ŞAKİR BALKI’NIN “BÜYÜK USTURALAR” ROMANINDAKİ GÜLDÜRÜ UNSURLARINA BERGSON’UN “GÜLME”Sİ İLE YAKLAŞMAK

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 25 - 33, 25.07.2023

Ahmet Bulut Çelik

Öz

Şakir Balkı’ya ait olan Büyük Usturalar romanı, yazıldığı dönemin siyasi yaşamına kimi eleştiriler getirmekte ve bu durumları bir güldürü ögesi olarak sunmaktadır. Eserin ilk ve tek baskısı 1978 yılında Tekin Yayınevi’nde yapılmıştır. Bu çalışmada Bergson’un Gülmesi ışığında romandaki güldürü unsurları tespit edilmeye çalışılacaktır. Bergson’un gülme ve gülünçülük hakkındaki değerlendirmelerinin bir mizahi roman üzerinde sınanması ile birlikte bir mizahi romanın Bergson’un değerlendirmeleri ışığında sınanmasına çalışılacaktır.
Gülünç olanın gülme eylemi ile cezalandırıldığı tespit edilen bu eser, hicvedici bir nitelik de taşımaktadır. Eserdeki kurgusal olaylar ve kişiler üzerinden gerçek olay, durum ve kişilerin hicvedildiği görülmektedir. Bu nedenle makalede gülmece unsurlarının daha net anlaşılması için romandaki olaylar ve durumlar ile gerçek dünya arasında bir bağ kurulmaya çalışılacaktır. .

Anahtar Kelimeler

Şakir Balkı, Bergson, Mizah, Hiciv, Gülme, Roman, Büyük Usturalar

Approaching the Comic Elements in Şakir Balkı's "Büyük Usturalar" Novel through Bergson's "Laughter"

Öz

The novel "Büyük Usturalar" by Şakir Balkı brings some criticisms to the political life of the period it was written, and presents these problematic situations as a comic element. The first and only edition of the work was published in 1978 by Tekin Yayınevi. This study aims to identify the comic elements in the novel in the light of Bergson's "Laughter". It will also try to examine a comic novel in the light of Bergson's evaluations of laughter and the comic. This work, which identifies the comic as a punishment for the ludicrous, also carries a satirical quality. It is observed that real events, situations and people are satirized through the fictional events and characters in the novel. Therefore, an attempt will be made to establish a connection between the events and situations in the novel and the real world for a clearer understanding of the comic elements.

Anahtar Kelimeler

Şakir Balkı, Humor, Bergson, Satire, Laughter, Novel, Büyük Usturalar

Kaynakça

• Balkı, Ş. (1978). Büyük Usturalar. Ankara: Tekin Yayınevi.
• Bergson, H. (2014). Gülme. (D. Çetinkasap, Çev.) İstanbul: İş Bankası.
• Ener Su, A. (2020). Şakir Balkı. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. (H. A. Üniversitesi, Dü.) Mart 27, 2023 tarihinde http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sakir-balki ağ adresinden erişildi.
• Karaalioğlu, S. K. (1982). Balkı, Şakir. Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (s. 88-89). İstanbul: İnklâp Yayınları.
• Kocaeli Gazetesi. (2021, Mayıs 28). Mart 30, 2023 tarihinde https://www.kocaeligazetesi.com.tr/haber/7226823/sakir-balki-vefat-etti ağ adresinden erişildi.
• Nesin, A. (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı. İstanbul : Adam Yayınları.
• Nesin, A. (2015). Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz. Nesin Yayınevi: İstanbul.
• Selçuk, İ. (1978). “Şakir Balkı İçin...” Balkı, Ş, Büyük Usturalar. İstanbul: Tekin Yayınevi, sf. 5-6.
• Yalçın, M. (2010). Balkı, Şakir. Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. İstanbul: YKY, Cilt 1, sf. 173-174.
• Yalçın Çelik, S. D. (2021). “1940’tan Günümüze Türk Romanı”, Türk Edebiyatı Tarihi. (Ed. Öztürk Emiroğlu). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık, sf: 1021-1116.