A-SHİH-NA KELİMESİNİN ETİMOLOJİSİNE DAİR YENİ BİR FİKİR

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 21 - 25, 15.04.2018

Mehmet Çalışkan

Öz

 Çin kaynaklarında A-shih-na
olarak geçen Türk hanedanı isminin anlamı hakkında çeşitli
fikirler öne sürülmüştür. Kimileri bu ismin Türkçe, kimileri
Moğolca, kimileri ise İranî kökenli olduğunu iddia etmektedir.
Biz bu çalışmamızda kelimenin etimolojisine dair yeni bir fikir
öne sürmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

A-shih-na, Göktürk, Türk Kağanlığı, Sino-Turcica, Turco-Iranica

Kaynakça

• Bailey, H.W., Dictionary of Khotan Saka, Cambridge University Press, Cambridge 1979
• Bazilhan, N., Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Köne Türik Bitiktastarı Men Eskertkişteri), Dayk Press, Almatı 2005
• Beckwith, Christopher I., “On the Royal Clan of the Turks”, The Tibet Empire in Central Asia, Princeton University Press, Princeton 1993, s. 206-208
• Boodberg, Peter A., “The Language of the T'o-pa Wei”, Harvard Journal of Asiatic Studies, C. 1, S. 2, (1936), s. 167-185
• Dihhodâ, Aliekber, Lugatnâme, Muessese-i İntişârât u Çâp-i Dânişgâh-i Tehrân, Tahran 1377/1998, C. I
• Durkin-Meisterernst, Desmond, Dictionary Of Manichean Middle Persian & Parthian, Brepols, Turnhout 2004Gao, Jingyi, “Official Colours of Chinese Regimes: A Panchronic Philological Study With Historical Accounts of China”, Trames, C. 16, S. 3, (2012), s. 237-285
• Gharib, B., Sogdian Dictionary, Farhangan Publications, Tahran 1995
• Golden, Peter B., An Introduction to the History of the Turkic Peoples, Otto Harrassowitz, Wiesbaden 1992
• Golden, Peter B., Türk Halkları Tarihine Giriş, trc. Osman Karatay, Karam, Çorum 2006
• de Guignes, J., Hunların, Türklerin, Moğolların ve Daha Sâir Batı Tatarlarının Tarih-i Umûmîsi, trc. Hüseyin Cahit [Yalçın], haz. Erol Kılınç, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2018, C. I
• Gumilëv, Lev Nikolayeviç, Eski Türkler, trc. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2011
• Haussig, H. W. “Byzantinische Quellen über Mittelasien in ihrer historischen Aussage”, Prolegomena to the sources on the history of the pre-Islamic Central Asia, ed. J. Harmatta, Budapeşte 1979, 55-79
• Klyashtorny, Sergey G., “The Royal Clan of the Turks and the Problem of Early Turkic-Iranian Contacts”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, C. 47, S. 3, (1994), s. 445-447
• Klyaştornıy, Sergey Grigoryeviç, Kadim Avrasya'nın Bozkır İmparatorlukları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2018
• Orkun, Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1994
• Osawa, Takashi, “A hypothesis on the etymology of the Old Turkic royal clan name Ašina/Ašinas and the transformation process in the early Abbasid period”, Chronica, S. 11, (2011), s. 145-153
• Radloff, W., Die Alttürkischen Inschriften der Mongolei, St. Petersburg 1895
• Róna-Tas, András, Hungarians and Europe in the Early Middle Ages, trc. Nicholas Bodoczky, CEU Press, Budapeşte 1999
• Sertkaya, Osman Fikri, “Altay, Yenisey ve Moğolistan Yazıtları Üzerine”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 3/3, (2014), s. 1-13
• Taşağıl, Ahmet, Gök-Türkler I-II-III, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2012
• Ünal, Orçun, “İhe Ashete Yazıtı: Yeni Bir Okuma ve Anlamlandırma Denemesi”, Bilig, S. 73, (Bahar 2015), s. 271-294
• Yoshida, Y., “Karabalgasun: II. The Inscription”, Encyclopædia Iranica, C. XV, s. 530-533
• Yule, Henry, Cathay and the Way Thither, The Hakluyt Society, Londra 1915, C. I