IN TARIK BUĞRA'S NOVEL “OSMANCIK” A STUDY ON EPIC AND MYTHOLOGICAL ELEMENTS

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 39 - 51, 02.08.2024

Zeynep Sare Dinçkal

Öz

In this article, it is aimed to examine the epic and mythological elements in the novel Osmancık, which Tarık Buğra brought to our literature. Then, the relationships of these elements with the phenomena in our oral culture are explained. Attention is drawn to how both our own culture and other cultures can be a source for the texts that develop around the event. In the first part of the study, the importance of Osmancık novel in the context of historical novels was emphasized, the studies on the work were mentioned, then the epic and mythological elements were specified, and in this context, examples from the work were given. In addition to being one of the valuable novels of post-Republican Turkish literature, Osmancık is also very important in that it contains many elements from Turkish history, Turkish traditions and Turkish mythology, and presents these elements to the reader through historical fiction.

Anahtar Kelimeler

Tarık Buğra, Osmancık, Historical Novel, Epic Elements, Mythological Elements, Turkish Literature

TARIK BUĞRA’NIN OSMANCIK ROMANINDAKİ DESTANÎ VE MİTOLOJİK UNSURLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Bu makalede, Tarık Buğra’nın edebiyatımıza kazandırdığı Osmancık romanında yer alan destanî ve mitolojik unsurların incelenmesi amaçlanmıştır. Ardından, bu unsurların sözlü kültürümüzde yer alan olgularla ilişkileri açıklanmıştır. Hem kendi kültürümüzün hem de başka kültürlerin, olay çevresinde gelişen metinlere nasıl kaynaklık edebileceğine dikkat çekilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde Osmancık romanının tarihi romanlar bağlamındaki önemi vurgulanmış, eser hakkında yapılan çalışılmalara değinilmiş daha sonra da destani ve mitolojik unsurlar belirtilmiş, bu çerçevede eserden örnekler verilmiştir. Osmancık, Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatının kıymetli romanlarından olmasının yanında, Türk tarihinden, Türk geleneklerinden ve Türk mitolojisinden de birçok unsuru içerisinde barındırması ve tarihi kurgu aracılığıyla bu unsurları okuyucuya sunması açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Tarık Buğra, Osmancık, Tarihi Roman, Destanî Unsurlar, Mitolojik Unsurlar, Türk Edebiyatı

Kaynakça

• Alper, F. (1993). Tarık Buğra Hayatı, Sanatı ve Eserleri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, M. (2017). Osmancık Romanının Kaynak Metinleri. Erzincan: Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atik, Ş. (2004). Tarık Buğra'nın Yayınlanmış Romanlarındaki Kadın Kahramanlar. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayvazoğlu, B. (2008). Tarık Buğra İçin Bir Biyografi Denemesi Tarık Buğra. Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Baş, M. K. (2018, Aralık). Tarık Buğra’nın Osmancık Romanında Kadın Kimliğinin İnşası. Türk Dili (804), s. 169-181.
• Belge, M. (2008). Genesis: Büyük Ulusal Anlatı ve Türklerin Kökeni. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, T. (2021). Osmancık. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Bulut, Y. (2014). Tarık Buğra'nın Romancılığı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bulut, Y. (2014). Tarık Buğranın Romanlarında Kadın, Erkek İzlekleri ve Birbirleriyle Olan İlişkileri. Electronic Turkish Studies, 9 (3), s. 311-320.
• Cabur, A. K. (2006). Tarık Buğra`nın Romanlarındaki Halk Bilimi Unsurları Üzerine Bir İnceleme. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakmakcı, S. (2011). Osmancık Romanında Başkişinin Arayış, Değişim ve Dönüşüm Süreci. Electronic Turkish Studies (6/3).
• Çelik, S. D. (2021). Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları. İstanbul: Hiper Yayın.
• Çelik, Y. (2003). Tarih ve Tarihî Roman Arasındaki İlişki Tarihî Romanda Kişiler. Bilig (24), s. 49-67.
• Çil, H. (2013, Temmuz 23). Tarık Buğra'nın Romanlarında Muhafazakârlığın İzdüşümleri. Muhafazakar Düşünce Dergisi Sayı 37: Muhafazakâr Düşünceyi Etkileyen Düşünürler I (113), s. 113-120.
• Çobanoğlu, Ö. (2018). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çoruhlu, Y. (2019). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi (Cilt I-II). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çoruhlu, Y. (2020). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Durkadiroğlu, S. (2013). Bireyden Devlet Adamına Olgunlaşma Kültürü ve Osmancık Romanı İle Tip Tahlilleri Örneği. III. Uluslararası Ahilik Sempozyumu, (s. 467-490). Kayseri.
• Durkadiroğlu, S. (2013). Edebiyatla Tarihin Mutlu İzdivacı: Tarihî Roman Türü Ve Osmancık'tan Osman Gazi Han'a Bir Olgunlaşma. Electronic Turkish Studies, 8 (7), s. 137-148.
• Enginün, İ. (1985, Ocak). Osmancık. Erdem (1), s. 245-248.
• Enginün, İ. (2020). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Ercilasun, B. (2013). Türk Roman ve Hikayesi Üzerine. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Ergin, M. (2014). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Fedai, Ö. (2013). Kemal Tahir ve Tarık Buğra'nın Osmanlı'nın Kuruluşu ve Kurtuluş Savaşını Anlatan Romanlarında “Yeniden Doğuş” Teması. II. Milletler Arası Tarihi Roman ve Romanda Tarih Sempozyumu (s. 246-258). İstanbul: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Fidan, A. (2019). İslamiyet Öncesi Türk Destanları ve Kutsal Unsurları. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gül, Ü. G. (2011). Tarık Buğra'nın Türk Tarihinde Kuruluşu Konu Alan Romanlarındaki Roman Başkişilerin Yaşadıkları Değişim Olgusu. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülendam, R. (2008, Ocak). Osmanlı Devleti'nin Kuruluşunu Anlatan Romanlarda Destani Unsurlar. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 53 (2005/1).
• Günay, U. T. (2008). Türkiye'de Aşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Harva, U. (2015). Altay Panteonu Mitler, Ritüeller, Inançlar ve Tanrılar. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Kaplan, M. (2019). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Karataş, C. (2003). Türk Romanında Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Sürecine Yaklaşım. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayapunar, C. (2009). Türk Mitolojisi Üzerine Yapılan Kitap Çalışmalarının Halkbilimi Açısından Değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi (Cilt II). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özcan, T. (2003). Osmancık Romanının Arketipsel Sembolizm Bakımından Çözümlenmesi. Bilig (26), s. 103-116.
• Özyurt, C. (2020). Osmancık Romanında Anka’nın Yeniden Doğuşu. TYB Akademi (29), s. 143-164.
• Özyurt, C. (2021). Devlet Ana ve Osmancık Romanlarında Osmanlı Kimliğinin İnşası. Kemal Tahir Kitabı Bir Aydın Üç Dönem (s. 461-484). içinde İstanbul: Zeytinburnu Bel.Kültür Yayınları.
• Sakaoğlu, S., & Duymaz, A. (2020). İslamiyet Öncesi Türk Destanları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Şahin, V. (2015). Kahramanın Sonsuz Yolculuğunda 'Osmancık'ın Simgesel Halleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25 (2), s. 109-122.
• Topal, D. (2019). Osmancık, Küçük Ağa ve Firavun İmanı Romanlarında Tarihi Kişilik Kurgusu. Ardahan: Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuncer, H. (1985). Tarık Buğra'nın Hikayeleri Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkiye Yazarlar Birliği. (2018). Tarık Buğra 100 Yaşında Bilgi Şöleni. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Yardımcı, M. (2007). Türk Destanlarında Tipler ve Motifler. Destanlar (s. 50-69). içinde Ankara: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, N. (2008). Fars Mitolojisi Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Yılmaz, E. B. (2010). Tarık Buğra'nın Romanlarında Sembol Dünyası. Türkoloji Kültürü, 3 (5), s. 57-67.
• Yılmaz, E. B. (2011). Hikâye ve Romanlarda Sembol Dilinin Görüntüleri. Bilig (56), s. 45-56.