çevirisi üzerinedir. Çalışma kapsamında eserleri genellikle siyasi söylemleri yönünden ele alınan yazarın, kurgusunu Budizm inancına oturtmuş olduğu romanın çevirisindeki kuramsal stratejiler ele alınacaktır. Öncelikle Budizm’den konu edinilen evreler kısaca tanıtılıp, romanın buna dair kurgulanmış çerçevesi tanıtılmıştır. Türkçe çevirisi üzerinde Batı tarzı çeviri yöntemlerinden eşdeğerlik, yabancılaştırma, yerlileştirme, kültürel ödünçleme, genelleştirme, açımlama, ekleme, çıkarma ve perspektif kaydırma yoluyla çeviri stratejileri, Yan Fu’nun yine Budizm sutralarında yola çıkarak bulduğu “sadakat, etkileyicilik, zarafet (信达雅/ Xin, Da, Ya )” çeviri kuramı ile harmanlanarak, romandan örneklerle açıklanmıştır. Bu çalışma Batı tarzı çeviri kuramlarını kapsayan Doğu çeviri kuramını ve Çince- Türkçe çeviride izlenilebilecek yöntemleri tanıtması açısından önemlidir.[1] Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Shandong bölgesinin Almanlardan alınıp Japonlara verilmesi 4 Mayıs Hareketi’ni başlatmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mo Yan, Yaşam ve Ölüm Yorgunu, sadakat, etkileyicilik, zarafet